Raport #zacznijodlekkiej 2023

Naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) zaangażowani w program Lekkoatletyka dla każdego. SGGW od 2017 roku uczestniczy w projekcie badawczym #zacznijodlekkiej, wraz z Polskim Związkiem Lekkiej Atletyki, firmą Nestlé Polska S.A., a od roku 2022 także z Akademią Wychowania Fizycznego w Warszawie.

Projekt badawczy #zacznijodlekkiej ma na celu ocenę efektywności programu „Lekkoatletyka dla każdego!” (LDK!) prowadzonego przez Polski Związek Lekkiej Atletyki i firmę Nestlé Polska S.A. od 2014 roku w szkołach podstawowych w całej Polsce. Program LDK! popularyzuje wśród dzieci i młodzieży aktywny styl życia i regularne uprawianie sportu, zwłaszcza konkurencji lekkoatletycznych. Cele te są realizowane przy współpracy z wykwalifikowanymi trenerami podczas pozalekcyjnych zajęć sportowych, zawodów oraz mistrzostw. Dzieciom z młodszych klas szkoły podstawowej (I-IV) program proponuje lekkoatletyczne zajęcia ruchowe dwa razy w tygodniu. Dzieci z klas od V do VIII uczestniczą w zajęciach trzy razy w tygodniu, biorą też udział w cyklu testów i zawodów lekkoatletycznych. Dzieci uzyskują także praktyczną wiedzę o zbilansowanej diecie i właściwym nawodnieniu podczas warsztatów żywieniowych. Program obejmuje dziś ponad 600 grup treningowych w całej Polsce, a od początku jego istnienia ponad 775 000 dzieci wzięło w nim udział, przy czym wszystkie zajęcia są bezpłatne.

Wyniki tegorocznego badania zostały właśnie opublikowane i są dostępne na stronie internetowej Nestlé Polska S.A. -> https://www.nestle.pl/csv/dkcikr/ez/raport-zacznijodlekkiej-2023

Badanie przeprowadzono od kwietnia do czerwca 2023 roku wśród dzieci w wieku 10-14 lat. Zgodnie z przyjętą metodologią i doborem celowym połowę próby badawczej stanowiły dzieci uczestniczące w programie LDK! Poprzez dobór pair matching do drugiej grupy, tzw. grupy kontrolnej, wybrano dzieci o analogicznej charakterystyce socjo-demograficznej, jednak nieuczestniczące w żadnym tego typu programie edukacyjno-sportowym. 

Naukowcy z SGGW byli odpowiedzialni za następujące elementy badania:

• Ocenę masy ciała i wzrostu, które pozwoliły na wyliczenia wskaźnika masy ciała, a następnie interpretację wyników w oparciu o siatki centylowe (opracowane na podstawie ogólnopolskich danych statystycznych).
• Ocenę wiedzy żywieniowej na podstawie wypełnionego przez dzieci zwalidowanego kwestionariusza autorstwa Dickson-Spillmann
• Badanie nawyków żywieniowych dzieci na podstawie kwestionariusza Adolescents Food Habits Checklist
• Analizę źródeł białka w diecie dzieci przy wykorzystaniu półilościowego kwestionariusza częstości spożycia, przygotowanego w oparciu o dane z tabel składu i wartości odżywczej żywności

Jak wynika z badań, odsetek dzieci z nadmierną masą ciała jest ponadtrzykrotnie wyższy w grupie kontrolnej (19%) niż wśród trenujących w programie LDK! (6%). Ponadto, dzieci uczestniczące w programie LDK! mają wyższy poziom wiedzy żywieniowej (w tym dotyczącej zasad komponowania diety, kaloryczności spożywanych produktów i ich wpływu na zdrowie), niż dzieci z grupy kontrolnej, jak również wykazują więcej prawidłowych nawyków żywieniowych (w tym tych dotyczących spożycia warzyw i owoców, ale także słodyczy).

W oparciu o wyniki projektu badawczego #zacznijodlekkiej z ubiegłych lat, naukowcy z SGGW przygotowali cenne publikacje naukowe, które opublikowane były w renomowanych czasopismach i dotyczyły:

• Wpływu regularnej aktywności fizycznej na ryzyko występowania nadmiernej masy ciała (-> https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30708984/)
• Wpływu tzw. neofobii żywieniowej (niechęć do próbowania nieznanej żywności) na spożycie warzyw i owoców (-> https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30011815/)
• Wpływu aktywności fizycznej na występowanie nadpobudliwości oraz zaburzeń skupienia i uwagi (-> https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31083374/)