Badanie EY: walka o talenty, rozwój technologiczny oraz tempo zmian legislacyjnych na szczycie zmartwień branży podatkowej

Najnowsza edycja międzynarodowego badania – 2023 EY Tax and Finance Operations – wskazuje, że branża podatkowa znajduje się pod znaczącą presją rynkowych zmian. Ponad połowa (51%) ankietowanych CFO i dyrektorów podatkowych wskazuje na trudności z motywowaniem wewnętrznych podatkowców, a dla 48% brak jasnej strategii technologicznej jest głównym czynnikiem hamującym rozwój ich funkcji w organizacji. Co ciekawe, równocześnie aż 85% badanych sceptycznie podchodzi do efektywności narzędzi opartych na generatywnej sztucznej inteligencji. Ważne pozostają również zmiany regulacyjne takie jak BEPS 2.0., którego wpływ na biznes 90% ankietowanych ocenia jako co najmniej umiarkowany. Tym samym, niemal każdy badany (96%) myśli o zmianie modelu operacyjnego w obszarze podatkowym: o rozwoju własnych zasobów, zewnętrznym wsparciu w kluczowych zadaniach lub o kombinacji tych rozwiązań. W efekcie na znaczeniu będzie zyskiwał co-sourcing podatkowy. Aż 95% ekspertów jest bardziej niż mniej skłonna do co-sourcowania części ich funkcji podatkowych w przeciągu kolejnych 24 miesięcy. W porównaniu do 2020 roku to wzrost aż o 22 pkt. procentowe (95% vs. 73%). 

Wyniki badania i światowe trendy są w tym przypadku bardzo zbieżne z tym co dzieje się lokalnie w Polsce. Dynamika zmian podatkowych ostatnich lat powoduje, że nasz kraj znajduje się w awangardzie państw rozwijających podatkowe narzędzia informatycznych. Dodatkowo, rynek pracy w szybkim tempie zbliża się do zachodnich standardów, w szczególności w wymiarze dostępności specjalistów podatkowych.

Nieustanne zmiany legislacyjne, rozwój technologiczny – zwłaszcza w obszarze analizy danych – oraz kurczące się grono talentów sprawiły, że transformacja branży podatkowej jest nieunikniona. Na przestrzeni ostatnich miesięcy nastąpiła jednak widoczna zmiana postawy – z analizowania różnych wariantów - do świadomości, że odpowiednie działania muszą być wdrożone niezwłocznie. Bez wątpienia kluczowy będzie obszar technologiczny stanowiący odpowiedź zarówno na braki kadrowe, jak i dostosowywanie się do zmian legislacyjnych. Potwierdza to sytuacja na rynku doradców podatkowych, gdzie znaczącą przewagę konkurencyjną osiągają organizacje, które z wyprzedzeniem zainwestowały w tworzenie własnych narzędzi – mówi Radosław Krupa, Partner EY Polska, Dział Doradztwa Podatkowego.

Działania europejskich oraz polskich regulatorów zmierzają w kierunku nałożenia na podatników wymogów dostarczania coraz bardziej szczegółowych danych podatkowych. Regulacją, która budzi szczególne emocje wśród badanych respondentów jest BEPS 2.0 – aż 90% ankietowanych określiło jego wpływ jako umiarkowany lub znaczący. Przebadane osoby przewidują również dalszy rozwój międzynarodowych regulacji np. związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Zmianom regulacyjnym towarzyszą również nowe oczekiwania wobec dyrektorów finansowych oraz podatkowych. Pełnienie roli strategicznego doradcy dla zarządów staje się w tym zakresie o wiele ważniejsze, niż tylko funkcje sprawozdawcze. Spełnienie takich oczekiwań,  nie jest możliwe bez wykorzystania zaawansowanych narzędzi, opartych na analizie danych. Dlatego aż 48% ankietowanych osób wskazuje na brak jasnej strategii w obszarze technologii jako główny czynnik hamujący ewolucję ich roli. Jednocześnie, co jest szczególnie ciekawe, znaczący odsetek badanych wykazuje duży sceptycyzm wobec narzędzi opartych na generatywnej sztucznej inteligencji. Aż 85% nie sądzi, że znacząco wpłyną one na efektywność i wydajność ich funkcji.

