Nowa siedziba Opery Bałtyckiej powstanie na Placu Zebrań Ludowych

Po wielu latach dyskusji wybrano miejsce pod budowę nowej siedziby Opery Bałtyckiej. Po przeprowadzeniu szczegółowych analiz rekomendację wskazującą Plac Zebrań Ludowych przedstawił Zespół Doradców Gospodarczych przy rektorze Politechniki Gdańskiej. List intencyjny w sprawie budowy nowej opery podpisali Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego, oraz Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

W poniedziałek, 14 lipca, odbyło się posiedzenie Społecznego Komitetu Wsparcia Budowy Metropolitalnej Opery Bałtyckiej. Przedstawiono na nim wyniki prac zespołu ekspertów, którzy – na podstawie dokumentów urbanistycznych, warunków technicznych, opinii Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i wizji lokalnych – jednogłośnie zarekomendowali Plac Zebrań Ludowych jako najlepsze miejsce pod realizację inwestycji. W ubiegłym roku budowa nowej siedziby opery została uznana za jedno z siedmiu kluczowych wyzwań rozwojowych województwa pomorskiego, zidentyfikowanych przez Pracodawców Pomorza we współpracy z Politechniką Gdańską.

– Żywot obecnego budynku Opery Bałtyckiej dobiega końca. Pomorze zasługuje na ikoniczną budowlę, która będzie obiektem wielofunkcyjnym, służącym nie tylko operze, ale wielu środowiskom artystycznym – powiedział Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. – Opera Bałtycka, podobnie jak rozwój Politechniki Gdańskiej czy Gdańska Południe, jest jednym z projektów, które pobudzają wyobraźnię i wpływają na rozwój całego regionu.

Politechnika Gdańska odegrała kluczową rolę w całym procesie przygotowania rekomendacji. Zespół Doradców Gospodarczych przy rektorze PG powołał siedem grup eksperckich, z których jedna zajęła się bezpośrednio kwestią lokalizacji opery. Pracami tej grupy kierował Ryszard Trykosko, a część analiz i opracowań wykonali eksperci z Politechniki Gdańskiej. Efektem ich pracy była tzw. biała księga zawierająca wytyczne funkcjonalno-użytkowe dla nowego obiektu.

– Wielkie podziękowania za wykonaną pracę należą się zwłaszcza Ryszardowi Trykosko i profesorowi Szczepańskiemu z Politechniki Gdańskiej. Doświadczenia z budowy Europejskiego Centrum Solidarności, Muzeum II Wojny Światowej czy Teatru Szekspirowskiego pokazują, że obiekty te muszą być wielofunkcyjne – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Plac Zebrań Ludowych świetnie sprawdza się jako przestrzeń koncertowa, a nowa opera powinna oferować także przestrzeń do organizacji wydarzeń plenerowych. Budowa obiektu to dopiero początek, wyzwaniem będzie jego utrzymanie i zapewnienie wysokiego poziomu artystycznego.

Plac Zebrań Ludowych okazał się najbardziej odpowiednim miejscem nie tylko ze względu na rozmiar i dostępność komunikacyjną, ale także z uwagi na brak obciążeń konserwatorskich, bliskość śródmieścia i możliwość lokalizacji wielofunkcyjnego centrum kultury. Jak podkreśla prof. Jakub Szczepański, teren o powierzchni 27 tys. m2 daje możliwość realizacji nie tylko głównej sali operowej, ale także widowni plenerowej na ponad 12 tys. osób, zlokalizowanej w osi miasta i z dostępem do sieci komunikacyjnej.

Choć teren ten od lat wykorzystywany jest do organizacji plenerowych wydarzeń, dotąd nie został zagospodarowany na stałe. Przeniesienie opery pozwoli nie tylko zrealizować inwestycję od podstaw – zgodnie ze współczesnymi standardami technicznymi i akustycznymi – ale też lepiej wykorzystać potencjał tego miejsca. Nowa lokalizacja umożliwi zaprojektowanie obiektu odpowiadającego rzeczywistym potrzebom artystów i widzów – z profesjonalnym zapleczem, przestrzenią edukacyjną i miejscem na wydarzenia towarzyszące. Ma też zwiększyć dostępność opery i otworzyć ją na nowych odbiorców. Zespół ekspercki analizował wiele lokalizacji, m.in. Stocznię Cesarską i Plac Węglowy, ale to Plac Zebrań Ludowych spełnił wszystkie kluczowe wymagania.

