Obsługa zobowiązań lepsza niż w poprzednim kwartale, ale gorsza niż przed rokiem

Analiza kwestii związanych z zadłużeniem polskich gospodarstw domowych, opisanych w cokwartalnym raporcie Sytuacja na rynku consumer finance Związku Przedsiębiorstw Finansowych i Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, obrazuje m.in. stopień wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań. Wyniki ostatniej edycji badania pokazują, że w ciągu ostatniego półrocza lekko wzrosła liczba gospodarstw domowych, które obsługują swoje zobowiązania bezproblemowo. Dziś to już prawie 74%, ale wciąż mniej niż przed rokiem.

W IV kwartale ub.r. ocena przebiegu obsługi zobowiązań przez polskie gospodarstwa domowe (nie tylko tych kredytowych) uległa lekkiej poprawie w stosunku do kwartału poprzedniego. Nadal dominują respondenci, którzy obsługują swoje zobowiązania bezproblemowo – takich gospodarstw domowych jest ok. 74% (przed kwartałem było to 70,3%). Grupa respondentów deklarujących małe problemy wynosi 19,7% (wobec 22,7% w kwartale poprzednim), zaś respondenci, którzy przy bieżącej obsłudze zobowiązań deklarują „duże problemy” stanowią ok. 6,6% (wobec 7% poprzednio). Jednak przed rokiem, czyli w IV kwartale 2018 r., osób deklarujących duże problemy ze spłatą należności było o 1/6 mniej.

– Polaków charakteryzuje wysoki optymizm jeśli chodzi o ocenę własnych finansów domowych i obecna sytuacja nadal do tego optymizmu uprawnia zdecydowaną większość z nas. Trzeba jednak pamiętać, że rośnie również liczba tzw. multidłużników, często w wyniku nonszalanckiego podejścia konsumentów do swoich budżetów domowych lub nawet zaciągania zobowiązań w sposób nierzetelny czy nieetyczny. W przededniu prognozowanego spowolnienia gospodarczego przesadzenie z optymizmem co do możliwości wywiązania się z zobowiązań spłaty rat kolejnego kredytu konsumenckiego może stać się źródłem przyszłych problemów z domknięciem domowego budżetu w przyszłości. W rezultacie część gospodarstw może być zmuszona do ograniczenia wydatków nawet na pokrycie podstawowych potrzeb życiowych i zobowiązań wobec dostawców podstawowych usług – prognozuje Andrzej Roter, Prezes Zarządu ZPF.

W przypadku przewidywań co do terminowości obsługi zobowiązań w najbliższych 12 miesiącach również dominuje grupa gospodarstw domowych spodziewających się bezproblemowej obsługi swoich zobowiązań – jej udział zwiększył się do ok. 60,3% (z 54% w kwartale poprzednim). Grupa gospodarstw spodziewających się dużych problemów z obsługą zobowiązań lub obawiających się, że przestaną obsługiwać jakiekolwiek zobowiązania, liczy obecnie 5,8% ogółu (wobec 6,8% w poprzednim badaniu i 4,8% przed rokiem). Trudno jest obecnie zidentyfikować wyraźny trend tego wskaźnika, choć w ostatnich kilku kwartałach jego wartość jest niższa niż długookresowa średnia, wynosząca ok. 7%.

– Rosnący optymizm polskich gospodarstw domowych i pewność co do własnych finansów oraz obsługi zobowiązań w przyszłości jest na pewno w dużym stopniu wsparty istotnymi transferami od państwa, wprowadzonymi w ostatnim okresie. Pytanie, czy w pewnym sensie nie uśpiły one czujności społeczeństwa w percepcji otoczenia ekonomicznego, bo ostatecznie to jednak praca, a nie transfery są głównym źródłem dochodów gospodarstw domowych. Czy zbytnio nie zaufaliśmy, że transfery państwowe uchronią nas przed ewentualnym spowolnieniem gospodarczym? Oby nie – dodaje dr Sławomir Dudek z IRG SGH.

***