Analiza EY: Ulga dla klasy średniej a wspólne rozliczenie z małżonkiem

Czy prawo do ulgi dla klasy średniej przysługuje także wtedy, gdy jeden z małżonków przekracza limit roczny przychodów uprawniający do tej preferencji, czyli 133 692 zł? Co w sytuacji, kiedy jedno z małżonków nie zarabia w ogóle? To tylko niektóre wątpliwości podatników, którzy rozważają wspólne rozliczenie z małżonkiem przeanalizowane przez ekspertów EY.  

Kluczowe zmiany wynikające z Polskiego Ładu, które mają znaczenie dla wspólnego rozliczania małżonków to:

• Kwota dochodów rocznych, do której ma zastosowanie stawka 17% została podwyższona do 120 tys. zł.
• Wspólne rozliczenie z małżonkiem jest dopuszczalne także za rok, w którym zawarto związek małżeński, pod warunkiem, że pozostawali w nim do końca roku – oznacza to, że nawet jeśli podatnicy wzięli ślub 31.12.2021 r. również będą mieli prawo do wspólnego rozliczenia. W przypadku rozwodu podatnicy nie mają prawa do wspólnego rozliczenia za miesiące pozostawania w związku małżeńskim. Ta zmiana będzie miała zastosowanie już do rozliczeń za 2022 rok.
• Wspólne rozliczenie z małżonkiem jest możliwe w roku śmierci jednego z małżonków.
• Małżonkowie rozliczający się wspólnie będą mogli rozliczyć tzw. ulgę 4+, jednakże ta zmiana będzie miała zastosowanie dopiero w rozliczeniu rocznym składanym w 2023 roku.
• Małżonkowie rozliczający się wspólnie mogą skorzystać z ulgi dla klasy średniej.

We wprowadzanych w ramach Polskiego Ładu przepisach zapisami, które budzą szczególne wątpliwości jest tzw. ulga dla klasy średniej.  Podatnicy nie wiedzą np. czy mają do niej prawo w sytuacji kiedy jeden z małżonków ma przychody na poziomie 50 000 zł rocznie, a drugi na poziomie 150 000 zł. W analizowanej sytuacji jeden podatnik nie ma prawa do skorzystania z odliczenia ulgi dla klasy średniej, gdyż jego przychody są zbyt niskie, z kolei przychody drugiego są zbyt wysokie. Jednak w przypadku małżonków istnieje alternatywne rozwiązanie (jako prawo, nie obowiązek) - mogą zsumować swoje przychody, co może okazać się dla nich korzystne.

To tylko jedna z wielu wątpliwości. Poniżej na przykładach prezentujemy kiedy i na jakich zasadach małżonkowie rozliczający się wspólnie mogą skorzystać z ulgi dla klasy średniej.

Wspólne rozliczanie z małżonkiem – kolejność obliczeń

Krok 1. Każdy z podatników oddzielnie pomniejsza swój przychód o koszty (koszty uzyskania przychodu, składki ZUS, ulgę dla klasy średniej – jeśli się należy) oraz o przysługujące mu inne odliczenia.

Krok 2. Małżonkowie sumują swoje dochody, które należy podzielić na dwa i otrzymaną wartość mnożą razy stawkę podatkową według skali oraz pomniejszają o kwotę zmniejszającą podatek (PIT-2).

Końcowy wynik to podatek naliczony, który po odjęciu sumy zaliczek przekazanych do Urzędu Skarbowego w trakcie roku pokaże nadpłatę lub niedopłatę podatku dochodowego.

Scenariusz 1

Założenia:

• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 1: 10 000 zł
• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 2: 7 500 zł

Czy małżonkowie, którzy wybrali wspólne rozliczenie podatku przy podanych założeniach będą uprawnieni do skorzystania z ulgi dla klasy średniej przy rozliczeniu zeznania rocznego?

