środowisko naturalne/ekologia nauka/edukacja/szkolenia

65 lat Akcji Bałtyckiej - co dalej z projektem. Konferencja ornitologów w Jastarni

11.12.2025 | Uniwersytet Gdański

Niemal 90 ornitologów spotka się w ten weekend w Jastarni, żeby świętować 65 lecie Programu Badania i Monitoringu Ptaków Wędrownych „Akcja Bałtycka” i dyskutować o przyszłości projektu. PBiMPW Akcja Bałtycka jest najdłużej działającym projektem nauki obywatelskiej w Polsce i jednym z najstarszych tego typu na świecie.

Jednocześnie jest najdłużej nieprzerwanie działającą siecią stacji obrączkowania ptaków na świecie.

- Dzięki zaangażowaniu tysięcy wolontariuszy pracujących pod kierunkiem naukowców ze Stacji Badania Wędrówek Ptaków Uniwersytetu Gdańskiego, zgromadzono bezcenne dane obrazujące zmiany jakie zachodzą w biologii i budowie ptaków wędrownych. Obserwujemy, że pod wpływem zmian w środowisku zmienia się budowa skrzydła i wielkość ciała niektórych gatunków, a to już ewolucja złapana na gorącym uczynku – komentuje dr Jarosław K. Nowakowski z Uniwersytetu Gdańskiego, kierownik programu.

Dane obrazujące pracę Programu Akcja Bałtycka są doprawdy imponujące. Zaobrączkowano niemal 2 miliony ptaków. Większość z nich została dokładnie pomierzona i to najcenniejszy zasób Programu. Uzyskano prawie 10tys. wiadomości powrotnych, czyli informacji o ptakach zaobrączkowanych na stacjach terenowych Akcji Bałtyckiej i schwytanych później w innym miejscu, lub zaobrączkowanych wcześniej w innym miejscu i następnie schwytanych na stacjach Akcji Bałtyckiej. Wśród schwytanych ptaków było aż 15 gatunków, które nigdy wcześniej nie były obserwowane na terenie Polski.

Liczba dni pracy terenowych stacji Akcji Bałtyckiej przekroczył 20 tysięcy. Ponieważ obsługa stacji to 5-10 osób można oszacować, że przy zbieraniu materiałów naukowych przepracowano łącznie około 140 tysięcy osobodni. Gdyby tę pracę wykonywała jedna osoba na etacie, musiała by przepracować 560 lat.

Metody wypracowane na Akcji Bałtyckiej są używane w wielu krajach na 4 kontynentach – w Europie, Azji, Afryce i Ameryce Północnej. Naukowcy pracujący w ramach Projektu szkolili ornitologów w takich krajach jak Południowa Afryka, Etiopia, Egipt, Jordania, czy Meksyk. Podczas prac na stacjach zagranicznych zgromadzono ogromną dokumentację fotograficzną i tysiące stron uporządkowanych notatek, co pozwala testować teorie ewolucyjne w znacznie szerszej skali niż tylko nasze polskie podwórko. Obecnie, oprócz kontynuacji zbierania danych zapoczątkowanych 65 lat temu, używa się również nowoczesnych metod. Zakładamy ptakom geolokatory pozwalające precyzyjnie śledzić ich trasy przemieszczeń, prowadzimy analizy genetyczne, testujemy akustyczne metody śledzenia przelotu - opowiada doktor Nowakowski.

Do Jastarni w najbliższy weekend przyjedzie prawie 90 ornitologów z całej Polski, żeby świętować ten piękny jubileusz, ale przede wszystkim po to, żeby dyskutować o przyszłości Projektu Akcja Bałtycka. Będą też przedstawiciele lokalnych samorządów: Wicestarosta Pucki i zastępca burmistrza gminy Jastarnia.

Strona Akcji Bałtyckiej: Akcja Bałtycka

Kontakt do organizatora: dr Jarosław K. Nowakowski: 662162497