Rozwój technologiczny oraz dynamika zmian legislacyjnych ma bezpośrednie przełożenie na oczekiwania wobec kompetencji pracowników działów podatkowych. Już 63% badanych wskazało na konieczność rozwoju technologicznych umiejętności, bazujących przede wszystkich na analizie danych. Jednocześnie 29% wskazało na brak wystarczającej liczby wykwalifikowanych pracowników w zakresie monitorowania i analizowania globalnych zmian regulacyjnych. Co więcej, ponad połowa ankietowanych (51%) wskazuje na znaczące problemy z motywowaniem talentów i ochroną swoich zespołów przed zmęczeniem rutyną. W efekcie firmy coraz częściej i chętniej korzystają ze wsparcia zewnętrznych partnerów, ponieważ dotyka ich rotacja kluczowych specjalistów podatkowych.

Biznes patrzy w kierunku co-sourcingu

Wyniki badania - 2023 EY Tax and Finance Operations – wykazują niemal jednomyślną (96%) zgodność CFO i dyrektorów podatkowych co do konieczności dokonania zmian w ich modelu operacyjnym. Dotyczy to zarówno rozwoju własnych zasobów, jak i skorzystania ze wsparcia zewnętrznego dostawcy w kluczowych zadaniach lub kombinacji oby tych modeli.

Szczególne zainteresowanie ma co-sourcing, czyli długofalowe wsparcie zewnętrznych doradców podatkowych działających w ramach struktur organizacji. To właśnie ta znacznie bliższa, partnerska relacja, a co za tym idzie lepsze zrozumienie potrzeb biznesowych, odróżnia co-sourcing od outsourcingu. Nawiązanie współpracy z dostawcą posiadającym rozwinięte narzędzia technologiczne,  stabilne procesy oraz zwiększoną zastępowalność zasobów ludzkich przesuwa się w górę na liście możliwych scenariuszy rozwoju funkcji podatkowej w nowoczesnym przedsiębiorstwie. Jako priorytet w procesie modyfikacji modelu operacyjnego wskazało to aż 35% ankietowanych osób.

W efekcie aktualnie już 95% ekspertów jest bardziej niż mniej skłonna do co-sourcowania ich funkcji podatkowych w ciągu kolejnych 24 miesięcy. W porównaniu do 2020 roku to wzrost aż o 22 pkt. procentowe (95% vs. 73%). Rozwój zespołu wewnętrznego w kierunku bardziej strategicznych zadań były najczęściej (59%) wskazywane jako główna zaleta tego rozwiązania, jednak już dla 18% ankietowanych jest to też oszczędność kosztowa.

Dla liderów podatkowych w firmach staje się jasne, że nie są w stanie samodzielnie zmierzyć się z rosnącą liczbą obowiązków w zakresie szeroko rozumianej funkcji podatkowej. Znacznie łatwiejsze i tańsze jest skorzystanie ze wsparcia zewnętrznego partnera, który posiada własne narzędzia technologiczne, procesy i zasoby ludzkie, niż budowanie tego wewnątrz od podstaw. Jakość stosowanych rozwiązań jest ważna, ale kluczowe jest wzajemne zaufanie. Przekazując część zadań, dyrektorzy finansowi muszą mieć pewność, że zyskują bezpieczeństwo, a zaoszczędzony czas mogą poświęcić na realizację strategicznych działań na rzecz zarządów. Nasi polscy klienci regularnie dopytują, jak radzą sobie z podobnymi wyzwaniami ich koledzy z zachodnich rynków i jak co-sourcing może być dla nich elastycznym wsparciem. Wiele projektów co-sourcingowych mamy w tym momencie w fazie realizacji, pilotażu oraz planowania – podsumowuje Zbigniew Deptuła,  Lider Zespołu Sprawozdawczości Podatkowej, EY Polska.

O badaniu

Badanie – 2023 EY Tax and Finance Operations Survey – zostało przeprowadzone przez Oxford Economics w okresie od kwietnia do maja 2023 roku na grupie 1600 liderów obszarów podatkowych i finansowych zatrudnionych w ponad 1000 firmach. Reprezentowali oni 32 regiony oraz 18 sektorów gospodarki.