Polscy przedsiębiorcy pracoholikami? Prawie co drugi szef pracuje co najmniej 10 godzin dziennie

Zdecydowana większość przedsiębiorców i przedsiębiorczyń w Polsce pracuje dłużej niż przyjęte społecznie 8 godzin dziennie, wynika z najnowszego raportu EFL „Jak odpoczywają przedsiębiorcy. Pod lupą”. 77% właścicieli i właścicielek MŚP na obowiązki firmowe przeznacza więcej niż 8 godzin dziennie, z czego 32% zapytanych 9 godzin, 34% o godzinę dłużej, a 11% aż 11 godzin dziennie. Najbardziej pracochłonne są najmniejsze biznesy. Co piąty mikro przedsiębiorca pracuje aż 11 godzin dziennie, podczas gdy wśród małych firm ten odsetek wynosi 8%, a wśród średnich tylko 1%. Przyglądając się poszczególnym branżom, najdłużej pracują rolnicy – 98% z nich poświęca swojemu biznesowi co najmniej 10 godzin dziennie – i zarządzający firmami transportowymi (55% zarządzających pracuje 10 godzin dziennie).

– Dynamicznie zmieniająca się w ostatnich latach sytuacja gospodarczo-społeczna sprowokowała wiele podmiotów w Polsce do zagłębienia się w tematykę badania potrzeb pracowników związanych z ich dobrostanem fizycznym i psychicznym. Wśród licznych badań i raportów brakuje jednak spojrzenia z perspektywy właścicieli firm. Zaczęliśmy zastanawiać się, jak sami przedsiębiorcy dbają o własne zdrowie fizyczne i psychiczne. Bo w końcu „ryba psuje się od głowy”, więc jeśli prezes nie dba o siebie, nie będzie najlepszym ambasadorem zdrowia, którego pracownicy będą chcieli naśladować. Wyniki naszego badania z cyklu „Pod lupą” pokazują, że podejście szefów firm do swojego czasu pracy nie jest jednoznaczne, zależy między innymi od wielkości zarządzanej firmy czy branży, w jakiej działają. Jest jednak coś, co łączy większość zarządzających – czas pracy. Niemal połowa zapytanych pracuje co najmniej dziesięć godzin dziennie! To w zestawieniu z danymi Eurostatu, z których wynika, że Polacy pracują średnio 40,5 godziny tygodniowo, pokazuje, że szefowie firm pracują często zdecydowanie więcej niż ich pracownicy. Wyjątek stanowią osoby pracujące krócej niż osiem godzin dziennie. Stąd, nie powinien dziwić kolejny smutny wniosek, że ponad połowa przedstawicieli i przedstawicielek firm narzeka na brak wolnego czasu. W szczególności dotyczy to najmniejszych organizacji. Trudno z takimi statystykami zadbać o swoje work-life balance – mówi Radosław Woźniak, prezes zarządu EFL.

Mniejszy biznes wymaga więcej godzin pracy

Zgodnie z art. 129. § 1. kp czas pracy w Polsce wynosi 8 godzin na dobę w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Tyle pracuje tylko 22% właścicieli i właścicielek MŚP w Polsce, wynika z najnowszego raportu EFL „Jak odpoczywają przedsiębiorcy. Pod lupą”. Zdecydowana większość badanych przedsiębiorców i przedsiębiorczyń pracuje dłużej niż przewiduje to polski kodeks pracy. 32% zapytanych wykonuje obowiązki zawodowe 9 godzin dziennie, a 34% o godzinę dłużej. Co dziewiąta osoba prowadząca swój biznes poświęca mu aż 11 godzin dziennie, co miesięcznie daje aż 220 godzin. Warto zwrócić uwagę, że prawie nikt nie pracuje mniej niż ustawowa norma.

Im większą firmę prowadzi manager, tym pracuje krócej. Co piąta osoba prowadząca mikroprzedsiębiorstwo pracuje aż 11 godzin dziennie (21%), podczas gdy wśród małych firm ten odsetek wynosi 8%, a wśród średnich tylko 1%. Również 10-godzinny tryb pracy częściej dotyczy zarządzających mikro biznesem (46% wskazań) niż małym i średnim – odpowiednio 30% i 20%.

