#3 Recepta na zdrową Ziemię: gospodarka obiegu zamkniętego.

Nasza pacjentka Ziemia zachorowała na COVID 19. W czasie pandemii doświadcza większego marnotrawstwa żywności * i zwiększonej produkcji odpadów, w tym z tworzyw sztucznych, które nie podlegają recyklingowi**. Wirus zaostrzył tym samym przebieg części chorób współistniejących na które pacjentka cierpi od lat, takich jak zaśmiecenie plastikiem  jej ekosystemów, w tym mórz i oceanów, utrata bioróżnorodności czy deficyt wody. 

Tylko w 2018 roku na świecie wyprodukowano 360 milionów ton plastiku, z którego większość trafiła do środowiska. Z kolei 1970–2017 roczne światowe wydobycie surowców, także do wytworzenia plastiku, potroiło się. 

Musimy zamknąć obieg

Model gospodarki w którym funkcjonujemy obecnie można określić trzema słowami:

Działamy dziś irracjonalnie. Wytwarzamy coraz większą ilość odpadów, czym wyczerpujemy zasoby naturalne, których zaczyna nam brakować. Natura działa zupełnie inaczej, może funkcjonować dzięki obiegom zamkniętym: wody, węgla, tlenu i azotu. Nam udaje się to zaledwie w … 9%! Tylko tyle towarów przetwarzamy ponownie, w UE niewiele więcej bo 12%. Bierzmy więc przykład z przyrody.

Zalecenia dla mieszkańców Ziemi:

• Zmiana modelu gospodarczego na GOZ (gospodarka o obiegu zamkniętym).
• Przeciwdziałanie marnotrawieniu żywności. Łącznie na świecie około 1/3 żywności jest marnotrawiona, a skala problemu może jeszcze urosnąć ze względu na opóźnienia w łańcuchu dostaw, wywołane pandemią czy suszą. 
• Kontrola nad prawidłowym systemem odbioru odpadów, poprzez wprowadzenie kar pieniężnych dla gmin które nie mają punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.
• Wykorzystanie technologii cyfrowych takich jak Internet rzeczy, duże zbiory danych czy pomoc blockchain i RFID. Dają one możliwość śledzenia i monitorowania zasobów oraz możliwość ponownego wykorzystania odpadów jako surowców wtórnych.
• Zmiana nawyków konsumentów. Ekoporady dla każdego znajdziesz tu: https://www.wwf.pl/ekonsumpcja/gospodarka-o-obiegu-zamknietym

Cele do osiągnięcia:

• Wartość surowców, materiałów i gotowych produktów zachowana tak długo, jak to możliwe, przy jednoczesnej minimalizacji odpadów.
• Surowce w powstałych odpadach powinny być używane ponownie. 
• Zasady GOZ powinny być stosowane na każdym etapie życia produktu: od projektowania, przez produkcję, dystrybucję, konsumpcję, aż do momentu kiedy przedmiot ostatecznie staje się odpadem, czyli do zbierania i zagospodarowania odpadów.

Zamknięcie obiegu jest konieczne. 90% utraty bioróżnorodności oraz deficytu wody spowodowane jest  wydobywaniem i przetwarzaniem zasobów. Zamknięcie obiegu się opłaca. Według szacunków w Deloitte mieszkańcy Unii Europejskiej zaoszczędziliby 630 miliardów dolarów netto, czyli około 3% PKB rocznie. 

Dopiero kiedy zauważyliśmy, że surowce, z których korzystamy się kurczą oraz, że ceny produktów i ich dostawy mogą być niestabilne, dostrzegliśmy potrzebę racjonalnego korzystania z zasobów, materiałów czy energii. GOZ odpowiedzią na wszystkie te bolączki!

Kolejna recepta dla Ziemi już za tydzień...

Katarzyna Karpa-Świderek

* W Wielkiej Brytanii zaobserwowano  wzrost ilości odpadów „bio” aż o 38% ze względu na zmarnowaną żywność.

** We Włoszech, Francji, Wielkiej Brytanii i USA wzrosła sprzedaż pakowanej żywności, produktów papierowych, środków czystości oraz leków bez recepty.

Źródła:

The International Resource Panel, Global Resources Outlook, 2019

https://www.plasticseurope.org/application/files/9715/7129/9584/FINAL_web_version_Plastics_the_facts2019_14102019.pdf

Eurostat, dane liczbowe za 2016 r.

Raport Deloitte: “Zamknięty obieg, otwarte możliwości” 

https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20170505STO73528/marnowanie-zywnosci-w-ue-miliony-ton-jedzenia-do-kosza-infografika