Kryzys w Grecji silnie wpływa na oceny przyszłej sytuacji gospodarczej Europy

Wyniki barometru europejskich nastrojów konsumenckich GfK Consumer Climate Europe za drugi kwartał 2015 roku

Warszawa, Norymberga, 15 lipca 2015 roku – Długie negocjacje między Grecją a jej wierzycielami wyraźnie wpłynęły na nastroje konsumenckie w większości państw europejskich w drugim kwartale tego roku. Równie negatywny wpływ na nastroje Europejczyków, zwłaszcza w państwach Europy Wschodniej, ma trwający konflikt między Rosją a Ukrainą. Pomimo tych niesprzyjających okoliczności barometr europejskich nastrojów GfK Consumer Climate Europe dla 28 krajów Unii wzrósł od marca br. o 1 punkt i wynosi obecnie 10,8 punktu.

Kryzys w Grecji negatywnie wpływał na nastroje europejskich konsumentów w drugim kwartale tego roku. Tendencja ta w wielu krajach objawiła się m.in. stagnacją lub pogorszeniem notowań wskaźnika ocen przyszłej sytuacji gospodarczej, czyli jednego ze składowych wskaźników całego indeksu nastrojów. Równocześnie należy podkreślić zbieżność terminu ostatniej fali badania z czerwcowym załamaniem negocjacji między Grecją a jej wierzycielami, co bez wątpienia wzbudziło dodatkowy niepokój wśród europejskiej opinii publicznej. Co więcej w sondażu nie miały szansy znaleźć odzwierciedlenia także późniejsze znaczące wydarzenia: zamknięcie banków greckich, referendum, wreszcie końcowe uzgodnienia otwierające drogę do porozumienia i uratowania Grecji przed bankructwem i wyjściem ze strefy euro.

Pomimo, przynajmniej tymczasowego, pozytywnego rozstrzygnięcia, analitycy GfK prognozują, iż dalsze spadki nastrojów europejskich konsumentów mogą się utrzymać w kolejnym kwartale, głównie w państwach należących do strefy euro. Niekorzystne prognozy dotyczą w szczególności takich państw jak Niemcy, Włochy, Francja i Hiszpania, które albo spłacają większą część długów Grecji, albo też same borykają się z trudną wewnętrzną sytuacją gospodarczą.

Kierunek zmian w zakresie kolejnych składowych wskaźników głównego barometru, czyli ocen przyszłej sytuacji własnej gospodarstwa domowego oraz skłonności do zakupów, różni się między poszczególnymi krajami. Wpływ okoliczności i uwarunkowań wewnętrznych, specyficznych dla poszczególnych rynków, w drugim kwartale był silniejszy niż wizja skutków ewentualnego wyjścia Grecji z europejskiej unii walutowej. Niemniej jednak główny barometr GfK Consumer Climate Europe dotyczący wszystkich 28 krajów wzrósł od marca o 1 punkt i na koniec drugiego kwartału wyniósł 10,8 punktu.

Polska: nastroje konsumenckie nieznacznie pogorszyły się pomimo poprawy danych ekonomicznych

Pomimo, iż gospodarka Polski jest obecnie jedną z najszybciej rozwijających się w Europie, polscy konsumenci nie oceniają jej przyszłej sytuacji adekwatnie do pozytywnych wskaźników makroekonomicznych. Na koniec czerwca poziom wskaźnika ocen przyszłej sytuacji gospodarczej kraju wyniósł 19,2 punktu, niecałe 5 punktów mniej niż w marcu i spadek ten z pewnością nie jest powiązany ze skalą pozytywnych sygnałów płynących z rynku. Pomimo kwartalnego spadku należy jednocześnie przypomnieć, iż jeszcze w kwietniu wskaźnik osiągnął 25,6 punktu, czyli najwyższy poziom od października 2008 roku. Obserwowany obecny spadek ocen przyszłej sytuacji gospodarczej kraju może być, tak jak i w większości krajów unii, spowodowany kryzysem w Grecji i niepokojem konsumentów o kierunek jego rozwoju i ewentualne skutki. Na nastroje panujące w Polsce bez wątpienia wpływa także niejasna sytuacja za wschodnią granicą i nieustanne napięcia między UE a Rosją.

Analogicznie do wskaźnika ocen ogólnej sytuacji gospodarczej kraju, także i oceny przyszłej sytuacji własnej gospodarstwa domowego spadły w ostatnim kwartale. Obecnie wartość tego wskaźnika wynosi 16,4 punktu i jest niższa o 1,5 punktu w stosunku do marca. Jednocześnie poziom wskaźnika z kwietnia (26,2 punktu) również był najwyższą wartością od marca 2010 roku.

Dodatkowe informacje o badaniu

GfK Consumer Climate Europe jest badaniem nastrojów konsumenckich prowadzonym w krajach Unii Europejskiej i współfinansowanym przez Komisję Europejską. Co miesiąc ankietowanych jest około 40 000 respondentów we wszystkich 28 państwach członkowskich. Barometr jest zagregowanym wskaźnikiem wyliczanym według niezmienionej formuły od roku 1985.
Z comiesięcznego zestawu 12 pytań, do opracowania głównego indeksu nastrojów wybrano pięć składowych – oczekiwania gospodarcze, cenowe i dochodowe, skłonność do zakupów oraz do oszczędzania.
Indeks jest obliczanych w następujący sposób:
 - podstawą obliczania poszczególnych składowych są salda odpowiedzi pozytywnych i negatywnych udzielanych w poszczególnych pytaniach – składowych indeksu
 - sumy pozytywnych odpowiedzi (np. sytuacja finansowa gospodarstwa domowego poprawi się w istotny sposób) jest odejmowany od sumy odpowiedzi negatywnych (np. sytuacja finansowa gospodarstwa domowego pogorszy się w istotny sposób).
 - w kolejnym kroku, sumy są ujednolicane przy wykorzystaniu standardowych metod statystycznych, a następnie przeliczane tak, że długoterminowa średnia wskaźnika wynosi 0 punktów, przy teoretycznym zakresie wartości od +100 do -100 punktów. Na podstawie empirycznych danych gromadzonych od 1980 roku do analiz przyjmuje się wartości składowych w przedziale +60 i -60 punktów.
 - dodatnia wartość składowej świadczy o ocenie tej zmiennej powyżej średniej w ujęciu długookresowym; odwrotna sytuacja ma miejsce dla wartości ujemnych. Standaryzacja ułatwia porównywanie wyników z różnych krajów, likwidując różnice kulturowe, charakterystyczne dla danej populacji.

Pełne wyniki badania, wyniki szczegółowe dla składowych wskaźników barometru, mapy - na stronie www.gfk.pl