PPA jako fundament wiarygodnej dekarbonizacji. Firmy szukają partnerów, nie tylko zakupu energii

Dynamiczny rozwój rynku umów PPA sprawia, że stają się one jednym z najważniejszych narzędzi dekarbonizacji biznesu. Dają firmom przewidywalność finansową, stabilność energetyczną i realny wpływ na rozwój nowych źródeł OZE. Ich skuteczność zależy jednak od świadomego wyboru odpowiedniego modelu i współpracy z partnerem, który zna zarówno polskie regulacje, jak i europejskie standardy ESG. Taką rolę pełni E.ON Polska, który wspiera przedsiębiorstwa w projektowaniu i wdrażaniu kontraktów PPA.

PPA w centrum transformacji energetycznej biznesu

W ciągu kilku ostatnich lat to właśnie umowy PPA (Power Purchase Agreement) stały się jednym z filarów korporacyjnych strategii dekarbonizacyjnych. W warunkach zmiennego rynku energii, rosnących obowiązków raportowych i presji celów ESG, przedsiębiorstwa coraz częściej traktują PPA jako narzędzie budowania odporności finansowej i reputacyjnej.

– Największą siłą PPA jest przewidywalność – firmy mogą zabezpieczyć cenę energii na lata, a jednocześnie kupować energię bezpośrednio z odnawialnych źródeł – komentuje Agnieszka Trąmpczyńska, menedżerka Zespołu Rozwoju i Zarządzania Produktem w E.ON Polska. – W porównaniu z zakupem gwarancji pochodzenia (GoO) cPPA daje realny wpływ na system energetyczny. Zwłaszcza gdy kontrakt wspiera powstawanie nowych instalacji OZE. Firmy coraz częściej oczekują już nie tylko zielonych certyfikatów, lecz spójnej strategii energetycznej opartej na dobrze zaprojektowanych PPA.

Różne modele, jeden cel – stabilne, zielone zasilanie

Rynek oferuje kilka grup kontraktów, które pozwalają przedsiębiorstwom dopasować model współpracy do profilu zużycia energii, tolerancji ryzyka czy przyjętej strategii ESG.

– Umowy PPA mogą przybierać różne formy – od dostawy fizycznej energii po kontrakty finansowe, w których rozliczenie odbywa się na zasadzie różnicy między ceną rynkową a ceną ustaloną w umowie. W odróżnieniu od standardowych umów zakupu energii, w których stroną sprzedającą jest spółka obrotu, umowę cPPA najczęściej zawierają bezpośrednio wytwórca i odbiorca, chociaż w przypadku np. umów fizycznych cPPA udział spółki obrotu zwykle okazuje się niezbędny – komentuje Szymon Kowalski, wiceprezes RE-Source Poland Hub.

Najczęściej wyróżnia się umowy fizyczne i finansowe oraz kontrakty on-site i off-site.

On-site – zielona energia tuż obok zakładu

W modelach on-site źródło OZE powstaje w lokalizacji odbiorcy lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Najszybciej rośnie dziś popularność dwóch wariantów:

• On-site cPPA z linią bezpośrednią to rozwiązanie dostępne w Polsce od września 2023. Pozwala wytwórcy wybudować instalację i linię bezpośrednią, a odbiorcy kupować energię po stałej cenie, ograniczając koszty i ryzyko rynkowe. Wymaga to jednak zgód formalnych, w tym zgłoszenia linii do Prezesa URE i uzyskania stosownej zgody.
• OZE as a service to model, w którym firma dzierżawi instalację, korzysta z wyprodukowanej energii i nie ponosi nakładów inwestycyjnych ani kosztów serwisowych. Zyskuje przewidywalność i wysoki poziom niezależności, ale nie posiada własnej instalacji wytwórczej i ma ograniczoną kontrolę nad jej eksploatacją.

Off-site – energia z dużych farm, niezależnie od lokalizacji

Kontrakty off-site cPPA dają firmom dostęp do energii z dużych farm wiatrowych lub fotowoltaicznych przyłączonych do sieci w dowolnym miejscu w kraju. To dziś najczęściej wybierane przez odbiorców korporacyjnych rozwiązania.

