Polacy w dobrych nastrojach i gotowi do zakupów. Lipcowy komentarz Dawida Pachuckiego, głównego ekonomisty PZU

W ostatnich miesiącach obserwujemy wyraźną poprawę nastrojów wśród polskich konsumentów. Poziomy wskaźników mierzących ich sentyment przekroczyły już długookresowe średnie. Może to świadczyć o bardziej trwałej zmianie postrzegania sytuacji gospodarczej przez gospodarstwa domowe. To z kolei dawałoby solidne podstawy do oczekiwania, że konsumpcja prywatna – kluczowy komponent wzrostu PKB – przyspieszy w kolejnych kwartałach względem umiarkowanego tempa z początku tego roku.

Najlepsze nastroje od czasu pandemicznych lockdownów

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego (Wykres 1) wynika, że w czerwcu bieżący wskaźnik ufności konsumenckiej (BWUK) wzrósł do poziomu -9,3, co oznacza najwyższy wynik od marca 2020 roku, czyli od początku pandemii COVID-19. Wzrost względem maja wyniósł aż 5,2 pkt. Równolegle, wyprzedzający wskaźnik ufności konsumenckiej (WWUK) poprawił się o 4,3 pkt, osiągając poziom -4,6 – drugi najwyższy odczyt od początku pandemii (wyższy wynik odnotowano jedynie w styczniu 2024 r.). Ostatni raz tak wyraźną poprawę nastrojów konsumentów w Polsce widzieliśmy w 2020 r., gdy gospodarstwa domowe otrząsały się z covidowego dołka po pierwszym lockdownie. 

Co istotne, poprawa nastrojów była szeroka i dotyczyła wszystkich składowych wskaźników (Wykres 2). Największe wzrosty odnotowano w ocenach bieżącej sytuacji ekonomicznej kraju (+7,9 p.p.), możliwości dokonywania ważnych zakupów (+6,3 p.p.), prognoz dotyczących sytuacji finansowej gospodarstw domowych (+5,5 p.p.) oraz ocen dotyczących możliwości oszczędzania – zarówno obecnych, jak i przyszłych (+5,3 p.p.). Tak kompleksowa poprawa sugeruje, że konsumenci nie tylko lepiej oceniają bieżącą sytuację, ale również z większym optymizmem patrzą w przyszłość.

Pozytywny obraz nastrojów konsumenckich w Polsce potwierdzają również dane Komisji Europejskiej. W badaniu DG ECFIN wskaźnik ufności konsumenckiej dla Polski wzrósł w czerwcu do 2,8 pkt, co oznacza poprawę o 1 pkt względem maja (i o 1,7 pkt względem kwietnia). Warto jednocześnie podkreślić, że Polska wyróżnia się na tle Unii Europejskiej, gdzie w tym samym czasie wspomniany wskaźnik spadł (średnia unijna w czerwcu obniżyła się do -14,8 pkt z -14,5 pkt w maju). Co więcej, w Polsce, w przeciwieństwie UE, poziom ufności konsumenta jest już wyraźnie powyżej długookresowej średniej, która dla naszego kraju od 2000 roku wynosi -7,8 pkt.

Malejące obawy o bezrobocie

Wśród czynników wpływających na poprawę nastrojów gospodarstw domowych jest spadek obaw dotyczących przyszłego poziomu bezrobocia. W czerwcu, ale też w maju, respondenci GUS deklarowali mniejsze obawy o bezrobocie, mimo że w czerwcu w opublikowanych szacunkach Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odnotowano nieoczekiwany wzrost stopy bezrobocia rejestrowanego – z 5 do 5,1 proc. (analitycy – zgodnie z wzorcem sezonowym – oczekiwali jej spadku do 4,9 proc.). Ministerstwo podało, że w urzędach pracy w ubiegłym miesiącu zarejestrowanych było 797 tys. bezrobotnych, tj. o 14,2 tys. więcej m/m i o 34,8 tys. więcej r/r  (Wykresy 3 i 4). Warto jednak zaznaczyć, że głównym podejrzanym w sprawie tej zaskakującej zmiany stopy bezrobocia jest efekt wejścia w życie reformy zmieniającej definicję i warunki utrzymania statusu osoby bezrobotnej, a nie pogorszenie sytuacji na rynku pracy.

Nowe przepisy zwiększają m.in. elastyczność w korzystaniu z urzędów pracy w miejscu faktycznego zamieszkania, a nie zameldowania, co mogło ograniczyć liczbę wyrejestrowań – zwłaszcza tych wynikających z niestawienia się w urzędzie w wyznaczonym terminie. MRPiPS, publikując swój szacunek, poinformowało, że w czerwcu liczba takich wyrejestrowań spadła o ponad 3/4. To pokazuje, że wzrost stopy bezrobocia mógł mieć bardziej charakter techniczny, a nie związany z pogorszeniem koniunktury na rynku pracy.

Odbicie konsumpcji, ale umiarkowane

Poprawa nastrojów konsumenckich i  spadek obaw o bezrobocie to czynniki, które zwykle przekładają się na ożywienie aktywności gospodarstw domowych. Spodziewamy się, że w kolejnych kwartałach realne tempo wzrostu spożycia prywatnego przyspieszy względem 2,5 proc. r/r odnotowanych w pierwszym kwartale 2025 roku. Jednocześnie pozostajemy ostrożni w ocenie skali tego przyspieszenia. Otoczenie zewnętrzne wciąż obarczone jest istotnym ryzykiem, w tym geopolitycznym i związanym z globalną koniunkturą. Dlatego też, mimo pozytywnych sygnałów płynących z rynku krajowego, przewidujemy umiarkowane odbicie popytu konsumpcyjnego. Nasza bieżąca prognoza zakłada, że średniorocznie w 2025 roku realny wzrost konsumpcji prywatnej wyniesie około 4 proc.