Zapracowany jak rolnik

Przyglądając się poszczególnym branżom, najdłużej pracują przedstawiciele i przedstawicielki rolniczych firm. Aż 43% z nich poświęca swojemu biznesowi 11 godzin, a 55% 10 godzin dziennie. Drugą najbardziej „zapracowaną” branżą jest transport, gdzie 55% przedstawicieli i przedstawicielek pracuje 10 godzin, a 9% 11 godzin dziennie. Po drugiej stronie osi znajdują się handel i produkcja, gdzie odpowiednio w 41% i 33% firm przeciętna norma wynosi 8 godzin, a w 41% i 47% firm 9 godzin.

Work-life balance w teorii…

Choć większość zarządzających polskimi firmami, pracuje więcej niż jest to zalecane, to doskonale, ale w różny sposób, potrafią zdefiniować, co oznacza work-life balance. Dla 30% respondentów to przeplatanie się czasu pracy i wolnego w jedynym cyklu (tzw. work life mix), dla 20% to stan, w którym nie jest się przeładowanym pracą i ma się czas na dbanie o zdrowie i życie prywatne, a dla 17% odpowiednie zrównoważenie pracy i życia prywatnego aby żadne nie przeważało. 16% uważa, że to rozdzielenie pracy i życia prywatnego, a 15% wskazuje na coś, czego osiągnięcie jest bardzo trudne. Tę ostatnią definicję podziela przedstawicielka branży rolnej.

– Work-life balance dla nas to jest marzenie. Wiem, co trzeba zrobić, żeby go osiągnąć, ale w naszej branży to jest nierealne. Tylko zimą możemy sobie na to pozwolić́. Bo nami rządzi przyroda – mówi Beata Kozłowska, właścicielka Gospodarstwa Rolnego.

…i praktyce

Największym wyzwaniem w osiągnięciu work-life balance są problemy z utrzymaniem regularnego trybu życia, na co wskazało 30% przedsiębiorców i przedsiębiorczyń. Często wypracowanie równowagi prywatno-zawodowej utrudniają także duża liczba zadań zawodowych oraz trudności w ustalaniu granic między życiem prywatnym a pracą (po 28% wskazań).

I choć wielkość prowadzonego przedsiębiorstwa w niewielkim stopniu wpływa na wyzwania, jakie mają ich właściciele i właścicielki w osiąganiu work-life balance, to da się zauważyć pewne prawidłowości. Po pierwsze, wraz ze wzrostem liczby pracowników częstszym problemem jest zmaganie się z presją czasu na realizacje obowiązków – 18% wskazań w grupie mikro firm, 27% wśród małych i 33% wśród średnich firm. Po drugie, zarządzający najmniejszymi biznesami mają częściej kłopot z rozgraniczeniem życia prywatnego od zawodowego – 32% wskazań w grupie mikro firm, 21% wśród małych i 26% wśród średnich firm. I to, co odróżnia małych przedsiębiorców od tych większych, to wyjazdy służbowe. Wskazuje na nie tylko 7% mikro przedsiębiorców i już 23% właścicieli i właścicielek średnich firm.

– Umiejętność efektywnego zarządzania czasem – tak, aby znalazło się miejsce na odpoczynek – jest równie ważna, jak inne umiejętności biznesowe. Dla przedsiębiorców i szefów firm kluczowe jest zrozumienie, że ich zdolność do efektywnego działania w pracy jest bezpośrednio zależna od tego, jak dbają o siebie poza nią. Czas wolny nie jest luksusem, ale koniecznością, która pozwala na długofalowe osiąganie sukcesów zawodowych i osobistych – zwraca uwagę Sylwia Bartczak, psycholog w centrum medycznym enel-med.

Urlopy i dieta, czyli sprawdzone sposoby

TOP5 sposobów dbania o dobrostan przedsiębiorców i przedsiębiorczyń stanowią okresowe zwalnianie tempa pracy (36%), urlopy i podróże (29%), aktywność fizyczna (26%), dbanie o dietę (23%) oraz regularny sen (20%). Jednocześnie warto zauważyć, że tylko pojedyncze osoby (2%) wskazały na to, że nie podejmują się żadnych działań mającym na celu dbanie o swój dobrostan. To pokazuje, że myślenie o sobie, swoim zdrowiu i dobrostanie jest ważne dla zarządzających polskimi MŚP.

