Sprzedaż i jakość pożyczek pozabankowych w styczniu 2025 roku

Polski rynek pożyczek pozabankowych opiera się na dwóch głównych, ale odmiennych segmentach produktowych, posiadających swoje specyficzne cechy.

Pierwszym są pożyczki celowe, które charakteryzują się niską kwotą na jakie są udzielane – średnia wartość nowo udzielonej w styczniu 2025 r. pożyczki celowej wyniosła 644 zł i była o 8,9% niższa od średniej wartości takiej pożyczki udzielonej rok wcześniej. Udzielane są one na finansowanie określonego celu, jakim jest zakup towarów czy usług, nie jest więc bezpośrednio udostępniana klientowi gotówka, którą może dysponować.
W pożyczkach celowych mogą być zarówno niskokwotowe zakupy w internecie na platformach e-Commerce, ale też pożyczki na wyższe kwoty, np. na zakup samochodów używanych czy usługi medyczne, charakteryzujące się wyższymi kwotami. Są one zazwyczaj udzielane na krótkie okresy i bardzo dobrze spłacane. Mają więc cechy „upodabniające” je do bankowych kredytów ratalnych.
Liczba nowo udzielonych w styczniu br. pożyczek celowych wzrosła o +24,9% r/r, a w ujęciu wartościowym wzrost wyniósł +13,8% r/r. To oznacza, że udzielane były głównie pożyczki na niższe kwoty, co znalazło swoje bezpośrednie odzwierciedlenie również w spadku r/r średniej kwoty udzielonej pożyczki.

W styczniu 2024 r. były już raportowane wszystkie udzielone pożyczki celowe co oznacza, że nie występuje już efekt zaniżonej bazy porównawczej wynikający z niepełnego raportowania. Dynamiki uzyskane w styczniu 2025 r. w pełni odzwierciedlają więc obecną sytuację rynkową.

Drugim segmentem na rynku pozabankowym są pożyczki gotówkowe. Są one wypłacane bezpośrednio na konto pożyczkobiorcy i mogą być przez niego wykorzystywane na dowolny cel, w tym podreperowanie budżetu domowego. Cechą charakterystyczną pożyczek gotówkowych jest ich wyższa szkodowość w porównaniu do pożyczek celowych i są one udzielane również na wyższe kwoty.

W segmencie tym można wyróżnić dwie kategorie pożyczek gotówkowych. Pożyczki gotówkowe udzielane na niskie kwoty i krótkie okresy (do 60 dni) – tzw. „chwilówki” oraz na wysokie kwoty i długie, często kilkuletnie okresy. Ten drugi typ pożyczek zbliżony jest do bankowych kredytów gotówkowych.

Średnia wartość pożyczki gotówkowej „chwilówki” udzielonej w styczniu 2025 r. wyniosła 2 487 zł i była o 11,7% wyższa od średniej kwoty udzielonej w styczniu 2024 r. Styczniowa wartość sprzedaży pożyczek gotówkowych („chwilówek) to 1,053 mld zł i była ona wyższa o +35,8% r/r. Dodatnia dynamika r/r (+21,8%) wystąpiła również w ujęciu liczbowym. „Chwilówki” stanowiły 72,3% wartości wszystkich udzielonych
w styczniu 2025 r. pożyczek gotówkowych.

W styczniu 2025 r. pożyczek gotówkowych na okres powyżej 60 dni udzielono łącznie 74 tys. szt. i na wartość 404 mln zł. W porównaniu ze styczniem 2024 r. oznacza to wzrost w ujęciu liczbowym o (+19,1%) i wartościowym o (+39,6%). Średnia wartość pożyczki gotówkowej udzielonej w styczniu 2025 r. na okres dłuższy niż 60 dni wyniosła 5 497 zł i była o 15,5% wyższa do średniej kwoty udzielonej w styczniu 2024 r.

W styczniu 2024 r., podobnie jak w przypadku pożyczek celowych, były już raportowane wszystkie udzielone pożyczki gotówkowe co oznacza, że nie występuje już efekt zaniżonej bazy porównawczej wynikający z niepełnego raportowania, zatem dynamiki uzyskane w styczniu 2025 r. w pełni odzwierciedlają obecną sytuację rynkową.

W styczniu br., podobnie jak w poprzednich miesiącach, w strukturze sprzedaży pożyczek pozabankowych w ujęciu liczbowym dominowały pożyczki celowe, zaś w ujęciu wartościowym pożyczki gotówkowe.

Coraz ważniejszym segmentem polskiego rynku finansowego są transakcje płatności odroczonych (BNPL – Buy Now Pay Later). W styczniu 2025 r. udzielono ich 5,37 mln szt. (+21% r/r) na kwotę 931 mln zł (+25% r/r).

Jakość pożyczek udzielanych przez firmy pożyczkowe

Ważnym aspektem w zakresie zarządzania ryzykiem udzielanych pożyczek jest analiza poziomu opóźnień powyżej 90 dni, popularnie zwanych szkodowością. W sektorze widać znaczącą poprawę roczników (vintage) 2024 i 2023 vs 2022. Taka poprawa jest wynikiem dostosowań sektora do nowych regulacji w zakresie maksymalnej ceny pożyczek oraz obowiązku badania zdolności kredytowej i raportowania danych do BIK.

Najlepszą spłacalnością charakteryzują się pożyczki celowe. Ich poziom szkodowości (1%) zbliżony jest do kredytów ratalnych w sektorze bankowym. Inaczej wygląda sytuacja pożyczek gotówkowych, których jakość różni się w zależności od okresu, na jaki zostały udzielone. Pożyczki gotówkowe zaciągane na okres do dwóch miesięcy spłacają się lepiej (szkodowość 4%) niż pożyczki gotówkowe udzielane na dłuższy czas, powyżej 60 dni (szkodowość 10%). Szkodowość ostatnich jest wyższa od bankowych kredytów gotówkowych.

W ślad za poprawą wskaźnika szkodowości, widoczna jest poprawa wskaźnika NPL, który informuje o strukturze bilansu.
W sektorze poprawia się jakość pożyczek gotówkowych pod względem udziału zobowiązań opóźnionych powyżej 90 dni: pod koniec stycznia 2025 r. wyniósł on 18,2% i był niższy o 6 pkt proc. niż rok wcześniej. W portfelu pożyczek celowych wskaźnik ten jest znacznie niższy i wynosi 4,3%, a w porównaniu ze styczniem 2024 roku nieznacznie wzrósł (o 0,2 pkt proc.).
Wskaźnik NPL zależy między innymi od: szkodowości, tempa wzrostu nowej sprzedaży (przyrostu bilansu), od polityki windykacyjnej firm (sprzedaż wierzytelności vs. windykacja własna) i wielu innych czynników. 

***

Zapraszamy do lektury pierwszego w 2025 roku Newslettera pożyczkowego BIK - w pdf poniżej.