Obecnie Opera Bałtycka działa w budynku przy al. Zwycięstwa, wzniesionym w 1915 roku jako ujeżdżalnia koni. Z czasem obiekt przekształcono w halę sportowo-widowiskową, w której odbywały się m.in. zawody bokserskie. Po 1947 roku został przeznaczony na cele kulturalne i wielokrotnie przebudowywany. Choć od dekad służy sztuce, jego stan techniczny i funkcjonalny nie odpowiada już dzisiejszym potrzebom. Budowa nowej opery jest więc nie tylko oczekiwana, ale przede wszystkim konieczna.

Kolejnym etapem prac będzie przygotowanie programu funkcjonalno-użytkowego oraz ogłoszenie międzynarodowego konkursu architektonicznego. Szacowany koszt inwestycji to ok. 800 mln zł, a jej realizacja planowana jest na początek kolejnej dekady.

Podczas wydarzenia głos zabrali także:

Zbigniew Canowiecki, prezes Pracodawców Pomorza: Przed rokiem, z inicjatywy Pracodawców Pomorza i we współpracy z Politechniką Gdańską, zorganizowano debaty, których efektem jest dokument "Kluczowe wyzwania rozwojowe województwa pomorskiego", uwzględniający budowę opery jako kluczowy element rozwoju regionu. Zespół Doradców Gospodarczych przy Rektorze Politechniki Gdańskiej podjął prace w 7 grupach eksperckich, w tym w grupie operowej pod przewodnictwem Ryszarda Trykosko. Ich praca doprowadziła do rekomendacji lokalizacji nowej opery, którą przekazano władzom samorządowym. Jesteśmy w historycznym momencie, mając nadzieję na podjęcie uchwały rekomendującej wskazaną lokalizację i podpisanie listu intencyjnego.

Romuald Wicza-Pokojski, dyrektor Opery Bałtyckiej: To historyczny moment. Naszym celem jest pozostawienie wyraźnego śladu obecności i stworzenie lepszej przyszłości dla kolejnych pokoleń. Jak powiedział Armstrong, to być może mały krok dla nas, ale wielki skok dla całej naszej społeczności.

Ryszard Trykosko, przewodniczący grupy eksperckiej: Grupa robocza pracowała od grudnia ubiegłego roku, przedstawiając propozycje rozwiązań w czerwcu. Kluczowe było wskazanie odpowiedniej lokalizacji. Serdeczne podziękowania dla wszystkich zaangażowanych w ten projekt, szczególnie dla służb gdańskich, konserwatora zabytków, Opery Bałtyckiej oraz Politechniki Gdańskiej, która gościła i wspierała prace zespołu.

Prof. Jakub Szczepański, Politechnika Gdańska: Prace zespołu rozpoczęły się od analizy potrzeb i potencjalnych lokalizacji, a następnie określenia ram zagospodarowania terenu. Przeanalizowano obiekty operowe w Polsce i Europie, z których najbardziej interesującym przykładem okazała się opera w Kopenhadze. Ten obiekt mógłby stanowić podstawę dla dalszych prac.

Magdalena Zabłotna, Opera Bałtycka: Rekomendujemy, aby metropolitalna Opera Bałtycka posiadała dwie sale widowiskowe (dużą i kameralną), scenę plenerową w formie amfiteatru, salki edukacyjne, profesjonalne warsztaty scenograficzne i kostiumowe oraz sale konferencyjne. Opera ma być przestrzenią otwartą, funkcjonującą przez cały rok jako centrum kultury, edukacji i wydarzeń – ikona i symbol naszych czasów.