W scenariuszu 1 zarówno małżonek 1 jak i 2 będzie miał prawo do skorzystania z odliczenia omawianej ulgi w rozliczeniu miesięcznym u swojego pracodawcy. Warto podkreślić, iż dla każdego z nich osobno ulga będzie obliczona według innego wzoru, gdyż do wyliczeń małżonka 1 zostanie użyty wzór (Przychód*(-7,35)%+819,08)/17%, natomiast u małżonka 2 (Przychód*6,68%-380,50)/17%.

W skali roku suma ulgi dla klasy średniej dla Małżonka 1 wynosi: 5 935,08 zł

W skali roku suma ulgi dla klasy średniej dla Małżonka 2 wynosi: 8 505,84 zł

Spójrzmy teraz na ich wspólny przychód w skali roku, który wynosi 210 000 zł. Zgodnie z aktualną (na dzień 20 stycznia 2022 roku) interpretacją Ministerstwa Finansów, łączny przychód małżonków należy podzielić na dwa. Jeśli połowa tych przychodów obojga małżonków (z pracy na etacie oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej) wynosi co najmniej 68 412 zł i nie przekracza 133 692 zł to warunek zastosowania odliczenia ulgi dla klasy średniej będzie spełniony. Dla omawianego przykładu w/w ulga przy wspólnym rozliczeniu przysługuje, gdyż 210 000 / 2 = 105 000 zł w skali roku.

W skali roku suma ulgi dla klasy średniej po zsumowaniu przychodów obojga małżonków wynosi: 12 420,36 zł. Jak to obliczyć?

Przychód roczny wynosi 105 000 zł. Korzystając ze wzoru dla drugiej grupy podatników z przedziału zarobków między 102 588 a 133 692, ulga dla klasy średniej w skali roku wyniesie 12 420,36 zł odrębnie dla każdego z małżonków.

Załóżmy, iż małżonkowie zechcą rozliczyć się indywidualnie.

Przychód roczny małżonka 1 wynosi 120 000 zł, dla podanej wartości ulga dla klasy średniej wyniesie 5 935,08 zł w sakli roku. Natomiast przychód roczny małżonka 2 to 90 000 zł, a przysługująca mu ulga na cały rok wyniesie 8 505,84 zł.

WNIOSKI

Dla podanych założeń korzystniejsze dla małżonków będzie wspólne rozliczenie, gdyż każdy z nich rozliczy kwotę 12 420,36 zł, czyli wspólnie odliczą 24 840,72 zł. Jest to więcej niż przy indywidualnym rozliczeniu, w przypadku, którym suma odliczonej ulgi dla obojga z nich wyniesie 14 440,92 zł (5 935,08 + 8 505,84).

Scenariusz 2

Założenia:

• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 1: 10 000 zł
• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 2: 11 500 zł

Czy małżonkowie, którzy wybrali wspólne rozliczenie podatku przy podanych założeniach będą uprawnieni do skorzystania z ulgi dla klasy średniej przy rozliczeniu zeznania rocznego?

W scenariuszu 2. małżonek 1 ma prawo do skorzystania z odliczenia ulgi dla klasy średniej, zaś małżonek 2 nie będzie miał takiego prawa w rozliczeniu miesięcznym u swojego pracodawcy, z uwagi na przekroczenie limitu, wynoszącego 11 141 zł.

W skali roku suma ulgi dla klasy średniej dla Małżonka 1 wynosi: 5 935,08 zł

Spójrzmy teraz na ich wspólny przychód w skali roku, który wynosi 258 000 zł. Zgodnie z aktualną interpretacją Ministerstwa Finansów, łączny przychód małżonków należy podzielić na dwa. Jeśli połowa tych przychodów obojga małżonków (z pracy na etacie oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej) wynosi co najmniej 68 412 zł i nie przekracza 133 692 zł to warunek zastosowania odliczenia ulgi dla klasy średniej będzie spełniony. Dla omawianego przykładu w/w ulga przy wspólnym rozliczeniu przysługuje, gdyż 258 000 / 2 = 129 000 zł.

W skali roku suma ulgi dla klasy średniej po zsumowaniu przychodów obojga małżonków wynosi: 2 043,84 zł. Jak to obliczyć?

