Badanie EY: Polscy CFO i główni księgowi wciąż przede wszystkim obawiają się zmian podatkowych, a nie technologicznych

Wyniki badania EY – Tax compliance a priorytety CFO w Polsce – wskazują, że na liście obaw polskich CFO i głównych księgowych dominują obawy o teraźniejszość, a nie przyszłość. Listę ryzyk otwierają aspekty podatkowe (60%) i regulacyjne (40%), a zamykają technologiczne (10%). Krótkoterminowo (do 12 miesięcy) największe wyzwanie będą stanowić tax compliance (40%) i wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur (33%). Długofalowo (do 3 lat) najważniejsze pozostanie zapewnienie compliance’u podatkowego (46%), jednak dostosowanie technologii zyskuje na znaczeniu (30%). Równocześnie CFO i główni księgowi wyraźnie różnią się w podejściu do AI. W najbliższych 12 miesiącach narzędzie oparte o sztuczną inteligencję, zastępujące powtarzalne czynności zamierza wprowadzić w swoich firmach 38% przedstawicieli pierwszej grupy i 22% drugiej. Różnica to aż 16 pkt. proc. – najwięcej wśród analizowanych rozwiązań.

Wyniki badania EY – Tax compliance a priorytety CFO w Polsce – pokazują, że w świecie CFO oraz głównych księgowych poza podatkami nieuchronne są również związane z nimi ryzyka. A te w ciągu roku, zdaniem 89% ankietowanych, uległy zwiększeniu. Aspekty podatkowe zajęły czołowe miejsce (60%) pod względem ryzyk, które w szczególności wzrosły. Na dalszych miejscach uplasowały się obszary regulacyjne (40%) i finansowe (39%). Listę zamyka technologia (10%), rozumiana jako brak odpowiednich nakładów na rozwój systemów, niezbędnych do dostosowania się do zmieniającej się sytuacji prawno-biznesowej.

Dyrektorzy finansowi oraz główni księgowi w Polsce są przytłoczeni zmianami legislacyjnymi. W efekcie skupiają się przede wszystkim na bieżących działaniach i zabezpieczeniu organizacji w obszarze compliance. Rzadko wybiegają w przyszłość dłużej niż o rok. Długofalowo może przynieść to szereg negatywnych konsekwencji, w szczególności w aspekcie związanym z rozwojem technologicznym w obszarze podatkowym. Nie chodzi jedynie o adaptację najnowszych innowacji w ramach organizacji, ale o przystosowanie przedsiębiorstw do zmian wprowadzanych przez regulatorów, sprawnie przechodzących do świata cyfrowego. Doskonałym przykładem jest Krajowy System e-Faktur, na który, pomimo coraz mocniej zbliżającego się terminu, wiele firm jest wciąż nieprzygotowanych – mówi Zbigniew Deptuła, Lider Zespołu Sprawozdawczości Podatkowej, EY Polska.

Tax Compliance kluczowy niezależnie od perspektywy czasowej

Polscy CFO i główni księgowi są zgodni – obszar compliance był, jest i będzie ich kluczowym wyzwaniem. W pespektywie nadchodzących 12 miesięcy aspekt zapewnienia zgodności rozliczeń podatkowych wskazało 40% ankietowanych. Na kolejnych miejscach znalazło się wprowadzenie KSeF (33%) oraz dostosowywanie się do gwałtownych zmian legislacyjnych (31%). Co ciekawe, raportowanie ESG (15%) zajęło jedną z końcowych lokat. Stanowi to potwierdzenie, że ponadroczny horyzont mocno obniża znaczenie danego tematu wśród osób odpowiedzialnych za nadzór nad aspektami finansowymi w firmach.

Co warte podkreślenia, wydłużony czas nie wpływa na podejście ankietowanych do obszaru compliance. W perspektywie 3 lat ciągle zajmuje on pierwsze miejsce (46%) na liście priorytetów CFO i głównych księgowych. Wyniki badania EY wskazują, że w kolejnych latach na znaczeniu zyskują aspekty technologiczne – na tę opcję wskazało 30% ankietowanych.

Ostatnie miejsce na podium w perspektywie wyzwań na kolejne 36 miesięcy stanowi dostarczanie analiz i ekspertyz. Stanowi to potwierdzenie zmiany funkcji CFO w organizacji, która będzie ewoluowała w kierunku strategicznego doradztwa dla zarządów organizacji. Stanie się to możliwe dzięki rozwojowi technologicznemu uwalniającemu moce czasowe osób odpowiedzialnych za kwestie finansowe.

