Dlaczego polscy pracownicy dorabiają do etatu według pracodawców?

Według SW Research na dodatkową pracę decyduje się ponad 40 proc. aktywnych zawodowo Polaków[1]. Ponad połowa osób z tej grupy podejmuje się dorywczych zleceń, ale aż 28 proc. posiada stałe zatrudnienie u innego pracodawcy. Właściciele firm, managerowie i specjaliści HR uważają, że głównym powodem takiego stanu rzeczy są kwestie finansowe – w badaniu przeprowadzonym przez portal pracy Aplikuj.pl opcję tę wskazało 90 proc. ankietowanych[2]. Taką motywację do podjęcia dodatkowej pracy uzasadnia fakt, że aż 7 na 10 Polaków odczuwa skutki pogorszenia się sytuacji gospodarczej. Czy w najbliższych latach trend dorabiania będzie zyskiwał na znaczeniu?

W dorabianiu chodzi przede wszystkim o zastrzyk gotówki?

Raport Aplikuj.pl nie pozostawia wątpliwości – zdecydowana większość pracodawców, managerów i specjalistów HR uważa, że pracownicy podejmują się dodatkowego zatrudnienia głównie ze względów finansowych. W opinii 78 proc. badanych Polacy dorabiają, by poprawić swoją sytuację materialną. Innymi wskazywanymi powodami były chęć dywersyfikacji przychodu i zabezpieczenia się, zbieranie funduszy na konkretny cel, np. dom lub samochód oraz odkładanie na czarną godzinę.

Dlaczego pracownicy muszą szukać dodatkowych sposobów zasilenia domowego budżetu, skoro według danych Głównego Urzędu Statystycznego mediana wynagrodzeń wzrosła w ciągu 10 lat aż o 83 proc.? Głównymi przyczynami są coraz wyższe koszty życia, kryzys mieszkaniowy oraz niestabilna sytuacja gospodarcza. Jak wskazują badania SW Research, skutki tej ostatniej odczuwa aż 72 proc. Polaków. Jednocześnie zaledwie co czwarty pracownik decyduje się na dodatkowe zmiany u obecnego pracodawcy – pozostali dorabiają w innych firmach. Według Izabeli Foltyn, Dyrektor Handlowej Aplikuj.pl, wiele z tych osób nie ma innej możliwości poprawienia swojej sytuacji materialnej.

– Często zdarza się, że jedynym sposobem na zwiększenie domowego budżetu jest znalezienie dodatkowej pracy. Inflacja dotyka bowiem nie tylko pracowników, lecz także przedsiębiorstwa. Skutkuje to ograniczonym budżetem na podwyżki oraz brakiem możliwości podjęcia dodatkowych zleceń w jednej firmie. Inną kwestią jest fakt, że wielu pracowników boi się poprosić o podwyżkę, głównie z powodu wiary w swoje kompetencje oraz obawy przed reakcją przełożonego. W takiej sytuacji osoba, której chce poprawić swoją sytuację finansową, decyduje się na podjęcie dodatkowego zatrudnienia u innego pracodawcy, zwykle nie informując o tym swojego szefa. Istotną przyczyną pracy w więcej niż jednej firmie jest także chęć dywersyfikacji źródeł dochodu, co stanowi formę zabezpieczenia przed zwolnieniem lub niespodziewanym zakończeniem działalności przez pracodawcę – mówi Izabela Foltyn.

Nie tylko pieniądze. Praca dodatkowa sposobem na realizację pasji?

Kwestia podejmowania przez pracownika dodatkowej pracy ma swoje wady i zalety, jednak większość (51 proc.) pracodawców, managerów i specjalistów HR ocenia ją pozytywnie. Jedynie 16 proc. ankietowanych – głównie właścicieli firm – przyznało, że w ich opinii jest to zjawisko negatywne. Według badań Aplikuj.pl istnieją trzy główne przyczyny obaw związanych z dorabianiem: możliwość wykonywania dodatkowych zleceń w godzinach pracy, obniżenie motywacji i efektywności oraz ewentualna zmiana miejsca zatrudnienia.

Po drugiej stronie są jednak argumenty przemawiające na korzyść pracy dodatkowej, również z perspektywy pracodawcy. W raporcie Aplikuj.pl aż 61 proc. badanych wskazało, że pozytywnym aspektem dorabiania jest przede wszystkim brak dodatkowych kosztów dla firmy. Wiele osób zauważa jednak również inne plusy, np. możliwość realizacji pasji przez pracowników (47 proc. odpowiedzi) oraz zdobywanie wiedzy i rozwój kompetencji, które mogą być przydatne w firmie (46 proc.). W tym kontekście nie powinno dziwić, że według co dziesiątego ankietowanego to właśnie chęć wykonywania pracy zgodnej z własnymi pasjami i zainteresowaniami motywuje pracowników do podjęcia dodatkowej pracy. Według Izabeli Foltyn, Dyrektor Handlowej Aplikuj.pl, część zatrudnionych faktycznie kieruje się tą kwestią.

– Oczywiście to przede wszystkim chęć dorobienia sprawia, że Polacy pracują w kilku miejscach jednocześnie. Nie możemy jednak zapominać, że poza kwestiami finansowymi dla osób obecnych na rynku pracy bardzo istotny jest również rozwój osobisty. Zdarza się więc tak, że pracownik jedną firmę traktuje jako główne źródło utrzymania i sposób na finansową stabilność, a druga służy mu do realizacji jego pasji czy zainteresowań. Dodatkowa praca bywa sposobem na oderwanie się od zawodowej rutyny, a także zdobycie nowych doświadczeń i umiejętności. Taka sytuacja jest korzystna zarówno dla zatrudnionego, jak i pracodawcy – wyjaśnia Izabela Foltyn.

Na rynku pracy będzie coraz więcej dorabiających?

Badania wskazują, że coraz więcej osób będzie dorabiać do etatu. Niemal 50 proc. pracowników deklaruje, że w najbliższej przyszłości zamierza kontynuować pracę dodatkową lub ją podjąć[3]. Oznaczałoby to, że już co druga osoba aktywna zawodowo będzie pracować ponadwymiarowo. Jak wynika z danych Eurostatu, Polacy pracują średnio 39,3 godziny tygodniowo, co plasuje nas na podium najbardziej zapracowanych narodów w Unii Europejskiej, tuż za Grecją i Rumunią. Informacja ta w połączeniu z rosnącymi kosztami życia pozwala wysnuć wniosek, że zdecydowana większość pracowników dorabia, ponieważ nie ma innego wyboru.

Raport „Dorabianie do etatu w Polsce – co na to firmy i jak często o tym wiedzą?” został opublikowany przez Aplikuj.pl w lipcu 2024 roku. Przeprowadzone wśród pracodawców, managerów i pracowników HR badanie miało na celu poznanie ich opinii na temat prawnego, ekonomicznego i organizacyjnego wymiaru podejmowania dodatkowej pracy przez pracowników. Publikacja jest dostępna na stronie Aplikuj.pl.

[1] SW Research, Jak dorabiają Polacy, badanie 2023

[2] Aplikuj.pl, Dorabianie do etatu w Polsce – co na to firmy i jak często o tym wiedzą? Raport 2024

[3] SW Research, Jak dorabiają Polacy, badanie 2023