Przychód roczny wynosi 129 000 zł. Korzystając ze wzoru dla drugiej grupy podatników z przedziału zarobków między 102 588 a 133 692, ulga dla klasy średniej w skali roku wyniesie 2 043,84 zł odrębnie dla każdego z małżonków.

Załóżmy, iż małżonkowie zechcą rozliczyć się indywidualnie.

Przychód roczny małżonka 1 wynosi 120 000 zł, dla podanej wartości ulga dla klasy średniej wyniesie 5 935,08 zł w sakli roku. Natomiast przychód roczny małżonka 2 to 138 000 zł, któremu ulga nie przysługuje z uwagi na przekroczenie limitu.

WNIOSKI

Dla podanych założeń korzystniejsze dla małżonków będzie rozliczenie indywidualne, gdyż przy wspólnym rozliczeniu każdy z małżonków odliczy 2 043,84 zł (suma odliczonej ulgi dla małżeństwa to 4 087,68 zł). Zaś przy rozliczeniu indywidualnym, mimo, iż tylko małżonek 1 odliczy ulgę, to jej wysokość w skali roku (5 935,08 zł) będzie wyższa niż suma rocznej ulgi odliczonej przez obojga z nich.

Scenariusz 3

Założenia:

• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 1: 15 000 zł
• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 2: 0 zł (brak stosunku pracy)

Czy małżonkowie, którzy wybrali wspólne rozliczenie podatku przy podanych założeniach będą uprawnieni do skorzystania z ulgi dla klasy średniej przy rozliczeniu zeznania rocznego?

W scenariuszu 3 małżonek 1 nie ma prawa do skorzystania z odliczenia ulgi dla klasy średniej, gdyż przekracza limit przychodowy, który wynosi 5 701 zł – 11 141 zł. Małżonek 2 nie ma przychodów z uwagi na brak stosunku pracy w roku podatkowym 2022.

Spójrzmy teraz na ich wspólny przychód w skali roku, który wynosi 180 000 zł. Zgodnie z aktualną (stan na 20 stycznia 2022 r.) interpretacją Ministerstwa Finansów, łączny przychód małżonków należy podzielić na dwa. Jeśli połowa tych przychodów obojga małżonków (z pracy na etacie oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej) wynosi co najmniej 68 412 zł i nie przekracza 133 692 zł to warunek zastosowania odliczenia ulgi dla klasy średniej będzie spełniony. Dla omawianego przykładu w/w ulga przy wspólnym rozliczeniu przysługuje, gdyż 180 000 / 2 = 90 000 zł w skali roku.

W skali roku suma ulgi dla klasy średniej po zsumowaniu przychodów obojga małżonków wynosi: 8 505,84 zł. Jak to obliczyć?

Przychód roczny wynosi 90 000 zł. Korzystając ze wzoru dla pierwszej grupy podatników z przedziału zarobków między 68 412 a 102 588, ulga dla klasy średniej w skali roku wyniesie 8 505,84 zł. Każdy z małżonków dokonuje odliczenia ulgi odrębnie. Natomiast tylko małżonek uzyskujący przychody dokona odliczenia omawianej ulgi, ale w pojedynczej wysokości, gdyż małżonek bez przychodów nie ma od czego odliczyć ulgi.

Wobec tego, przyjmując stanowisko Ministerstwa Finansów, małżonkowie nie stracą omawianej ulgi, nawet jeśli jeden z nich przekroczy wspomniane limity. Niestety, nie wynika ono z przepisów, co powoduje, że podatnicy muszą mieć na uwadze, iż nadpłata podatku może nie wystąpić w przypadku, gdy przez cały rok podatkowy podatnik będzie płacił wyższe zaliczki nie uwzględniające ulgi.

Załóżmy, iż małżonkowie zechcą rozliczyć się indywidualnie.

Przychód roczny małżonka 1 wynosi 180 000 zł, dla podanej wartości ulga dla klasy średniej nie przysługuje. Natomiast małżonek 2 nie uzyskuje żadnych przychodów.

