Nowe dane o zielonej transformacji: Polacy zaskakują optymizmem

Transformacja przemysłu w Polsce spotyka się z pozytywnym odbiorem – wskazują wyniki badania Wittenberg Center for Global Ethics. Ośrodek przy wsparciu Fundacji E.ON przeprowadził ankiety wśród pracowników sektora przemysłowego we Francji, w Niemczech i Polsce. Entuzjazm Polaków i zauważalne nadzieje wynikają z oczekiwanych korzyści ekonomicznych i perspektywy znalezienia pracy powiązanej z prośrodowiskowymi przemianami sektora.

W ostatnich latach jesteśmy świadkami coraz bardziej ekstremalnych zjawisk pogodowych. Rekordowo wysokie temperatury wywołują fale upałów, które niosą poważne konsekwencje dla ludzi, ekosystemów i gospodarek. Ogólnokrajowe blackouty na Półwyspie Iberyjskim, niższa produkcja energii jądrowej we Francji, susza i pożary w Niemczech Wschodnich, a także zaburzony cykl wegetacji plonów w Polsce obrazują zachodzące zmiany. Dlatego należy dążyć do zredukowania negatywnego wpływu działalności ludzkiej na klimat. Jednym z najważniejszych działań jest transformacja przemysłu, który w przyszłości stanie się zeroemisyjny.

Think tank Wittenberg Center for Global Ethics we współpracy z Fundacją E.ON w Niemczech zrealizował w trzech krajach Europy badanie dotyczące postawy społeczeństw względem rozwoju tej gałęzi gospodarki. Eksperci sprawdzali nastawienie pracowników sektora przemysłowego z Francji, Niemiec i Polski do zachodzących w nim przemian. W naszym kraju zauważalnie wyższe są optymizm, gotowość do adaptacji i pozytywne postrzeganie neutralnej dla klimatu transformacji przemysłu.

Korzyści ekonomiczne i przesłanie dla władz 

Wśród ponad 4 tys. pracowników biorących udział w badaniu panuje przekonanie o raczej korzystnym wpływie transformacji klimatycznej na gospodarkę. Jednak Polacy, w porównaniu z mieszkańcami pozostałych badanych krajów europejskich, w większym stopniu dostrzegają jej potencjał. Wierzą, że przemiany te mogą przyczynić się do wzrostu gospodarczego, stworzenia nowych miejsc pracy w sektorach związanych z technologiami przyjaznymi dla środowiska i zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej.

– Z zadowoleniem analizowaliśmy wyniki raportu zleconego przez Fundację E.ON. Cieszy nas, że Polacy przywiązują dużą wagę do transformacji klimatycznej w przemyśle. Nie tylko niemal połowa respondentów z naszego kraju postrzega ją jako szansę do rozwoju własnej ścieżki kariery, ale także wiąże ją z perspektywami dla całego kraju – mówi Andrzej Modzelewski, prezes E.ON Polska i Fundacji E.ON w Polsce.

Dane z raportu są też podstawą do tworzenia rekomendacji dla polityków. Zdaniem aż 45% badanych Polaków inwestycje w innowacyjne technologie i rozwiązania ekologiczne wspierające neutralność klimatyczną powinny być absolutnym priorytetem działań rządu w obszarze transformacji. Ważne są również stabilność zatrudnienia i obniżanie cen energii elektrycznej dla przemysłu. Ten ostatni aspekt jest niemal tak samo istotny we wszystkich trzech krajach (39% w Polsce wobec 38% we Francji i 37% w Niemczech).

– Wyniki tego badania są wyraźnym sygnałem dla decydentów w całej Europie: ludzie są gotowi przyczynić się do transformacji neutralnej dla klimatu, jeśli aktywnie włączy się ich w ten proces. Szczególnie w czasach niepewności gospodarczej i społecznej ważne jest, aby transformacja ta była nie tylko konieczna z ekologicznego punktu widzenia, ale także zrównoważona społecznie – podkreśla Stephan Muschick, prezes Fundacji E.ON w Niemczech.

Korzyści z wdrożenia tych zmian są oczekiwane również w obszarze spójności społecznej. Spośród wszystkich badanych większość wykazuje optymizm – jednak już liczba respondentów pozytywnie i negatywnie odbierających zmiany znacznie się różni. Najbardziej skrajne opinie są wśród badanych w Niemczech (29% optymistów i 28% pesymistów). Natomiast w Polsce osoby pozytywnie nastawione (42%) znacznie przewyższają liczebnie pesymistów (16%). Jednocześnie znaczna część pracowników nie potrafiła jednoznacznie określić swojego zdania.

Elastyczność na rynku pracy i gotowość do działania

W badaniu sprawdzano także, czy respondenci gotowi są zaangażować się w transformację. W każdym z badanych krajów zainteresowanie działaniem jest niemal na takim samym poziomie. Jednak choć tylko 4 na 10 Polaków (42% odpowiedzi) wyraziło gotowość do takiego zaangażowania, to co czwarty uważa, że inni podjęliby się takiej aktywności.

Ważna jest też świadomość, że proces ten będzie wymagał zdobycia nowych umiejętności i przekwalifikowania się do pracy w nowych, zrównoważonych sektorach. O ile najbardziej otwarci na zmiany w tym obszarze są Niemcy (53%), o tyle to polscy pracownicy wykazują największą gotowość do relokacji ze względu na podjęcie nowej pracy (22%).

Sytuacja gospodarcza a postawy społeczne

Respondenci zostali poproszeni również o subiektywną ocenę własnego statusu społecznego. Pozyskane dane ujawniają spójny obraz we wszystkich ocenianych krajach: optymizm jest powszechniejszy wśród osób, które przypisują sobie wyższy status społeczny. Grupą, która wyróżnia się w badanej populacji, są Polacy. W uśrednionym ujęciu 45% z nich uważa, że neutralna pod względem klimatu transformacja polskiego przemysłu będzie miała pozytywny wpływ na ich sytuację na rynku pracy.

Tę zależność potwierdza również zestawienie wyników raportu z danymi o wzroście PKB z 2024 roku. Według opublikowanych przez Komisję Europejską danych na temat unijnego nadzoru gospodarczego niemiecka gospodarka skurczyła się o 0,2%, podczas gdy we Francji odnotowano wzrost o 1,2%, a w Polsce – aż o 2,9%^[1]. Widać zatem wyraźnie, że im wyższy wzrost gospodarczy w danym kraju, tym bardziej społeczeństwo jest optymistycznie nastawione do transformacji neutralnej dla klimatu. Pozytywnie postrzega ono wpływ zielonej transformacji na możliwości znalezienia pracy, gospodarkę czy spójność społeczną.

– Dla nas to niezwykle cenna informacja, ponieważ takie właśnie podejście jest fundamentem dla akceptacji i zaangażowania w procesy zmian, które są niezbędne do osiągnięcia celów związanych z neutralnością klimatyczną – mówi Andrzej Modzelewski.

[1] https://economy-finance.ec.europa.eu/economic-surveillance-eu-economies_en