Nowa ustawa, nowa metoda, stare wyniki i nawyki - wymagania ustawy o rachunkowości a praktyka rynkowa

Spółki notowane na warszawskim parkiecie mogą mieć problem wypełnieniem nowych obowiązków raportowania danych niefinansowych, zgodnie z nowymi zapisami Ustawy o rachunkowości. To główny wniosek z badania firmy doradczej EY, Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych i GES „Raportowanie niefinansowe: wymagania ustawy o rachunkowości a praktyka rynkowa. Wyniki Analizy ESG Spółek w Polsce 2017”. Analiza pokazuje, że spółki najczęściej pomijają raportowanie o zagadnieniach dotyczących polityki praw pracowniczych - wynagrodzeń i godzin pracy (82,9 %) i przeciwdziałania korupcji (72,9 %). Ponadto, poziom raportowania w wymaganych ustawą obszarach pozostaje na niewystarczającym poziomie. Oznacza to, że giełdowe spółki czeka gigantyczna praca, aby rzetelnie spełnić wymagania ustawy w zakresie ujawniania informacji niefinansowych oraz aby lepiej odpowiadać na coraz większe zapotrzebowanie na tego typu dane ze strony inwestorów.

Przeprowadzona przez EY, SEG i GES już po raz szósty analiza raportowania danych niefinansowych objęła 140 największych spółek z ośmiu sektorów: paliw i energii, finansów, chemii i surowców, ochrony zdrowia, dóbr konsumpcyjnych, handlu i usług, przemysłowego i budowlanego oraz technologii. Wszystkie badane podmioty były notowane 30 czerwca br. na warszawskim parkiecie. Analizą objęto pięć obszarów: środowiskowy, praw pracowniczych, etyki i przeciwdziałania korupcji, kwestii społecznych oraz praw człowieka.

- W 2017 r. zdecydowaliśmy się na zmianę metodologii badania tak, aby monitorować na ile spółki zobligowane do ujawniania danych niefinansowych spełniają wymagania Ustawy o rachunkowości, zachowując równocześnie perspektywę inwestorską. To znaczy, koncentrując się jedynie na analizie wybranych, istotnych wskaźników w obszarach: środowiskowym, społecznym, pracowniczym, praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji – mówi Rafał Hummel, Partner EY i lider zespołu Climate Change and Sustainability Services. – Warto pamiętać, że nowy obowiązek objął nie tylko wybrane spółki z Polski, ale wszystkie rynki Unii Europejskiej. Zatem optyka inwestorów również zostanie skalibrowana pod kątem wymagań prawnych i praktyk rynkowych. Rozległość tych zmian pozwoli również na lepszą porównywalność danych niefinansowych – dodaje.

Kuleje raportowanie w obszarze praw pracowniczym

W obszarze praw pracowniczych żadna ze spółek nie raportuje na poziomie spełniającym wszystkie wymagania. Blisko połowa ankietowanych (48,6%) ujawniaj tylko znikomą ilość informacji lub w ogóle nie raportują zagadnień dotyczących tego zagadnienia. Zdecydowana większość (82,9%) spółek, nie ujawnia lub nie posiada polityki dotyczącej wynagrodzeń i godzin pracy a jedynie deklaruje, że przestrzega regulacji prawnych w tym zakresie. Zaledwie 12,1% ankietowanych podmiotów publikuje dane dotyczące przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Choć spółki deklarują, że przestrzegają regulacji prawnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, to 58,6% nie ujawnia żadnej informacji lub tylko w minimalnym stopniu odnosi się do tych zagadnień. Jedynie 23,6% spółek posiada politykę antydyskryminacyjną, ale 59,3% nie ujawnia informacji nt. różnorodności lub ogranicza się do deklaracji, iż nie toleruje przejawów dyskryminacji. Jeszcze gorzej wygląda sytuacji jeśli chodzi o związki zawodowe. Większość, bo aż 77,9% spółek nie ujawnia żadnych informacji odnoszących się do wolności zrzeszania się lub jedynie deklaruje, że przestrzega regulacji prawnych z tego zakresu.

Kwestie środowiskowe traktowane po macoszemu

Prawie połowa (42,9%) spółek nie ujawnia żadnych informacji lub tylko w minimalnym stopniu odnosi się do zagadnień związanych z zarządzaniem środowiskowym. Najczęściej spółki deklarują, iż działają zgodnie z regulacjami prawnymi z zakresu ochrony środowiska. Raportowanie 8,6% (12) spółek ogranicza się jedynie do zaprezentowania polityki lub strategii CSR, która uwzględnia aspekt środowiskowy.

Zdecydowana większość, bo aż 80,7% spółek nie ujawnia informacji lub jedynie w sposób bardzo ogólny raportuje o zagadnieniach związanych ze zużyciem wody, a 67,1% nie raportuje lub ujawnia jedynie bardzo ogólne informacje dotyczące zużycia energii. Podobnie jak w przypadku zużycia energii czy wody większość spółek - 78,6% (110) - nie publikuje lub ujawnia jedynie bardzo ogólne informacje dotyczące emisji gazów cieplarnianych. Raportowanie 9,3% (13) spółek ogranicza się jedynie do zaprezentowania polityki odnoszącej się do emisji gazów cieplarnianych lub przedstawienia informacji o całkowitej emisji w ostatnim roku.

Korupcja wśród niezauważanych tematów

W obszarze przeciwdziałania korupcji, 72,9% podmiotów deklaruje, że nie toleruje łapownictwa. Jednak 15% firm ogranicza się do publikacji polityki antykorupcyjnej, a 0,7% ankietowanych, czyli de facto jedna spółka przeprowadza analizę w celu określenia ryzyka wystąpienia korupcji.

