Najbardziej energochłonne sektory polskiej gospodarki posiadają 2,6 mld zł zaległych zobowiązań

Do najbardziej zadłużonych branż energochłonnych należą przemysł spożywczy, chemiczny, papierniczy, hutniczy oraz produkcja wyrobów mineralnych. W sumie przeterminowane zobowiązania w pięciu kluczowych, a zarazem najbardziej energochłonnych sektorach polskiej gospodarki przekroczyły już 2,6 mld zł – wynika z danych BIG InfoMonitor i BIK. Jak wysokie koszty energii i zaległe zobowiązania wpływają na ich przyszłość?

Branże energochłonne zużywają duże ilości energii elektrycznej i cieplnej oraz generują wysoką emisję CO₂. Ich działalność zależy zatem od przewidywalności kosztów energii i stabilnych regulacji. W obliczu rosnących cen surowców, kosztów emisji oraz unijnej polityki klimatycznej,  sektory te są szczególnie wrażliwe na zmiany rynkowe. Do najbardziej zadłużonych branż energochłonnych należą przemysł spożywczy, chemiczny, papierniczy, hutniczy oraz produkcja wyrobów mineralnych.

Największy udział w sumie nieuregulowanych na czas płatności – mimo wyraźnego spadku o 505,5 mln zł w ujęciu rocznym – przypadł  przemysłowi spożywczemu, gdzie zaległe zadłużenie sięgnęło na koniec lutego 1,34 mld zł. Z kolei najbardziej dynamiczny wzrost w ujęciu procentowym odnotowano w branży chemicznej – aż o 29,6 proc., do poziomu prawie 72 mln zł. Sytuacja nie wygląda lepiej w sektorze metalurgicznym, gdzie zaległości wzrosły o 24 proc., osiągając kwotę 394,3 mln zł.  - Przytoczone dane jasno wskazują, że bez dostępu do stabilnej i tańszej energii oraz wdrożenia systemowego wsparcia inwestycyjnego w zakresie transformacji energetycznej, przedsiębiorstwa będą coraz częściej borykać się z problemami płynnościowymi, co w dłuższej perspektywie może negatywnie wpływać na ich konkurencyjność zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym – wskazuje dr hab. Waldemar Rogowski, główny analityk BIG InfoMonitor (Grupa BIK).

Łączna kwota nieopłaconych w terminie zobowiązań kredytowych i pozakredytowych – dane BIG InfoMonitor i BIK (luty 2025):

• Przemysł spożywczy: 1,34 mld zł (spadek z 1,85 mld zł; ↓ 505,5 mln zł, -27,4%)
• Wyroby mineralne: 519,8 mln zł (wzrost z 499,1 mln zł; ↑ 20,8 mln zł, +4,2%)
• Produkcja metali: 394,3 mln zł (wzrost z 318,1 mln zł; ↑ 76,2 mln zł, +24%)
• Przemysł papierniczy: 273,7 mln zł (spadek z 286,1 mln zł; ↓ 12,4 mln zł, -4,3%)
• Przemysł chemiczny: 71,96 mln zł (wzrost z 55,5 mln zł; ↑ 16,5 mln zł, +29,6%)

Najbardziej energochłonne przedsiębiorstwa odznaczają się również wysokim udziałem firm-dłużników w swoim obszarze specjalizacji. Do blisko 8 proc. dochodzi już w przemyśle mineralnym, metalowym i chemicznym. Ponadto we wszystkich TOP 5 zwiększyła się liczba dłużników w ostatnim analizowanym okresie.

Zwiększone ryzyko utraty płynności finansowej

Na sytuację finansową sektorów energochłonnych negatywnie wpływają rosnące ceny energii, wysokie koszty zakupu uprawnień do emisji CO₂ oraz konieczność modernizacji technologii w kierunku niskoemisyjnym. Firmy często nie są w stanie bezpośrednio przenieść tych kosztów na klientów, co skutkuje spadkiem marż. Dodatkowym problemem jest utrudniony dostęp do finansowania – szczególnie dla instalacji opartych na paliwach kopalnych, które nie wpisują się w unijne standardy zrównoważonego rozwoju. W efekcie coraz więcej przedsiębiorstw staje przed ryzykiem utraty płynności.

– Wysoki poziom zaległego zadłużenia zarówno kredytowego jak i pozakredytowego w wielu branżach energochłonnych to nie przypadek, ale efekt nakładających się presji – kosztowej, regulacyjnej i inwestycyjnej. Firmy nie tylko płacą więcej za energię, ale też muszą dostosować się do rosnących wymagań środowiskowych. Tam, gdzie nie ma bufora kapitałowego ani wsparcia inwestycyjnego, rośnie ryzyko utraty płynności finansowej. Z kolei tam, gdzie udało się połączyć poprawę efektywności z rozsądnym zarządzaniem kosztami, widać wyraźną stabilizację. Transformacja wymaga czasu i wsparcia systemowego – zarówno regulacyjnego, jak i finansowego - komentuje dr hab. Waldemar Rogowski, główny analityk BIG InfoMonitor.

Bieżące monitorowanie sytuacji kontrahentów

Niewypłacalność lub brak płynności finansowej może dotknąć firmy, które przez długi czas dobrze radziły sobie na rynku i utrzymywały stabilne przepływy finansowe. Gwałtowne zmiany geopolityczne, rosnąca inflacja i wysokie ceny energii mogą doprowadzić do pogorszenia sytuacji finansowej kontrahenta, a nawet do jego niewypłacalności.

Dlatego coraz więcej przedsiębiorców decyduje się na kompleksowe rozwiązania, które zwiększają bezpieczeństwo finansowe firmy. Sięgają po narzędzia monitorujące status klientów i kontrahentów pod kątem ich sytuacji finansowo-płatniczej – np. to, czy o danej firmie pojawiają się nowe negatywne informacje gospodarcze albo te związane z rozpoczęciem restrukturyzacji lub upadłości. Rzetelna ocena w tym zakresie pozwala zapobiec skutkom przyszłych problemów z otrzymywaniem płatności po terminie, a co za tym idzie – wyeliminować problem, zanim się pojawi.