Majowa poprawa nastrojów konsumentów po kwietniowym historycznym załamaniu

Warszawa, 29 maja 2020 r. – W maju nastroje polskich konsumentów nieco się poprawiły po osiągnięciu w kwietniu historycznego minimum wywołanego pandemią i zamknięciem gospodarki. Maleje pesymizm w odniesieniu do przyszłości – poprawiły się oceny przyszłej finansowej sytuacji gospodarstwa domowego oraz przyszłej sytuacji gospodarczej kraju, choć obie składowe nadal pozostają na bardzo niskich poziomach

Barometr Nastrojów Konsumenckich GfK, czyli syntetyczny wskaźnik ilustrujący aktualne nastroje wśród polskich konsumentów, wyniósł w maju -23,2 i był wyższy o 4,5 p.p. w stosunku do poprzedniego miesiąca, kiedy to historycznie osiągną swój najniższy poziom w całym okresie prowadzenia pomiarów przez GfK, czyli od maja 2001 roku.

W maju składowe Barometru Nastrojów Konsumenckich kształtowały się następująco:
– znacząco spadły oceny bieżącej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego – spadek o 9,7 p.p., z poziomu -1,9 do -11,6;
– istotnie wzrosły oceny przyszłej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego – wzrost o 12 p.p., z poziomu -35,9 do -23,9;
– istotnie wzrosły oceny przyszłej sytuacji gospodarczej kraju – wzrost o 15,7 p.p., z poziomu -70,3 do -54,6;
– skłonność do zakupów wyniosła -2,8 i pozostała na tym samym poziomie co miesiąc wcześniej.

Po społecznym i gospodarczym szoku wywołanym skalą pandemii i niedoświadczanych wcześniej ograniczeń, które zaważył na historycznym spadku nastrojów w kwietniu, w maju nastąpiła dodatnia korekta notowań, choć nadal znajdują się one na relatywnie bardzo niskich poziomach. Obecnie poprawiły się oceny przyszłości, zarówno w odniesieniu do przyszłej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego, jak i przyszłej sytuacji całej gospodarki, z kolei dalej pogłębiają się spadki w ocenach bieżącej finansowej sytuacji gospodarstwa domowego. Wydaje się, iż obserwowane zmiany w zakresie poszczególnych składowych są wynikiem procesu pewnej kalibracji, czyli urealniania i racjonalizacji ocen sytuacji, które mają miejsce w opinii publicznej. Marcowe zaskoczenie skalą zjawiska wywołało społeczny szok i gwałtowne tąpnięcie nastrojów w kwietniu, natomiast obecnie, wraz z perspektywą luzowania ograniczeń i powrotu do normalności, nastąpiła korekta ocen dotyczących prognoz i przyszłej sytuacji, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i całej gospodarki.

Wydaje się, iż w perspektywie krótkookresowej będzie obserwowane rozchwianie nastrojów objawiające się dużą zmiennością opinii. Niestabilność opinii stymulować będzie dynamika zmian, zarówno na poziomie organizacji życia społecznego, jak i gospodarczego oraz, w jakimś stopniu, stała ogólna niepewność, co do efektów wprowadzanych zmian.

O badaniu
Badanie zrealizowano w dniach 8-13 maja metodą CAWI (wspomaganych komputerowo wywiadów z respondentami z wykorzystaniem ankiety umieszczonej w internecie) na losowo-kwotowej, reprezentatywnej przedmiotowo, ogólnopolskiej próbie n=1000 osób. Struktura respondentów została dobrana i zrealizowana z zachowaniem rozkładu parametrów społeczno-demograficznych odzwierciedlającym rozkład tych cech w populacji generalnej. Cechy kontrolowane w badaniu: wykształcenie, płeć x wiek, województwo, klasa wielkości miejscowości.

Majowa fala badania była drugą (wraz z kwietniową), którą, ze względu na ograniczenia wprowadzone w związku z pandemią, zrealizowano metodą CAWI. Do fali marcowej włącznie wszystkie poprzednie fale badania realizowano metodą CAPI (wspomaganych komputerowo wywiadów bezpośrednich w domach respondentów) na losowej reprezentatywnej proceduralnie próbie n=1000 osób.

Zastosowana zmiana ma na celu zachowanie ciągłości pomiarów. Jednak przy interpretacji wyników należy wziąć pod uwagę powyższą zmianę i zawsze uwzględniać moment przejścia pomiędzy metodami. Różnice w metodzie osiągania reprezentatywności, tzn. podejściu proceduralnym (CAPI) a przedmiotowym (CAWI) mogą mieć wpływ na różnice w poziomach oszacowań.

Barometr może przyjmować wartości od –100 do +100 i jest to saldo pomiędzy opiniami pozytywnymi a negatywnymi. Dodatnia wartość barometru wskazuje na to, iż w danej fali badania liczba konsumentów nastawionych optymistycznie przeważa nad liczbą konsumentów nastawionymi pesymistycznie. Wartość ujemna barometru oznacza odwrócenie tej proporcji.

Barometr jest zagregowanym wskaźnikiem sporządzanym na zlecenie Komisji Europejskiej, wyliczanym od 1985 roku. Obecnie indeks obejmuje 27 krajów. Dane dla Polski pochodzą z badania GfK współfinansowanego przez Komisję Europejską.

Barometr to syntetyczny indeks oparty na poniższych składowych:

Ocena bieżącej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego
Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: Jak zmieniła się ogólna sytuacja finansowa Pana(i) gospodarstwa domowego od okresu sprzed 12 miesięcy
ODP.: znacznie się poprawiła, trochę się poprawiła, nie zmieniła się, trochę się pogorszyła, znacznie się pogorszyła

Ocena przyszłej sytuacji finansowej gospodarstwa domowego
Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: Jak – Pana(i) zdaniem – zmieni się sytuacja finansowa Pana(i) gospodarstwa domowego w ciągu najbliższych 12 miesięcy?
ODP.: znacznie się poprawi, trochę się poprawi, nie zmieni się, trochę się pogorszy, znacznie się pogorszy

Ocena przyszłej sytuacji gospodarczej kraju
Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: Jak – Pana(i) zdaniem – zmieni się sytuacja gospodarcza kraju w ciągu najbliższych 12 miesięcy?
ODP.: znacznie się poprawi, trochę się poprawi, nie zmieni się, trochę się pogorszy, znacznie się pogorszy

Skłonność do zakupów
Składowa oparta na odpowiedziach respondentów na pytanie: czy Pana/i zdaniem suma pieniędzy, którą wydacie Państwo na zakup dóbr trwałego użytku (np. mebli, telewizorów, aut, pralek, komputerów) w ciągu najbliższych 12 miesięcy zmieni się w stosunku do sumy wydanej na te cele w ciągu minionych 12 miesięcy?
ODP.: wydamy znacznie więcej, wydamy trochę więcej, wydamy tyle samo, wydamy nieco mniej, wydamy zdecydowanie mniej