Gorzej jest z etyką, bo aż 66,4% spółek nie ujawnia informacji z zakresu tego zakresu lub jedynie deklaruje, iż działa w oparciu o normy. Dla 9 (6,4%) podmiotów z analizowanych 140 raportowanie dotyczące zarządzania etyką ogranicza się jedynie do publikacji Kodeksu Etycznego.

Kwestie społeczne lepiej raportowane niż prawa człowieka

Z raportu wynika, że 62,1% spółek albo nie raportuje albo ujawnia w znikomym zakresie informacje na temat zaangażowania społecznego. W przypadku 19,3% spółek opublikowana została jedynie polityka z tego zakresu, a 10% spółek informuje, że przeprowadza konsultacje społeczne lub oferuje możliwość odbywania stażu lub praktyki zawodowej. Zaledwie 5% spółek publikuje informacje o systemie umożliwiającym lokalnej społeczności wnoszenie zażaleń dotyczących działalności spółki lub informuje o lokalnych inicjatywach podejmowanych na obszarze, na którym prowadzi działalność.

Obszarem, o którym spółki niemalże nie informują są prawa człowieka. Znaczna większość, bo aż 82,1% badanych podmiotów nie udostępnia informacji z zakresu przestrzegania praw człowieka i praw pracowniczych w łańcuchu dostaw lub jedynie informuje, iż od swoich dostawców wymaga przestrzegania zasad dotyczących praw pracowniczych i praw człowieka.

- Od sześciu latach podejmujemy działania, aby edukować i przygotowywać emitentów do raportowania niefinansowego. W roku 2017 nasze działania edukacyjne były szczególnie zintensyfikowane i uczestniczyło w nich fizycznie i zdalnie ponad 1500 osób. Zorganizowaliśmy 5 konferencji w całości poświęconych tej tematyce, a dodatkowo zagadnienia te były prezentowane podczas kongresów skierowanych do prawników, działów HR, relacji inwestorskich oraz CFO. Dodatkowo SEG wspólnie z Fundacją Standardów Raportowania zainicjowały powstanie Standardu Informacji Niefinansowych (SIN), który ma pomóc spółkom, które zaczynają swoją przygodę z raportowaniem ESG. Teraz nadchodzi moment próby. Kiedy zostaną opublikowane raporty roczne za 2017 rok będziemy wiedzieli jak spółki poradziły sobie z tym wyzwaniem. Mam nadzieję, że wynik będzie pozytywny – mówi Mirosław Kachniewski, Prezes Zarządu, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych.

Coraz więcej raportów, procedur i polityk

W zakresie polityki w obrębie wszystkich pięciu obszarów najczęściej pojawiającymi się, udostępnianymi w formie osobnego dokumentu lub na stronie internetowej były: Kodeks Etyki (41 spółek), Polityka Środowiskowa (21), Polityka Różnorodności (17), polityka dotycząca wymogów środowiskowych i etycznych stawianych dostawcom (16), Polityka Zintegrowanego Systemu Zarządzania (11), Polityka Zrównoważonego Rozwoju (11), Polityka BHP (8), Polityka Antykorupcyjna (6), oraz Polityka Energetyczna (5) i Polityka Sponsoringowa (5).

Choć część z badanych spółek deklaruje, iż posiada dokumenty dotyczące wyżej wymienionych aspektów, nie pojawiają się one jednak w domenie publicznej – na ich stornach internetowych. Może to oznaczać, że dokumenty te znajdują się w obiegu wewnętrznym lub spółki nie widzą potrzeby publikacji zagadnień z obszaru zarządzania kwestiami środowiskowymi, społecznymi, jak również dotyczącymi praw człowieka, praw pracowniczych i etyki.

- Mając na uwadze wyniki badania trudno powiedzieć cokolwiek pozytywnego o poziomie raportowania danych niefinansowych na polskim rynku kapitałowym. Pozostaje mieć nadzieję, że w 2018 r. wyniki kolejnej analizy pozytywnie zaskoczą, a wysiłek włożony w przygotowanie i upublicznienie informacji niefinansowych zostanie zarówno nagrodzony przez inwestorów, jak i będzie służył emitentom do efektywniejszego zarządzania poprzez posiadanie lepszej jakości informacji zarządczej – podsumowuje dr Robert Sroka, Menedżer w zespole Climate Change and Sustainability Services EY.

Projekt ma charakter edukacyjny. Tak jak w poprzednich edycjach każda badana spółka może otrzymać swoje indywidulane wyniki oraz przeprowadzić dialog z analitykami. Spółki nienależące do indeksów WIG20, mWiG40, sWIG80, które nie zostały objęte badaniem mogą do 22 grudnia br. zgłosić chęć przejścia analizy.

- Chcemy, żeby polskie spółki jak najwięcej dowiedziały się o tym jak prawidłowo przedstawiać dane niefinansowe, tak aby były jak najbardziej czytelne dla inwestorów. Dlatego od początku trwania projektu stwarzamy spółkom możliwość dialogu z analitykami, którzy odpowiedzą na pytania w jaki sposób prezentować informacje i które są z ich punktu widzenia szczególnie istotne. Spółki chętne do zapoznania się ze swoimi indywidulanymi wynikami zapraszamy do kontaktu do dnia 22 grudnia br. – mówi Katarzyna Burger, Starszy Analityk GES.

Więcej informacji dostępnych na www.seg.org.pl oraz www.ey.com/pl