Koszty związane z wykończeniem i wyposażeniem biur w Europie wzrosły średnio o 9%

Wielka Brytania i Niemcy na czele krajów, w których koszty wykończenia biur są najwyższe. Eksperci prognozują, że spadki cen nastąpią dopiero w 2024 roku.

Jak pokazują dane międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield, pierwsze miejsca na liście najdroższych lokalizacji europejskich pod względem wykończenia i wyposażenia biur zajmują kluczowe miasta w Wielkiej Brytanii i w Niemczech. Z kolei w krajach regionu Europy Środkowo-Wschodniej, po okresie wzrostu kosztów, ceny osiągnęły w końcu bardziej stabilny i przewidywalny poziom. Jednocześnie wciąż rosną oczekiwania użytkowników w stosunku do przestrzeni biurowych. Wpływ na to mają zarówno zmiany spowodowane pandemią, jak i kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem.

Koszty wykończenia biur w Europie (w walucie euro) wzrosły o ok. 9% w ciągu ostatniego roku, a aktualne stawki kształtują się średnio na poziomie 2 214 euro za metr kwadratowy w formule "all-in"*, przy wykorzystaniu w projekcie najwyższej jakości materiałów. Mimo, że oznacza to znaczny wzrost cen r/r, to jest on w zasadzie zgodny z maksymalnym wskaźnikiem inflacji odnotowanym w Wielkiej Brytanii i w strefie euro. W regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) koszty wykończenia powierzchni biurowych wzrosły średnio o 13% r/r, w tym o 15% w Polsce, o 12% w Czechach, o 10% na Słowacji i o 15% na Węgrzech, na co wpływ miał – podobnie, jak w przypadku całej strefy euro – bardzo wysoki poziom inflacji.

Przygotowany przez ekspertów Cushman & Wakefield ‘Przewodnik po kosztach wykończenia biur w regionie EMEA’ obejmuje 25 kluczowych miast w Europie i przedstawia średnie koszty aranżacji biur w zależności od standardu wykończenia. Przewodnik pozwala najemcom dokładniej zaplanować budżet na realizację projektów związanych z przygotowaniem czy remontem biura.

Tabela: 10 Najdroższych lokalizacji w Europie dla projektów o najwyższym standardzie wykończenia (HIGH)

_{(Źródło: Cushman & Wakefield; pełna tabela w przypisach)}

Nic Wilkinson, Chair of Project & Development Services EMEA w Cushman & Wakefield, powiedział: "Trzy lata po wybuchu pandemii COVID-19 jednym z priorytetów uczestników rynku nieruchomości jest dostosowanie biur w taki sposób, aby odzwierciedlały one aktualne modele pracy. Firmy wkładają ogromny wysiłek w rozwój własnych strategii miejsca pracy i przywiązują coraz większą wagę do kryteriów zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie, kluczowe dla pracodawców są także działania dotyczące wspierania różnorodności i zgodne z zasadami kultury inkluzywnej. Wszystko to generuje popyt na najwyższej klasy przestrzenie biurowe, które okazują się być dziś towarem deficytowym i wymaga od firm odpowiedniego planowania wydatków oraz zadbania o aspekt logistyczny."

W ciągu ostatnich 12 miesięcy głównym wyzwaniem wpływającym na koszty wykończenia biur była rosnąca inflacja, wynikająca z istotnego zachwiania równowagi pomiędzy popytem a podażą, co było spowodowane głównie zerwanymi łańcuchami dostaw, ograniczeniami na rynku pracy oraz wojną w Ukrainie.

W regionie Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) popyt na prace wykończeniowe – zarówno w stolicach, jak i w głównych miastach regionalnych – jest wysoki. Ceny, mimo wzrostu r/r po okresie turbulencji spowodowanych konfliktem w Ukrainie, nadal pozostają na stosunkowo stabilnym poziomie. Warto jednak podkreślić, że w przypadku niektórych produktów czy materiałów niezbędnych do sfinalizowania projektu, czas realizacji dostawy może być wydłużony, co oznacza konieczność odpowiedniego zmapowania łańcucha dostaw i ograniczenia ryzyka poprzez staranne przygotowanie specyfikacji oraz współpracę z lokalnymi dostawcami, oczywiście, o ile jest to możliwe.

Oczekiwania użytkowników napędzają transformację rynku

Jak wynika z jednego z najnowszych raportów Cushman & Wakefield "Obsolescence = Opportunity: The next evolution of office space in Europe", do 2030 roku 76% europejskiej powierzchni biurowej będzie przestarzała z powodu zmian wprowadzonych w modelach pracy, coraz większej liczby regulacji dotyczących standardów zrównoważonego rozwoju wdrażanych na poziomie Unii Europejskiej, a także niepewnej sytuacji gospodarczej, skutkującej brakiem równowagi pomiędzy zbyt niską podażą a zbyt wysokim popytem.

Dlatego najlepsze w swojej klasie projekty wykończenia biur muszą jednocześnie uwzględniać pięć kluczowych czynników:

• strategię miejsca pracy
• zarządzanie zmianą
• zrównoważony rozwój
• zaopatrzenie
• technologię

Andrew Frizell, Head of Project Management CEE w Cushman & Wakefield powiedział: "Krótko- i średnioterminowa perspektywa dla regionu CEE jest bardzo interesująca, szczególnie w kontekście dynamicznego wzrostu liczby nowych inwestycji w ciągu ostatnich dwóch dekad. Tak intensywny rozwój po stronie podażowej był konieczny, aby zaspokoić wysoki popyt na szybko rozwijających się rynkach oraz odpowiedzieć na potrzebę rozbudowy stolic i kluczowych miast regionu. Trend oparty na wzroście, do którego byliśmy dotąd przyzwyczajeni, może jednak ulec zmianie w obliczu wymogów legislacyjnych dotyczących polityki ESG oraz globalnych celów redukcji emisji dwutlenku węgla. Najemcy będą teraz prawdopodobnie zajmować mniejsze przestrzenie, zaprojektowane i realizowane w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju, będące miejscami przyjaznymi dla pracowników. Oznacza to, że w regionie CEE utrzyma się zapotrzebowanie na prace wykończeniowe nie tylko dla nowych powierzchni, mimo że ich przyrost będzie mniejszy, ale także w ramach już istniejących biur, co będzie związane z procesami modernizacyjnymi, repozycjonowaniem i relokacjami najemców.”