Wezwanie do reformy Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej

Prawie połowa budżetu UE jest przeznaczana na obecną Wspólna Politykę Rolną (WPR). Mimo to znaczna część właścicieli małych i średnich gospodarstw rolnych, traci pracę. Dlaczego? Ponieważ większość budżetu WPR trafia do najbogatszych przedsiębiorstw rolnych. Aż 80% dotacji trafia do około 20% najbogatszych właścicieli ziemskich i największych agrobiznesów w Europie. Każdego roku Europa traci 2% swoich miejsc pracy w gospodarstwach rolnych. Co więcej,  w ciągu ostatniej dekady zatrudnienie w rolnictwie spadło o 25%!

Nie ma rolnictwa bez przyrody. Jednak to rolnictwo przemysłowe wyrządza ogromną szkodę naturze i jest główną przyczyną utraty różnorodności biologicznej, powodując zanieczyszczenie powietrza i wody oraz degradację gleb. Europa wciąż traci różnorodność biologiczną w dramatycznym tempie. 60% istotnych gatunków zwierząt i roślin, oraz 77% ich siedlisk są obecnie chronione w sposób niewystarczający. Nawet 24% gatunków należących do grup takich jak motyle, ptaki i ssaki już zniknęły całkowicie z terytorium niektórych krajów europejskich. Od 2007 r. w Europie 23% płazów, 19% gadów, 15% ssaków i 13% ptaków jest zagrożonych. Liczebność pospolitych ptaków krajobrazu rolnego w Polsce zmalała o ok 15% w odniesieniu do ich liczebności  przed wejściem Polski do UE.

Potrzebujemy zmian. W okresie od lutego do kwietnia br. Komisja Europejska (KE) przeprowadziła szerokie konsultacje na temat przyszłego kształtu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.

W związku z konsultacjami europejskie organizacje pozarządowe, takie jak WWF, Bird Life i European Environmental Bureau (EEB), zorganizowały kampanię pod nazwą Living Land działającą na rzecz zmiany WPR. Zrzeszała ona obywateli i organizacje w dążeniu do reformy, tak  aby Wspólna Polityka Rolna:

• stała się uczciwa wobec rolników i społeczności wiejskich;
• chroniła przyrodę w sposób zrównoważony – abyśmy mieli czyste powietrze i wodę, zdrową glebę i bogactwo świata roślin i zwierząt;
• była zdrowa – abyśmy mieli dobre jedzenie i mogli zapewnić dobrobyt wszystkim ludziom;
• była globalnie odpowiedzialna – za klimat naszej planety i zrównoważony rozwój na całym świecie.

Przesłaniem kampanii jest zastąpienie modelu rolnictwa intensywnego przez wsparcie dla rolnictwa zrównoważonego, co umożliwi produkcję żywności wysokiej jakości, sprzyjać będzie powstawaniu dobrze prosperujących społeczności wiejskich oraz zabezpieczy i ochroni środowisko.

Na początku lipca br. podczas konferencji “The CAP: have your say” KE przedstawiła wyniki przeprowadzonych konsultacji. Na kwestionariusz opublikowany przez KE przesłano ponad 320 000 odpowiedzi. Dzięki zaangażowaniu w szerzenie informacji nt. konsultacji w sprawie WPR ponad 258 000 Europejczyków oraz 600 organizacji i firm przyłączyło się do działania kampanii Living Land apelując o radykalną reformę niedziałającej Wspólnej Polityki Rolnej UE. Odpowiedzi przesłane dzięki kampanii Living Land stanowiły ponad 80% wszystkich odpowiedzi przesłanych w ramach konsultacji. KE otrzymała więc jasne przesłanie, że społeczeństwo oczekuje konkretnej reformy polityki rolnej.

Potrzeba zagwarantowania równych szans w ramach jednolitego rynku oraz obecność transgranicznych wyzwań, takich jak bezpieczeństwo żywności, środowiska naturalnego czy zmiany klimatu zostały wskazane przez ponad 90 % respondentów jako uzasadnienie zarządzania polityką rolną na szczeblu UE.

Warto podkreślić, że na pytanie "W jakim stopniu obecna WPR skutecznie rozwiązuje wyzwania związane ze środowiskiem?" większość respondentów (46%) odpowiedziała, że "wcale", a tylko 8% respondentów uważa, że „sprosta wyzwaniom środowiskowym w dużej mierze".

Mając na uwadze wyniki przeprowadzonych konsultacji można stwierdzić, że powszechna potrzeba radykalnej reformy WPR jest konieczna, jeśli chcemy realizować ideę zrównoważonego rozwoju i zapewnić spójność polityk europejskich. Niestety, w wypowiedziach polityków i urzędników najwyższego szczebla trudno jest obecnie dostrzec gotowość do wprowadzenia rzeczywistych zmian. Dlatego, by nastąpiła odpowiednia zmiana, konieczne jest zaangażowanie obywateli oraz organizacji pozarządowych, abyśmy jednym głosem apelowali do polityków o zmianę obecnego kształtu WPR.

Reforma WPR jest niezbędna w celu przejścia do modelu zrównoważonego rolnictwa w Europie, w którym UE wspierać będzie zdywersyfikowane, odporne na zmianę klimatu i wahania rynkowe gospodarstwa rolne. Gospodarstwa te będą mogły dostarczać zdrową żywność, chronić kapitał naturalny i usługi ekosystemowe dla przyszłych pokoleń.

Stanowisko Fundacji WWF w sprawie reformy WPR dostępne jest tutaj.