Badanie EY: Przedsiębiorstwa wielonarodowe obawiają się, że globalna reforma podatkowa doprowadzi do podwójnego opodatkowania

Ankietowane przez EY spółki przewidują, że wkraczamy w okres ważnych zmian podatkowych napędzanych takimi czynnikami, jak globalna reforma podatkowa, zmiany technologiczne i inflacja. Z międzynarodowego badania w obszarze Podatków i Cen Transferowych (The 2024 EY International Tax and Transfer Pricing Survey) wynika, że na ryzyko podwójnego opodatkowania wskazuje 84% respondentów, a 71% jest zdania, że globalne podatki minimalne wpłyną na politykę cen transferowych w ich firmach. Z kolei trzech na czterech ekspertów (75%) stwierdziło, że duże wyzwanie stanowi efektywniejsze wykorzystanie technologii. Zdaniem 73% ankietowanych inwestowanie w bardziej zaawansowane rozwiązania operacyjne w zakresie cen transferowych przyniosłoby poprawę w zarządzaniu ryzykiem.

Ceny transferowe to kluczowy obszar funkcji podatkowej, która nadzoruje transakcje wewnątrzgrupowe przedsiębiorstw wielonarodowych. Reforma międzynarodowego prawa podatkowego wywiera znaczący wpływ na wyzwania przedsiębiorstw w tym obszarze. Zdecydowana większość respondentów badania EY (84%) twierdzi, że stoi w obliczu znacznego lub umiarkowanego ryzyka podwójnego opodatkowania wynikającego z projektu OECD zmian globalnych przepisów podatkowych (ang. BEPS). Z kolei 71% uważa, że globalne podatki minimalne - powiązane ze wspomnianym projektem zmian przepisów - będą miały znaczący lub umiarkowany wpływ na politykę cen transferowych w ich firmach.

BEPS zwiększa zainteresowanie APA

Propozycja OECD wprowadza nowy, międzynarodowy podatek minimalny w wysokości co najmniej 15% dla przedsiębiorstw wielonarodowych. Ma to uniemożliwić erozję bazy podatkowej poprzez przenoszenie zysków do tzw. rajów podatkowych. Zgodnie z założeniami projekt obejmie tylko duże grupy kapitałowe, których skonsolidowane przychody będą wynosić co najmniej 750 mln euro.

– Nowe opodatkowanie jest ściśle powiązane z cenami transferowymi, a dla firm oznacza konieczność minimalizowania ryzyk. Można to osiągnąć m.in. poprzez większą przewidywalność kalkulacji  wymaganych do zapewnienia zgodności z zasadami filaru drugiego BEPS. W globalnej praktyce EY widać wzrost zainteresowania instrumentami ograniczającymi ryzyko sporu z administracjami podatkowymi. Takie proaktywne podejście zapewnia większą pewność działań w przypadku potencjalnych sporów w obszarze cen transferowych oraz wdrażania filaru drugiego BEPS – tłumaczy Mariusz Kozłowski, Partner w Zespole Cen Transferowych EY Polska.  

Z badania EY wynika, że coraz więcej przedsiębiorstw zwraca się ku uprzednim porozumieniom cenowym, aby negocjować warunki transakcji wewnątrzgrupowych z administracją skarbową. Dwustronne APA okażą się bardzo przydatne zdaniem 61% ankietowanych, zaś w przypadku wielostronnych porozumień odsetek odpowiedzi wyniósł 59%. Co ciekawe, w 2021 r. twierdziło tak odpowiednio 34% i 30% respondentów. Oznacza to wzrost na przestrzeni dwóch lat o około 30 punktów procentowych. Ponadto 59% przedstawicieli firm uważa, że jednostronne APA będą bardzo przydatne w zarządzaniu sporami w obszarze  cen transferowych w ciągu najbliższych trzech lat, co stanowi niemal dwukrotny wzrost (29%) w porównaniu z rokiem 2021.

