Utrzymanie przewag kosztem marż. Polski sektor opakowań wobec spowolnienia w Europie i wyzwań rynku pracy

Polska branża opakowaniowa zdołała zwiększyć udział w eksporcie państw unijnych, choć odczuła negatywny wpływ dekoniunktury w kraju i całej UE po 2022 roku. Ceną utrzymania konkurencyjności w warunkach słabszego popytu i silnej presji kosztowej było jednak pogorszenie marż i wyników finansowych. O tym w najnowszym raporcie sektorowym Banku Pekao S.A.

Polski przemysł opakowaniowy odczuł skutki dekoniunktury z lat 2022-24, choć jednocześnie umocnił swoją pozycję jako dostawcy na rynki europejskie

Wartość produkcji sprzedanej polskiego przemysłu opakowaniowego zmniejszyła się w latach 2022-24 o 14 proc. Niekorzystne trendy odnotowano we wszystkich segmentach. Najmocniej – bo o 40 proc. – spadła produkcja wyrobów z drewna, jednak dwa największe segmenty branży, tzn. produkcja opakowań z papieru oraz z tworzyw sztucznych, również odnotowały głębokie zniżki (odpowiednio o 14 proc. i 10 proc.). Symptomy poprawy popytu przyniosło dopiero drugie półrocze 2024 r. i pierwsza połowa 2025 r., jednak odbicie jest powolne – przychody branży rosły o około 2–3 proc. r/r.

Z drugiej strony, stosunkowo płytki był spadek wartości polskiego eksportu opakowań. W latach 2022-24 wyniósł on tylko 2 proc. (wobec zniżki o 6 proc. w całej Unii Europejskiej), przy czym w kluczowych segmentach wyrobów z papieru i tworzyw sztucznych eksport nawet lekko wzrósł. Dzięki temu Polska zwiększyła udział w unijnym eksporcie opakowań, zwłaszcza w wymianie wewnątrzunijnej, gdzie wzrósł on z 11,7 proc. do 12,2 proc. (najmocniej, bo o 2 punkty procentowe, w segmencie opakowań z papieru).

 - Cały unijny przemysł opakowaniowy po 2022 roku odczuł osłabienie popytu. W Polsce wpłynęło na niego przede wszystkim przejściowe osłabienie krajowego popytu konsumpcyjnego oraz spadek eksportu gałęzi polskiego przetwórstwa generujących najsilniejsze zapotrzebowanie na opakowania. Wzrost udziału Polski w unijnym eksporcie samych opakowań jest jednak pozytywnym trendem. Potwierdza on utrzymującą się konkurencyjność sektora, który umacnia pozycję w UE nawet w słabszym otoczeniu popytowym - komentuje Krzysztof Mrówczyński, menedżer ds. analiz sektorowych Banku Pekao S.A.

Ceną umacniania pozycji w UE w warunkach słabego popytu i presji kosztowej było jednak pogorszenie marż

Łączny wynik finansowy branży w 2024 roku był o 25 proc. niższy niż w roku 2022, a  w pierwszym półroczu 2025 r. pogorszył się o 34 proc. r/r, do najniższego poziomu (dla pierwszego półrocza) od 2018 roku. Rentowność netto spadła do 4,9 proc., najniżej od ponad dekady. W samym pierwszym półroczu 2025 r. spadek r/r wyniku netto i wskaźników rentowności oraz ogólne pogorszenie sytuacji finansowej odnotowała większość segmentów. Skala i natężenie tych trendów była jednak zróżnicowana. Nieźle z wyzwaniami kosztowymi radził sobie segment wyrobów z tworzyw sztucznych, którego wynik netto był podobny jak przed rokiem. Słabiej wypadł za to drugi wiodący segment branży – produkcja opakowań z papieru, gdzie wynik netto spadł o 37 proc. r/r.

