Nasz projekt zdał egzamin. Ochrona przeciwpowodziowa ramię w ramię z przyrodą

W czwartek 20.02 w Wołowie odbyła się konferencja “Naturalna Ochrona Przeciwpowodziowa", której celem było wypracowanie rekomendacji dotyczących przyszłych działań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej i zrównoważonego zarządzania doliną Odry. Rozmawiano na przykładzie zainicjowanego przez Fundację WWF Polska projektu odsunięcia wałów w Tarchalicach nad Odrą i wykorzystaniem tego przykładu jako „dobrej praktyki” dla innych obszarów, ze szczególnym uwzględnieniem doliny Odry. W wydarzeniu wzięli udział  samorządowcy, eksperci, przedstawiciele instytucji państwowych, organizacji pozarządowych oraz mieszkańcy regionu Odry.

10 lat temu w dolinie środkowej Odry na terenie gminy Wołów zrealizowaliśmy pierwsze w Polsce proekologiczne rozwiązanie przeciwpowodziowe, odsuwając obwałowania od koryta rzeki i tym samym przywracając naturalny obszar zalewowy. We wrześniu 2024 r. polder zalewowy zdał test i uchronił okoliczne miejscowości przed zalaniem. Dotyczyło to tych samych miejsc, które w 1997 padły ofiarą wielkiej wody. Zrealizowany wg naszej koncepcji projekt pomógł poprawić bezpieczeństwo powodziowe. Wezbrana woda miała gdzie się rozlać, zasilając dolinę, obniżając falę powodziową i poprawiając bezpieczeństwo mieszkańców. Miejscowości Domaszków i Tarchalice w gminie Wołów, które zostały dotknięte powodzią w roku 1997, tym razem uniknęły zalania. 

Zapraszamy do obejrzenia filmu: jak zrealizowany wg naszej koncepcji projekt pomógł w poprawie bezpieczeństwa powodziowego we wrześniu 2024: https://youtu.be/eYmDXuUDiWk

Jakość prac budowlanych – klucz do sukcesu 

Obwałowanie zadziałało i uratowało część gminy przed zalaniem – to niewątpliwy sukces. Równocześnie pokazało słabą jakość wykonania prac inżynieryjnych przy budowie nowego wału. Zaledwie 9-letnie obwałowania w trakcie wrześniowej powodzi uległy w dużej części rozmoknięciu, podmyciu i częściowemu uszkodzeniu. Z tego powodu przez blisko cztery doby wał był umacniany przez mieszkańców oraz wojsko. 

Pionierskie i skuteczne działanie 

W 2015 roku została ukończona inwestycja nad Odrą w gminie Wołów, polegająca na odsunięciu obwałowań od rzeki i oddaniu jej ponad 600 ha obszaru zalewowego. Powstały więc rezerwy na potrzeby powodziowe. Taki obszar jest w stanie zatrzymać 12 mln metrów sześciennych wody i miejscowo obniżyć falę powodziową o 50 cm.  

Korzyści przyrodnicze 

Zrealizowany przez WWF Polska projekt nie tylko poprawił bezpieczeństwo powodziowe okolicznych mieszkańców. Dzięki temu rozwiązaniu rzeka odzyskała część naturalnych terenów zalewowych, co z kolei pozwoliło przywrócić warunki do odtworzenia cennych przyrodniczo siedlisk, takich jak lasy łęgowe, które wymagają okresowych zalewów. Oddając przestrzeń rzece, poprawiamy bezpieczeństwo ludzi, gdyż dzięki temu zmniejszy się ryzyko zalania miejsc zamieszkanych.  

Fundacja WWF ma nadzieję, że kolejne gminy, idąc za przykładem gminy Wołów, będą wprowadzały rozwiązania przeciwpowodziowe zgodne z poszanowaniem i ochroną przyrody. Projekt Domaszków-Tarchalice jest żywym przykładem, jak efektywnie i trwale można wdrożyć rozwiązanie – w wielu miejscach, na wielu rzekach – z korzyścią dla lokalnych społeczności, jak i środowiska. 

Projekt „Domaszków-Tarchalice – odtworzenie naturalnej retencji przeciwpowodziowej doliny rzeki Odry, gm. Wołów” został zrealizowany dzięki współpracy Fundacji WWF Polska z Urzędem Miasta Wołów, Nadleśnictwem Wołów, Dolnośląskim Zarządem Melioracji i Urządzeń Wodnych we Wrocławiu, RZGW we Wrocławiu, Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych we Wrocławiu oraz Fundacją Ekologiczną Zielona Akcja. 

Inwestycja wraz z projektem kosztowała ok. 20 mln zł, a uzyskana retencja wodna była 10 razy tańsza na jednostkę objętości niż w przypadku budowy sztucznych zbiorników. Realizacja projektu zapewnia obopólne korzyści dla społeczeństwa i przyrody.

Więcej informacji o projekcie w opisie studium przypadku: https://odra.pl/2024/06/domaszkow-tarchalice/