Rosnący wpływ czynników zewnętrznych

Kaskada rozmaitych uwarunkowań regulacyjnych i gospodarczych wpływa na podejmowane przez firmy decyzje biznesowe i komplikuje zadania liderów odpowiedzialnych za strategię cen transferowych. Zdaniem 77% z nich inflacja będzie miała znaczący lub umiarkowany wpływ na politykę cen transferowych w ciągu najbliższych trzech lat, zaś 51% twierdzi, że wyższe stopy procentowe odbiły się na średnio- i długoterminowej wycenie zadłużenia między spółkami.

Również obowiązek realizacji celów ESG oddziałuje na politykę cen transferowych. Dla 28% ankietowanych oznaczało to konieczność jej zmiany, by uwzględnić nowe wymagania. Z kolei 42% ekspertów przyznało, że ich organizacja przeniosła produkcję z jednej jurysdykcji do innej w ciągu ostatnich trzech lat z powodu kwestii geopolitycznych. Sześć na dziesięć firm (62%) przewiduje, że zmiany w łańcuchach dostaw będą miały umiarkowany lub znaczący wpływ na ich politykę cen transferowych w ciągu najbliższych trzech lat.

– W miarę jak organizacje dostosowują swoje strategie operacyjne, aby radzić sobie z ryzykiem związanym z łańcuchem dostaw i spełniać swoje cele klimatyczne, działy podatkowe będą również musiały zmieniać swoje podejście do cen transferowych, aby uzgodnić je z celami biznesowymi. Obecny krajobraz zmian regulacyjnych i podatkowych oznacza, że specjaliści od cen transferowych powinni przyjąć bardziej proaktywną rolę we współpracy z zarządem, aby odpowiednio wcześnie reagować na zakłócenia gospodarcze i geopolityczne – dodaje Mariusz Kozłowski.

Czas na nowe technologie

W nowej rzeczywistości, w której ryzyko podwójnego opodatkowania gwałtownie wzrosło, eksperci zajmujący się cenami transferowymi muszą bardziej polegać na technologiach, które wesprą ich w  tradycyjnych operacjach. Dla 75% respondentów nieefektywne wykorzystanie technologii było ich pierwszym lub drugim największym wyzwaniem, natomiast 67% zmagało się z niską jakością danych. Co więcej, 73% przedstawicieli firm twierdzi, że inwestowanie w bardziej zaawansowaną technologię operacyjną w zakresie cen transferowych przyniosłoby umiarkowaną lub znaczącą poprawę w zarządzaniu ryzykiem. Zdecydowana większość respondentów (88%) zakłada, że technologia wpierająca obszar cen transferowych wygeneruje istotne oszczędności na poziomie przedsiębiorstwa w ciągu najbliższych trzech lat.

– Firmy stoją obecnie w obliczu wielu nowych i złożonych wymogów w zakresie sprawozdawczości podatkowej w skali globalnej. Nowe technologie, w tym generatywna sztuczna inteligencja, będą miały kluczowe znaczenie dla ułatwienia pracy specjalistom podatkowym w spełnieniu tych obowiązków. Wiele osób znajduje się jednak na bardzo wczesnym etapie uczenia się jak korzystać z tych narzędzi i potrzebuje większego wsparcia ze strony organizacji. Ważne jest, aby firmy umieściły obszar podatków wysoko na liście celów ich transformacji technologicznej. Możliwość agregowania i szybkiej analizy dużej ilości danych pozwoli zespołom podatkowym sprostać rosnącym wymaganiami w zakresie m.in. publicznej przejrzystości płatności podatkowych – zauważa Paulina Bzymek-Iwanowicz, Partnerka w Zespole Podatków Korporacyjnych i Cen Transferowych, EY Polska.  

O badaniu

Międzynarodowe Badanie w obszarze Podatków i Cen Transferowych EY zostało przeprowadzone między wrześniem a październikiem 2023 roku. Wśród ankietowanych znalazło się 1000 członków kadry kierowniczej z dużych firm w 47 jurysdykcjach i 19 branżach, których zapytano o kwestie związane z podatkami międzynarodowymi i cenami transferowymi.