Dane do systemu, lekarz do tablicy. Jak wzorcowo zorganizować opiekę medyczną

Niska jakość, brak dobrej organizacji, chaos w zarządzaniu, kolejki, absurdy – Polacy coraz gorzej oceniają służbę zdrowia – wynika z najświeższych danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2013 rok. Tymczasem „po sąsiedzku” w prywatnym sektorze działa stworzony przez Medicover system gwarantujący najwyższą jakość leczenia, z którego zadowolonych jest prawie 90% pacjentów. Co jest kluczem do sukcesu? „Informatyzacja, analiza danych, wdrożenie wskaźników klinicznych i orientacja na najwyższą jakość i satysfakcję pacjenta” – odpowiada dr n. med. Piotr Soszyński, dyrektor ds. medycznych i członek zarządu Medicover.

Krok 1 - Dokumentacja elektroniczna

Publiczny system ochrony zdrowia do tej pory nie doczekał się wdrożenia Elektronicznej Karty Pacjenta, czyli systemu informatycznego, umożliwiającego gromadzenie danych dotyczących korzystania z usług medycznych. W Medicover elektroniczny system jest podstawą funkcjonowania – dzięki temu lekarze, niezależnie od miejsca pracy (przychodnia, szpital) mają pełny dostęp do historii choroby pacjenta, to zaś umożliwia lepszą diagnostykę, bardziej kompleksową opiekę, opartą na szerokiej informacji o zdrowiu pacjenta, efektywniejsze kontrolowanie przewlekłych chorób, nadzór nad wykonywaniem badań profilaktycznych i wiele innych możliwości, których finalnym efektem jest lepsza jakość leczenia.

Gromadzenie danych sprzyja też większej efektywności kosztowej. Unikamy powielania badań diagnostycznych, czy dublowania zleceń np. przez lekarza opieki podstawowej i specjalistów. Ponadto możemy śledzić i optymalizować koszty leczenia w grupach pacjentów, np. z wybranymi schorzeniami przewlekłymi lub porównywać koszty pomiędzy lekarzami i poszczególnymi placówkami – mówi dr Piotr Soszyński.

Krok 2 - Analiza danych

Dane gromadzone w systemie elektronicznym mogą służyć nie tylko dokumentacji. Są doskonałym materiałem do analizy i wyciągania wniosków służących poprawie procedur i stosowanego postępowania leczniczego. Jednym z rozwiązań, które Medicover wdrożył z sukcesem są Wskaźniki Jakości Klinicznej. Jest to zestaw wskaźników, opracowanych na podstawie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia i licznych Towarzystw Naukowych, które ułatwiają monitorowanie przebiegu i skutków chorób. Zintegrowany system elektronicznej dokumentacji pozwala nam na prowadzenie unikatowego systemu oceny jakości leczenia naszych lekarzy za pomocą medycznych wskaźników jakości. Zgodnie z zaleceniami międzynarodowych towarzystw zajmujących się jakością opieki zdrowotnej prowadzimy pomiary zgodności leczenia i jego efektów z przyjętymi standardami leczenia w takich rozpoznaniach, jak nadciśnienie tętnicze, astma, cukrzyca, choroba wieńcowa, infekcje górnych dróg oddechowych. Mierzymy także skuteczność i stopień realizacji profilaktyki przeciwnowotworowej raka szyjki macicy i raka piersi – mówi dr Piotr Soszyński.

Wskaźniki Jakości Klinicznej służą ocenie procesu leczenia, wyrównania choroby oraz realizowania rekomendowanych badań przesiewowych. Pokazują odsetek pacjentów, u których wykonano konkretne działanie (np. cytologię, mammografię, lipidogram) lub osiągnięto zamierzony skutek leczenia – wyrównano cukrzycę czy nadciśnienie tętnicze. Dane płynące ze wskaźników są regularnie porównywane do danych z badań populacyjnych w naszym kraju takich jak NATPOL czy PolDiab, a także z odpowiednimi wskaźnikami z innych wiodących ośrodków medycznych za granicą, jako że podobne informacje w Polsce nie są publikowane przez instytucje medyczne.

Krok 3 – Motywowanie lekarzy

Dla każdego z wskaźników Medicover wyznacza cel, do którego osiągnięcia dążą lekarze w swojej codziennej praktyce. Postępowanie medyczne prowadzone przez każdego z lekarzy Medicover, jest na bieżąco analizowane pod kątem zgodności z rekomendacjami i osiągania zamierzonych celów. W ostatnim czasie Medicover wdrożył Indywidualne Tablice Wyników, służące ocenie pracy lekarzy. Wyniki są regularnie omawiane podczas spotkań lekarzy z kierownictwem placówek. Na świecie są liczne przykłady, że samo stworzenie i komunikowanie wyników wskaźników jakościowych powoduje ich poprawę. Nikt nie chce być gorszy i wszyscy zaczynają pracować nad poprawą. W najbliższej przyszłości w Medicover chcemy iść o krok dalej i włączyć wyniki jakości leczenia do systemu wynagradzania lekarzy – mówi dr Piotr Soszyński.

