SGGW w walce z suszą

Tengeru jest niewielką miejscowością położoną na północnym wschodzie Tanzanii. Dr Wiesław Ptach, pracownik Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW, pierwszy raz odwiedził to miejsce w 2009 roku, po tym, jak SGGW złożyła wniosek projektowy w konkursie programu Polska Współpraca Rozwojowa realizowanym przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP. Wniosek został przeznaczony do finansowania, a naukowcy pojechali do rolniczej szkoły w Tengeru z misją edukacyjną. W jej ramach doposażono sale wykładowe i laboratoria w sprzęt analityczny i audiowizualny, a polscy naukowcy wsparli swą wiedzą i doświadczeniem miejscowych nauczycieli. „To była misja rozpoznawcza – opowiada jej pomysłodawca. – Baliśmy się poważniejszych wyzwań infrastrukturalnych, bo każdy nasz ruch obwarowany był umową z MSZ i terminami, których musielibyśmy dotrzymać. Ciężko decydować się na skomplikowane działania, gdy nie zna się dokładnie warunków, w jakich przyjdzie pracować”.

Gdy partnerzy projektu poznali się lepiej, a misja rozpoznawcza przebiegła pomyślnie, naukowcy złożyli kolejny wniosek – tym razem już związany z rozbudową miejscowej infrastruktury. Od tamtej pory takie wnioski składają niemal co roku, najczęściej we współpracy z organizacjami pozarządowymi, ponieważ to jedynie NGO mogą aplikować w konkursie Wolontariat Polska Pomoc. Jedna z nich, Fundacja Nauka dla Rozwoju, współpracuje z wieloma pracownikami naukowymi SGGW, wykorzystując ich wiedzę w realizowanych projektach. Również dla nich są to nowe i cenne doświadczenia.

W 2010 roku pracownicy Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW pomogli Instytutowi Szkoleniowemu w Tengeru zmodyfikować i usprawnić system gospodarowania wodą wykorzystywaną do nawadniania użytków rolniczych należących do szkoły. Mimo że południowo-wschodnie tereny Tanzanii nie mają dotkliwych problemów z suszą, mieszkańcy tego regionu nie radzili sobie z magazynowaniem wody pochodzącej z opadów i cieków wodnych. Aby racjonalniej gospodarować wodą, w szczególności w okresach jej deficytu, w ramach projektu wybudowano duży ziemny zbiornik. Pozwala on na gromadzenie wody w okresie pór deszczowych, by następnie można było ją wykorzystać w okresie posusznym. „Zbiornik na wodę jest bardzo istotnym elementem całego układu, ale nie najważniejszym – precyzuje dr Ptach. – Równie istotne było zaprojektowanie i wykonanie systemu, który doprowadzi zmagazynowaną wodę na rozległe pola uprawne i łąki. W tym celu wyremontowano istniejący kanał doprowadzający oraz poprowadzono podziemny rurociąg. Na polach ulokowano kilka mniejszych żelbetowych zbiorników. To do nich doprowadzana jest woda z dużego zbiornika. To mniejsze zbiorniki są źródłem wody do nawadniania realizowanego za pomocą deszczowni szpulowych i mniejszych deszczowni przestawnych”. Racjonalne gospodarowanie wodą i zaimplementowane nowoczesnych systemów nawadniania pozwoliły na zwiększenie plonów siana oraz efektywniejsze wykorzystanie pastwisk.

Walka z suszą to nie tylko zasobooszczędne gospodarowanie wodą, lecz także inne, pośrednio związane z wodą działania. W 2012 roku na terenie kampusu w Tengeru wybudowano dwie biogazownie. Pierwsza działa przy mleczarni – energia powstała ze spalania biogazu jest wykorzystywana do pasteryzacji mleka, druga – zasila w biogaz kuchnię stołówki studenckiej. „Dotąd kuchnię opalano drewnem. Chcieliśmy ograniczyć wycinkę drzew, dlatego zbudowaliśmy biogazownię, a dodatkowo – w ramach działań kompensacyjnych – nasadziliśmy w regionie 5 tys. drzew” – wyjaśnia dr Ptach.

Wszystkie działania podejmowane przez Polaków w Tengeru łączy nadrzędny cel długofalowy: „Chodzi nam o poprawę warunków kształcenia młodzieży. To, że młodzi ludzie będą mogli uczyć się w lepszych warunkach, pozyskując wiedzę od dobrze przygotowanych nauczycieli i z wykorzystaniem nowoczesnego sprzętu, wpłynie na ich lepsze wykształcenie, wyższe kwalifikacje. Ponieważ w Instytucie uczą się studenci z całego kraju, mamy nadzieję, że wpłyną na podniesienie poziomu rolnictwa w całej Tanzanii i w konsekwencji na poprawę dobrobytu mieszkańców” – tłumaczy dr Ptach.

Katarzyna Wolanin