Rosnące koszty życia paradoksalnie przyspieszają wdrożenie koncepcji zrównoważonego rozwoju

Wciąż uważamy, że zrównoważone produkty i usługi są zbyt drogie, ale mniejsza siła nabywcza złotego sprawia, że Polacy de facto realizują rozwiązania ESG wybierając wyłącznie te, które przysparzają im oszczędności. 92 proc. osób stara się nie marnować jedzenia i oszczędza wodę, 86 proc. poddaje produkty recyclingowi lub wykorzystuje je ponownie, 84 proc. chce ograniczyć emisję zanieczyszczeń, a 78 proc. respondentów raczej naprawia sprzęty domowego użytku niż wymienia je na nowe - wynika z polskiej edycji badania EY Future Consumer Index 2023. 

Badanie EY Future Consumer Index 2023 pokazuje, że kwestie zrównoważonego rozwoju - w znaczącym stopniu - coraz częściej znajdują zastosowanie w polskich domach. Bez mała jedna trzecia (30 proc.) respondentów nie pije już wody butelkowanej i choć 23 proc. ograniczyło spożycie mięsa oraz produktów mlecznych to 29 proc. deklaruje, że nigdy nie planuje całkowitej rezygnacji ze spożywania tego typu jedzenia. Z kolei 24 proc. nie kupuje paczkowanej żywności, a 38 proc. zaprzestało zamawiania do domu artykułów, które są dostępne w sklepach. Aż 91 proc. ankietowanych podczas robienia zakupów korzysta natomiast z własnych toreb jednorazowego użytku, niemal tyle samo (93 proc.) stara się oszczędzać wodę i nie marnować jedzenia (92 proc.), niewiele mniej (84 proc.) chce ograniczyć emisję zanieczyszczeń, a 86 proc. poddaje produkty recyclingowi lub wykorzystuje je ponownie. Z kolei 78 proc. stara się raczej naprawiać sprzęty domowego użytku niż wymieniać je na nowe.

Paradoksalnie ogromny wzrost zainteresowania kwestiami związanymi ze zrównoważonym rozwojem został wymuszony w dużej mierze przez oszczędności spowodowane rosnącymi od dawna cenami niemal wszystkich produktów i usług. Tegoroczne badanie najdobitniej ze wszystkich w jego historii obrazuje, że gros konsumentów z jednej strony deklaruje, że dbałość o środowisko naturalne jest ich priorytetem, z drugiej jednak w znikomym stopniu przekłada się to na ich zachowania zakupowe w praktyce. Ludzie niezmiennie nie chcą po prostu płacić więcej za produkty przyjazne środowisku chyba, że wiąże się to z możliwością zaoszczędzenia wydawanych przez nich pieniędzy – mówi Jarosław Wajer, Partner EY Polska, Lider Działu Energetyki w regionie CESA.

Deklaracje odmienne niż rzeczywistość

Z cyklicznego badania EY wynika, że nie tylko w czasach spowolnienia gospodarczego cena jest kluczowym kryterium zakupu, a względy środowiskowe i etyczne w momencie decyzji zakupowej schodzą na dalszy plan. Ponad połowa respondentów (60 proc) jest skłonna - co prawda - zapłacić więcej za produkt, jeśli został on wytworzony w bardziej zrównoważony sposób, ale 47 proc. tylko czasami podejmuje decyzje o zakupie w oparciu o wpływ produktu lub usługi na środowisko naturalne. Niewiele mniej (44 proc.) - z kolei - czyni tak z powodu znanych im etycznych zachowań producentów lub usługodawców.  

Zdecydowana większość (82 proc.) respondentów  uważa, że zakupy realizowane zgodniez zasadami zrównoważonego rozwoju kosztują zbyt wiele, a 65 proc. zniechęca to do nabywania tego typu produktów lub usług. 80 proc. przyznaje wprost, że podejmuje działania na rzecz środowiska głównie, gdy pozwalają im one zaoszczędzić pieniądze. Aż 86 proc. deklaruje z kolei, że w przyszłości zwróci większą uwagę na stosunek jakości do ceny. W tym samym jednak czasie, aż 83 proc. ankietowanych chce zwracać większą uwagę na wpływ społeczny tego co konsumuje, a 68 proc. utrzymuje, że zrównoważone zakupy i zachowanie to główna zasada, którą kierują się w codziennym życiu. Podobny dysonans powstaje, gdy weźmiemy pod uwagę czynniki zniechęcające konsumentów do zakupu produktów zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju. Są nimi głównie niska jakośći wysoka cena. Tak wskazuje odpowiednio po 65 proc. respondentów.

Kwestie zrównoważonego rozwoju obejmują też sposób w jaki się przemieszczamy. Prawie połowa uczestników badania (45 proc.) zrezygnowała z krótkich podróży samochodami, a 18 proc. z nich zadeklarowało, że zamierza tak uczynić w najbliższych trzech latach podczas, gdy co dziesiąty ma to w planach w dłuższej perspektywie czasu. 13 proc. ankietowanych w ogóle nie zamierza nigdy podejmować takiego działania. Tylko 6 proc. respondentów zastąpiło tradycyjny samochód pojazdem napędzanym energią odnawialną, ale prawie połowa (47 proc.) chce tak zrobić w następnych latach. Z kolei 16 proc. nie ma w ogóle takich planów.

Ewolucja następująca w podejściu klientów do kupowania produktów i usług powoduje, że   przedsiębiorcy poddawani są konsumenckiej presji związanej z koniecznością dostosowania się do nowych trendów poprzez zmianę swoich strategii i modeli biznesowych. Z badania EY wynika, że 86 proc. nabywców oczekuje, że firmy będą liderem zmian zapewnianiającym zrównoważoną przyszłość. Tyle samo (85 proc.) twierdzi, iż wytwórcy muszą zapewnić, że ich dostawcy spełniają wysokie standardy w zakresie praktyk społecznych i środowiskowych. Jednocześnie jednak, aż 60 proc. wierzy wciąż, że produkty zostałyby zakazane, gdyby ich wpływ był negatywny dla środowiska naturalnego lub funkcjonowania społeczeństwa. 71 proc. respondentów uważa natomiast, że to konsumenci powinni stosować presję na firmy, aby wymóc osiąganie lepszych rezultatów w tym zakresie. Ponad połowa (55 proc.) z nich nie zawsze ufa bowiem - pod tym względem - firmom i konkretnym markom, niewiele mniej (45 proc.) jest zdezorientowana deklaracjami przedsiębiorców na ten temat, a aż 82 proc. potrzebuje więcej informacji, które pomogą dokonywać bardziej zrównoważonych wyborów.

Rosnąca z roku na rok presja konsumencka wywierana na przedsiębiorców w kwestiach związanych z ESG zmusza ich do praktycznej realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju poprzez włączenie jej jako istotnego elementu realizowanej strategii oraz zespolenie z całym procesem decyzyjnym w firmach. Staje się to nieodzowne również dlatego, że w coraz większym stopniu wpływa to na ich zyskowność oraz jest coraz bardziej istotnym elementem wynagradzania pracowników – mówi Jarosław Wajer. 

O badaniu

Szósta edycja polskiego badania EY Future Consumer Index 2023 została przeprowadzona w Polsce w marcu 2023 r. na próbie 1 tys. osób w wieku 18-65 lat. Swoim szerokim zasięgiem objęło ono obszar całego kraju oraz wszystkie grupy społeczne. W skali globalnej badanie to uwzględnia opinie 21 tysięcy konsumentów z 27 krajów.