Widoczne są także istotne różnice między osobami prowadzącymi małą i dużą działalność. Właściciele i właścicielki mikrofirm rzadziej niż ich więksi koledzy biorą urlopy – 24% wśród mikrofirm i po 33% wśród małych i średnich firm. Za to Ci pierwsi bardziej dbają o swoją dietę – 27% vs. 20% małych firm i 18% średnich firm – oraz sen – 25% vs. 19% małych firm i 14% średnich firm. Przedstawiciele i przedstawicielki średnich firm bardziej dbają o stan umysłu – książki, łamigłówki i krzyżówki towarzyszą co piątemu z nich (19%), podczas gdy wśród mikrofirm ten odsetek wynosi 7%.

Raport dostępny jest stronie: efl.pl

***

Raport „Jak odpoczywają przedsiębiorcy. Pod lupą” jest czternastym opracowaniem z serii „Pod lupą” wydanym przez Europejski Fundusz Leasingowy S.A. w ramach autorskiego projektu „Europejski Program Modernizacji Polskich Firm”. Pierwszy opisywał kondycję sektora MŚP w Polsce („MŚP pod lupą”, 2011), drugi poświęcony był gospodarstwom rolnym („Agro pod lupą”, 2012). Trzecie opracowanie analizowało finansowe aspekty działalności transportowej („Transport pod lupą”, 2013), czwarte – młodych na rynku pracy („Młodzi na rynku pracy. Pod lupą”, 2014), piąte – innowacje („Innowacje w MŚP. Pod lupą”, 2015). Szósty raport przedstawiał inwestycje prowadzone przez MŚP („Inwestycje w MŚP. Pod lupą”, 2016). Siódme wydanie dotyczyło pokolenia milenialsów („Millenialsi w MŚP. Pod lupą”, 2017). Ósmy raport przedstawiał wielostronny obraz budownictwa („Budownictwo przyszłości. Pod lupą”, 2018). Dziewiąte wydanie pokazywało, ile MŚP wiedzą o społecznej odpowiedzialności biznesu („CSR w MŚP. Pod lupą”, 2019). Dziesiąta publikacja koncentrowała się na obszarze ekologii, energii odnawialnej, elektromobilności i aktywności MŚP na tych polach („Zielona energia w MŚP. Pod lupą”, 2020). Jedenaste wydanie przedstawiało 30 najważniejszych trendów, jakie w najbliższych latach mogą zdominować branżę leasingową w Polsce („Cyfrowa (r)ewolucja na rynku leasingu. Pod lupą”, 2021). Tematem dwunastej edycji były trendy w wynajmie samochodów osobowych i ciężarowych, maszyn rolniczych i budowlanych, wózków widłowych i robotów oraz sprzętu IT („MŚP wynajmują czy kupują? Pod lupą”, 2022). W trzynastej edycji pod lupę wzięto etapy rozwoju polskich firm, tempo rozwoju biznesu i oraz czynniki, które determinują przechodzenie z fazy mikro do małej i średniej firmy („Od startupu do MŚP. Etapy rozwoju firm w Polsce. Pod lupą”, 2023).

Czternasta edycja raportu z serii „Pod lupą” weryfikuje podejście przedsiębiorców MŚP do czasu wolnego, zarówno swojego jako osoby zarządzającej firmą, jak i pracowników tej firmy.

Metodyka badania:

Badanie ilościowe „Pod lupą” zostało zrealizowane przez ICAN Institute na zlecenie EFL S.A. z właścicielami, współwłaścicielami i osobami odpowiedzialnymi za finanse w segmencie firm MŚP z całego kraju. W sumie zrealizowano 600 wywiadów: 263 rozmowy z przedstawicielami mikro firm, 169 rozmów z przedstawicielami małych firm oraz 169 rozmów z przedstawicielami średnich firm. Przebadane firmy reprezentowały cztery branże: budownictwo, handel, produkcję, rolnictwo, transport i usługi. Przygotowane w ten sposób dane pozwalają analizować i opisywać na poziomie całej populacji firm w Polsce. Badanie wykonano metodą telefonicznych ankiet (CATI) w czerwcu i lipcu 2024 roku.