• Fizyczne cPPA zapewnia bilansową dostawę energii, zwykle przy udziale spółki obrotu, która rozlicza i bilansuje wolumeny. Taka umowa gwarantuje m.in. stałą cenę energii i poprawia przewidywalność budżetową.
• Finansowe cPPA (często nazywane również wirtualnym PPA - vPPA) to kontrakt różnicowy, który stabilizuje koszty energii. Nie obejmuje fizycznej dostawy – wytwórca i odbiorca rozliczają jedynie różnicę między ceną rynkową a kwotą ustaloną w umowie. Daje firmom elastyczność, dostęp do zielonej energii i ograniczenie ryzyka cenowego, bez konieczności zmiany dostawcy.

Dla większości przedsiębiorstw kluczowe jest znalezienie partnera, który pomoże dopasować model rozliczeń do profilu zużycia energii, strategii ESG i gotowości na podejmowanie ryzyka.

Nowe trendy: krótsze, mniejsze, bardziej elastyczne

Rynek PPA dojrzewa, a firmy szukają większej elastyczności. Coraz więcej kontraktów zawieranych jest na 3 lata lub krócej – jako etap testowy przed dłuższą współpracą. Rośnie też popyt na małe instalacje do 1 MW, które w Polsce klasyfikują się jako małe instalacje OZE. To atrakcyjna opcja dla firm chcących rozwijać zielone źródła bez inwestowania w projekty wielkoskalowe.

PPA a ryzyko greenwashingu – na co uważać

Wraz z rosnącą popularnością umów PPA pojawiają się pytania o ich wiarygodność. Kluczowym elementem jest wspomniana „dodatkowość”, czyli wsparcie powstawania nowych lub rozbudowy istniejących mocy OZE. Sam zakup gwarancji pochodzenia nie wpływa na wzrost produkcji czystej energii, a jedynie „zazielenia” raporty ESG.

Dodatkowym wyzwaniem jest niespójność regulacyjna w UE – m.in. różnice pomiędzy wymogami Aktu Delegowanego RFNBO a zasadami CBAM, a także nowe obowiązki raportowe wynikające z CSRD i GHG Protocol.

– Dobrze skonstruowany kontrakt PPA z właściwie udokumentowanymi gwarancjami pochodzenia wciąż pozostaje jednym z najbardziej wiarygodnych narzędzi redukcji śladu węglowego dostępnych dla biznesu – zaznacza Agnieszka Trąmpczyńska z E.ON Polska.

PPA kontra model prosumencki – różne światy, różne efekty

PPA on-site bywa mylony z modelem prosumenckim. Są to jednak dwie różne konstrukcje. Prosument jest właścicielem mikroinstalacji, produkuje energię na własne potrzeby i rozlicza ewentualne nadwyżki w systemie net-billing. W przypadku PPA inwestorem jest wytwórca, a odbiorca kupuje energię nie inwestując w źródło OZE.  Różne są więc skala projektu, model finansowy oraz cele biznesowe.

Dlaczego świadomy wybór modelu ma znaczenie

Nie istnieje jeden uniwersalny model cPPA. Każdy ma swoje przewagi i ograniczenia – od konieczności zgód regulacyjnych, przez ryzyko wolumenowe, po dodatkowe koszty zabezpieczenia kontraktu. Kluczowe jest dopasowanie rozwiązania do profilu firmy, jej strategii finansowej, poziomu ambicji środowiskowych oraz wrażliwości na ryzyka rynku energii.

Firmy, które stawiają na kontrakty zapewniające dodatkowość, zyskują podwójnie: stabilność budżetową i wiarygodność ESG. To podejście wzmacnia markę i jest spójne z europejską taksonomią, co ma znaczenie w procesach finansowania, raportowania i współpracy z partnerami międzynarodowymi.

– Rodzajów umów cPPA jest bardzo wiele, a każdy odbiorca jest w stanie znaleźć model optymalny dla siebie. Implementacja nie wszystkich rozwiązań w polskim systemie jest łatwa, niemniej znaczną ich część nasze regulacje dopuszczają. Dodatkowo należy podkreślić, że wszystkie opisane rodzaje umów wpisują się w taksonomię UE, a tym samym przyczyniają się do redukcji śladu węglowego – zaznacza Szymon Kowalski z RE-Source Poland Hub.

Energetyczna przyszłość biznesu

Umowy PPA – zarówno on-site i off-site, fizyczne i wirtualne – stają się dziś fundamentem transformacji energetycznej przedsiębiorstw. Pomagają firmom planować koszty, redukować ślad węglowy, a przede wszystkim realnie wspierać rozwój nowych źródeł odnawialnych. Dla przedsiębiorstw, które myślą strategicznie, to naturalna droga budowania przewagi konkurencyjnej w gospodarce niskoemisyjnej.