 - Utrzymywanie wysokiej konkurencyjności produktów w warunkach osłabionego popytu ograniczało elastyczność branży w zakresie kształtowania polityki cenowej. To z kolei, wobec silnej presji kosztowej, odbijało się negatywnie na marżach. Wprawdzie od drugiego półrocza 2024 r. branża zdołała osiągnąć dodatnią dynamikę przychodów rok do roku, na razie nie wystarcza to jednak do zneutralizowania wzrostu kosztów, generowanego przede wszystkim przez płace oraz powracające do tendencji zwyżkowej koszty materiałowe - mówi Paweł Kowalski, analityk sektorowy Banku Pekao S.A.

Otoczenie popytowe w kraju będzie poprawiać się, koszty pozostaną jednak wyzwaniem także w najbliższych kwartałach, podobnie jak wymagające otoczenie regulacyjne

Prognozy dla polskiej gospodarki są optymistyczne – obserwujemy ożywienie, które powinno przyspieszyć w 2026 roku i utrzymywać się w kolejnych latach. Wzrost popytu krajowego napędzać będą konsumpcja i inwestycje. Z kolei eksport poprawi się wraz z powrotem krajów strefy euro (w tym Niemiec) na ścieżkę solidniejszego wzrostu, wspierany niższymi stopami procentowymi i działaniami fiskalnymi. Wyzwaniem dla branży na najbliższe kwartały pozostanie za to presja kosztowa. Dynamika płac hamuje wprawdzie wraz z inflacją, pozostaje jednak wysoka, a obciążenie kosztami pracy jest znacznie wyższe niż na początku dekady. Ożywienie popytu i trendy na niektórych rynkach surowcowych (np. drewno) może skutkować powrotem do trendu wzrostowego cen materiałów. Do tego ceny energii dla firm pozostają wysokie, bez widocznych perspektyw na głębszy spadek w przewidywalnej przyszłości.

Źródłem wyzwań na najbliższe lata będzie też wymagające i silnie zmienne otoczenie regulacyjne. - Po wieloletnich przygotowaniach system kaucyjny zaczął funkcjonować, jednak obecnie znajduje się on nadal w fazie operacyjnego rozruchu. Oznacza to, że realną efektywność, poziomy zwrotu oraz wpływ na rynek surowców i koszty przedsiębiorstw, będzie można rzetelnie ocenić dopiero po kilku kwartałach stabilnego działania. Jeszcze większym wyzwaniem dla branży może okazać się pełna implementacja unijnego rozporządzenia PPWR, które znacząco podnosi wymogi w zakresie recyklatu, projektowania opakowań oraz ograniczania odpadów. Nowy ekosystem regulacyjny zaostrza warunki podaży w branży opakowaniowej – wymuszając inwestycje w technologie sortowania i recyklingu, dostosowanie procesów produkcyjnych oraz zmianę portfela opakowań. Dla firm oznacza to równocześnie wyzwania organizacyjne, technologiczne i kosztowe. W efekcie rośnie poziom niepewności i potrzeba ciągłego dostosowywania modeli biznesowych do szybko zmieniających się regulacji – ocenia Ewa Kurek, analityk ESG Banku Pekao S.A.

Poprawa otoczenia popytowego powinna wspierać wzrost sprzedaży i zwiększać elastyczność cenową w 2026 roku, co może częściowo zneutralizować presję kosztową i sprzyjać, odwróceniu negatywnych trendów w zakresie wyników finansowych. Z drugiej strony, kumulacja czynników kosztowych ogranicza przestrzeń do poprawy marż, której można spodziewać się tylko w umiarkowanym stopniu. Jednocześnie, wciąż wysoka konkurencyjność powinna zapewniać branży potencjał do dalszego wzmacniania pozycji na rynku unijnym. Jego wykorzystanie będzie jednak w dużym stopniu uzależnione od dostosowania produktów do wymogów regulacyjnych, umożliwiającego zajęcie mocnej pozycji w segmencie opakowań zrównoważonych, który w kolejnych latach będzie rozwijać się dynamicznie zarówno w Europie, jak i w skali globalnej.

Raport „Utrzymanie przewag kosztem marż. Polski sektor opakowań wobec spowolnienia w Europie i wyzwań rynku pracy” został przygotowany przez zespół analityków z Departamentu Analiz Makroekonomicznych w Banku Pekao S.A.: Pawła Kowalskiego, Krzysztofa Mrówczyńskiego i Ewę Kurek.