Krok 4 - Ciągłość opieki

Lekarze rodzinni sprawujący kompleksową opiekę nad zdrowiem pacjenta to wciąż pobożne życzenie publicznego systemu. Tymczasem znaczenie w systemie opieki lekarza, który zna historię choroby i rozumie potrzeby zdrowotne swojego pacjenta, ustala plan diagnostyki a w przypadku wskazań medycznych kieruje na konsultację do odpowiedniego specjalisty, zalecając ewentualnie wcześniejsze wykonanie badań jest nie do przecenienia. W Medicover każdemu naszemu pacjentowi proponujemy opiekę wybranego lekarza prowadzącego. W opiece nad pacjentem lekarza wspiera pielęgniarka – koordynator opieki. Lekarz prowadzący to specjalista w zakresie chorób wewnętrznych (interny), ginekologii, pediatrii lub medycyny rodzinnej, który całościowo zajmuje się zdrowiem pacjenta. Takie podejście gwarantuje racjonalizację i efektywność opieki – mówi dr Piotr Soszyński.

Krok 5 - Ocena satysfakcji pacjentów

System ochrony zdrowia powinien być zorientowany na pacjenta i to jego potrzeby zaspakajać w pierwszej kolejności. W publicznym systemie nietrudno jednak odnieść wrażenie, że pacjent i jego satysfakcja z świadczonych mu usług są na dole listy zainteresowania zarówno osób nim zarządzających jak i lekarzy. W Medicover jesteśmy wręcz uzależnieni od sprawdzania satysfakcji pacjentów ze wszystkiego, co dla nich robimy. Dzięki temu wiemy, czy idziemy w dobrym kierunku i czy wypełniamy naszą misję. Na podstawie ankiet indywidualnych, zbieranych online po każdej wizycie u lekarza, Centra Medicover zbierają na przykład dane dotyczące poziomu zaufania do swoich lekarzy. Na 61 tys. pacjentów Medicover, którzy wzięli udział w ankiecie w 2 kwartale 2015 roku, aż 90,6% uważa, że lekarz wzbudził ich zaufanie – mówi dr Piotr Soszyński.

Dla porównania opublikowane przez New England Journal of Medicine w listopadzie 2014 roku wyniki badania poziomu zaufania do lekarzy, przeprowadzonego w latach 2011-2013 w ramach International Social Survey Programme (ISSP) realizowanego w 29 krajach, wykazały, że w Polsce lekarzy zaufaniem darzy tylko 43 % społeczeństwa, a jedynie 23% zadeklarowało zadowolenie z leczenia podczas ostatniej wizyty u lekarza.

Efekty w praktyce – jak skutecznie leczyć cukrzycę i nadciśnienie tętnicze

Eksperci Medicover opracowując Raport „Praca. Zdrowie. Ekonomia” policzyli koszty (absencji i prezenteizmu) dla siedmiu najczęstszych chorób, występujących wśród polskich pracowników w przeliczeniu na jedną osobę zatrudnioną w firmie. Analizie poddano pracowników objętych opieką w Medicover oraz korzystających z usług pozostałych placówek prywatnych i publicznych. W przypadku nadciśnienia tętniczego koszt na jednego pracownika pod opieką Medicover jest 5 razy niższy niż w przypadku przeciętnego pracownika w Polsce, a cukrzycy aż 6,7 razy niższy – mówi lek. med. Agnieszka Motyl, kierownik ds. jakości medycznej Medicover, współautorka Raportu Medicover „Praca. Zdrowie. Ekonomia”.

Sukces w efektywności leczenia cukrzycy i nadciśnienia tętniczego to efekt nie tylko zgodnego z najnowszą wiedzą medyczną postępowania z pacjentem, ale również wdrożenia Wskaźników Jakości Klinicznej i jasnych celów w leczeniu, do osiągnięcia których zmierzają lekarze, kierując się wymienionymi wytycznymi. W przypadku cukrzycy oceniając prawidłowość postępowania lekarzy sprawdzamy odsetek pacjentów z cukrzycą, którzy mieli wykonane badanie hemoglobiny glikowanej HbA1c przynajmniej jeden raz w ciągu roku oraz odsetek pacjentów z cukrzycą, u których osiągnięto cel terapeutyczny, czyli poziom hemoglobiny glikowanej HbA1c niższy lub równy 7%. W nadciśnieniu tętniczym sprawdzamy odsetek pacjentów z nadciśnieniem, u których wykonano pomiar ciśnienia na wizycie przynajmniej jeden raz w ciągu roku oraz odsetek pacjentów z nadciśnieniem, u których osiągnięto cel terapeutyczny tzn. ostatni wynik pomiaru był niższy niż 140/90 mmHg – mówi lek. med. Agnieszka Motyl.

Wskaźniki Jakości Klinicznej odpowiednio w leczeniu cukrzycy i nadciśnienia tętniczego zostały opracowane w oparciu o wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym w 2013 roku oraz Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego z 2011 roku.

Dla pacjentów z cukrzycą i nadciśnieniem wdrożenie powyższych standardów oznacza skuteczne leczenie, zahamowanie postępu choroby i uniknięcie powikłań, zmniejszenie ryzyka zgonu z powodu powikłań sercowo-naczyniowych tych chorób a w końcu lepsze samopoczucie i wyższą jakość życia.