WNIOSKI

Dla podanych założeń korzystniejsze dla małżonków będzie wspólne rozliczenie. Przy indywidualnym rozliczeniu żadne z małżonków nie skorzysta z odliczenia ulgi dla klasy średniej, gdyż nie będzie im ona przysługiwała. Natomiast przy wspólnym rozliczeniu wysokość przychodów uprawnia ich do odliczenia kwoty ulgi. Należy jednak pamiętać, iż tylko małżonek uzyskujący przychody dokona odliczenia omawianej ulgi w wysokości 8 505,84 zł.

Scenariusz 4

Założenia:

• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 1: 6 000 zł
• Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto małżonka 2: 3 100 zł

W skali roku suma ulgi dla klasy średniej dla Małżonka 1 wynosi: 1 432,92 zł

Czy małżonkowie, którzy wybrali wspólne rozliczenie podatku przy podanych założeniach będą uprawnieni do skorzystania z ulgi dla klasy średniej przy rozliczeniu zeznania rocznego?

W scenariuszu 4 małżonek 1 ma prawo do skorzystania z odliczenia ulgi dla klasy średniej, zaś małżonek 2 nie ma prawa do skorzystania z omawianej ulgi, gdyż jego miesięczny przychód jest zbyt niski.

Spójrzmy teraz na ich wspólny przychód w skali roku, który wynosi 109 200 PLN. Zgodnie z aktualną (stan na 20 stycznia 2022 r.) interpretacją Ministerstwa Finansów, łączny przychód małżonków należy podzielić na dwa. Jeśli połowa tych przychodów obojga małżonków (z pracy na etacie oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej) wynosi co najmniej 68 412 zł i nie przekracza 133 692 zł to warunek zastosowania odliczenia ulgi dla klasy średniej będzie spełniony. Dla omawianego przykładu w/w ulga przy wspólnym rozliczeniu nie przysługuje, gdyż 109 200 / 2 = 54 600 zł w skali roku.

Załóżmy, iż małżonkowie zechcą rozliczyć się indywidualnie.

Przychód roczny małżonka 1 wynosi 72 000 000 zł, dla podanej wartości ulga dla klasy średniej wyniesie 1 432,92 zł w sakli roku. Natomiast przychód roczny małżonka 2 to 37 200 zł, który nie uprawnia go do skorzystania z ulgi, z uwagi na zbyt niski przychód.

WNIOSKI

Dla podanych założeń korzystniejsze dla małżonków będzie indywidualne rozliczenie, gdyż przy wspólnym rozliczeniu ich łączny przychód będzie zbyt niski, a tym samym nie uzyskają prawa do ulgi dla klasy średniej.

- Wciąż nie stygną emocje w związku z nowymi zasadami obliczania wynagrodzeń po wprowadzeniu Polskiego Ładu. Dziś nie tylko umiejętność poruszania się wśród zawiłości przepisów specjalistów ds. płac ma zasadnicze znaczenie. Ogromna odpowiedzialność za podjęcie decyzji, co do zastosowania odpowiednich czynników, zgodnie z nowymi przepisami, mających wpływ na kwoty, które zasilają nasze konta została przerzucona przez ustawodawcę na podatnika. Mamy świadomość, że to stanowi dla wszystkich ogromne wyzwanie – mówi Dariusz Tłokiński, Associate Partner odpowiedzialny za outsourcing płac i kadr w EY Usługi Księgowe

PODSUMOWANIE

Obecne zmiany wprowadziły niejako możliwość alternatywnego wyboru. Małżonkowie planujący wspólnie rozliczenie w przyszłym roku kalendarzowym warto, aby przeanalizowali czy wspólne rozliczenie będzie dla nich korzystne, czy być może bardziej atrakcyjne okaże się rozliczenie ulgi w pojedynkę (indywidualnie). Może się tak zdarzyć, że oddzielne przygotowanie zeznania rocznego przyniesie więcej korzyści, gdyż wysokość możliwej do odliczenia ulgi dla klasy średniej będzie wyższa niż przysługująca ulga dla zsumowanego przychodu.

Wspólne rozliczanie małżonków jest atrakcyjne szczególnie wtedy, gdy występuje duża dysproporcja przychodów, bo wtedy jesteśmy w stanie skonsumować niejako dwie ulgi.