Implementacja AI? Tak, ale opinie mogą się różnić

Polscy CFO i główni księgowi z pewną rezerwą podchodzą do kwestii zmian technologicznych. Chociaż 64% ankietowanych zgadza się ze stwierdzeniem, że rozwiązania bazujące na sztucznej inteligencji bezpośrednio wpłyną na pracę zespołu księgowo-finansowego, to aż 24% nie ma na ten temat zdania.

Nie może więc dziwić, że wprowadzenie narzędzi opartych o AI, zastępujących powtarzalne czynności znalazło się na 3 miejscu (29%) wśród rozwiązań zwiększających efektywność, które badani planują zaimplementować w swoich firmach w perspektywie najbliższych 12 miesięcy. Więcej wskazań uzyskał system elektronicznego obiegu dokumentów (35%) oraz narzędzie do wystawiania faktur, zintegrowane z systemem finansowo-księgowym (30%).

Co szczególnie ciekawe, to właśnie w obszarze AI występuje największy rozdźwięk pomiędzy CFO a głównymi księgowymi. Gdyby decydowała ta pierwsza grupa, to implementacja technologii opartej o sztuczną inteligencję znalazłaby się na 2 pozycji (38%), ze stratą zaledwie 1 pkt. proc. do systemu elektronicznego obiegu dokumentów. Gdyby ostateczny głos w dyskusji należał do głównych księgowych, to AI zająłby dopiero 8 miejsce (22%). Różnica to aż 16 pkt. proc. – zdecydowanie najwięcej ze wszystkich analizowanych rozwiązań.

- Sztuczna inteligencja w zespołach księgowo-podatkowych dopiero raczkuje, jednak należy się spodziewać że w przyszłości ten proces ulegnie znaczącemu przyspieszeniu. Będzie to wynikało z coraz większej liczby zaawansowanych danych niezbędnych do raportowania, z którymi ze względu na zmiany na rynku pracy będą mierzyć się coraz mniejsze zespoły. W efekcie, wykorzystanie AI, przynajmniej na poziomie podstawowych i powtarzalnych czynności, stanie się niezbędne w zachowaniu odpowiedniej efektywności. Uwolnione w ten sposób zasoby czasowe będą przeznaczane na inne działania, w szczególności te o charakterze strategicznym – komentuje Grzegorz Ziółkowski, Partner w Dziale Doradztwa Podatkowego, EY Polska.

Działy księgowo-podatkowe w nowej roli

Wyniki badania EY Polska – Tax compliance a priorytety CFO w Polsce – jasno wskazują, że nadchodzi czas zmian w roli CFO w organizacjach. Efektywność działów księgowo-podatkowych jest blokowane przede wszystkim przez nadmiar priorytetów realizowanych w jednym czasie (55%) i brak stabilnego planu w zakresie wdrażania rozwiązań technologicznych (39%). W efekcie firmy coraz chętniej spoglądają w kierunku wsparcia od zewnętrznych dostawców – dysponujących nie tylko odpowiednimi zasobami ludzkimi, ale również technologicznymi. Aż 70% ankietowanych CFO i głównych księgowych pozytywnie postrzega możliwość podjęcia ścisłej współpracy z zewnętrznym partnerem, która polegałaby na przejęciu przez niego części funkcji wewnętrznych. Przeciwnego zdania jest jedynie 16% ankietowanych. 

Równoczesne połączenie dynamicznych procesów legislacyjnych, częściowo będących skutkiem rozwoju technologicznego wpływającego na działania podejmowane przez regulatorów rynku, a także zmiany demograficzne odciskają swoje znaczące piętno na pracy działów księgowo-podatkowych. Odpowiedzialni za ten obszar liderzy coraz częściej znajdują się w sytuacji, w której nie dysponują wystarczającymi środkami aby w ramach swoich zespołów zebrać ludzi posiadających niezbędne kompetencje oraz odpowiednie narzędzia technologiczne. W efekcie coraz chętniej zerkają w stronę zewnętrznego wsparcia, które im to zapewni. Przykładem jest coraz popularniejszy w USA i krajach Europy Zachodniej co-sourcing, w ramach którego zewnętrzni eksperci wspierają przedsiębiorstwa jako przedłużenie funkcji wewnętrznych – podsumowuje Kacper Kosowicz, Executive Director w Dziale Doradztwa Podatkowego, EY Polska.

O badaniu

Badanie – Tax compliance a priorytety CFO w Polsce – zostało przeprowadzone w drugiej połowie 2023 roku na zlecenie EY Polska przez CubeResearch na grupie 281 osób zajmujących stanowisko CFO, głównego księgowego oraz właściciela / członka zarządu w firmach o obrotach powyżej 50 milionów złotych.