Ustawa „powodziowa” zagraża ludziom i przyrodzie - apel KRR do polityków

Organizacje społeczne i przyrodnicze zrzeszone w Koalicji Ratujmy Rzeki (KRR) biją na alarm! Nowelizacja tzw. ustawy powodziowej (druk nr 1176), uchwalona bez konsultacji społecznych, a obecnie procedowana w Senacie (posiedzenie komisji 13 maja o godz. 18.), zagraża polskim rzekom i narusza prawo krajowe oraz unijne. Pod pretekstem usuwania skutków powodzi ustawa umożliwia prowadzenie inwestycji hydrotechnicznych, regulacji rzek i wycinki drzew bez wymaganych ocen oddziaływania na środowisko i zezwoleń.

Rząd ekspresowo zmienia specustawę o usuwaniu skutków powodzi. Ustawę sejm przegłosował w zeszły piątek, a już dzisiaj zmiany będą procedowane przez Senat.  

Oprócz zapisów ważnych dla powodzian – ułatwiających możliwość uzyskania szybszego wsparcia, znalazły się tam bardzo kontrowersyjne zapisy, odnośnie regulacji kilkuset kilometrów rzek, budowy zbiorników wodnych i wycinki drzew na terenach, których dotknęła powódź.  

Szczególne kontrowersje budzi art. 16 pkt 2 (w projekcie: art. 15 p. 2), który wprowadza możliwość realizacji 66 inwestycji bez decyzji środowiskowej, nawet jeśli obejmują one działania dewastujące przyrodę: nowe budowle hydrotechniczne, pogłębianie koryt rzecznych czy umacnianie brzegów. Wśród zagrożonych inwestycjami rzek wymienia się m.in. Nysę Kłodzką, Złoty Potok, Prudnik i Bóbr, które mają zostać uregulowane na dziesiątkach kilometrów.

Organizacje podkreślają, że projekt ustawy został przyjęty z pominięciem konsultacji publicznych, mimo że wprowadza przepisy mogące znacząco wpłynąć na środowisko, klimat i życie lokalnych społeczności.  W ten sposób mieszkańcy Kotliny Kłodzkiej będą pozbawieni możliwości współdecydowania o obudowie i przebudowie zbiornika w Stroniu Śląskim. To katastrofa tego zbiornika spowodowała śmierć kilku osób i olbrzymie szkody w miejscowościach takich jak Lądek-Zdrój i Kłodzko. 

Rząd postanowił także dać wolną rękę Wodom Polskim do usuwania drzew na brzegach rzek i na terenie międzywali. Wody nie będą musiały do tego uzyskiwać w tym celu żadnych zezwoleń. Wycinka obejmie przede wszystkim chronione europejskim prawem lasy łęgowe. 

Regulacja rzek i wycinka lasów nadrzecznych wcale nie musi oznaczać zmniejszenia ryzyka powodziowego, wręcz przeciwnie  - przez przyspieszenie spływu wód zagrożone mogą być miejscowości poniżej. Odwrotne od zamierzonych skutki może odnieść odbudowa i przebudowa niektórych urządzeń wodnych, jak wąsko rozstawione wały powodziowe, czy piętrzenia. 

Zarówno Koalicja Ratujmy Rzeki jak i Państwowa Rada Ochrony Przyrody alarmują, że planowane zmiany przepisów są niezgodne z prawem Unii Europejskiej i podpisanymi przez Polskę konwencjami międzynarodowymi, szczególnie w zakresie zapewnienia społeczeństwu udziału w sprawach dotyczących środowiska.   

Organizacje ekologiczne apelują do parlamentarzystów i parlamentarzystek o wykreślenie z zapisów uchwalanej ustawy art. 16 pkt 2 – traktującego właśnie o inwestycjach zwolnionych z oceny oddziaływania na środowisko i wycinkach drzew. Dziś mogą zadecydować o tym Senatorowie. 

„Nie jesteśmy przeciwko ochronie przeciwpowodziowej. Jesteśmy przeciwko rozwiązaniom, które dewastują przyrodę, nie dając realnej ochrony ludziom” – podsumowuje Koalicja Ratujmy Rzeki.

W załączeniu:

- Wniosek do Marszałka Senatu RP o opinię legislacyjną do ustawy z dnia 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw

- LIST OTWARTY do przewodniczących Klubów Parlamentarnych Sejmu i Senatu RP w sprawie zagrożeń dla rzek i przyrody wynikających z ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw

- Opinia Państwowej Rady Ochrony Przyrody w sprawie niektórych rozwiązań proponowanych w projekcie ustawy o ustawy o zmianie
ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi