Stanowisko WWF Polska ws. informacji z WIOŚu

Fundacja WWF Polska złożyła 26 lipca 2024 r. do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Warszawie wniosek o udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie – wyników badań jakości wód cieku Kanał Wawerski, przeprowadzonych przez WIOŚ w Warszawie w ramach kontroli interwencyjnych po zgłoszeniach Strażników Rzek WWF 18 i 22 lipca 2024 r. 

Fundacja WWF Polska poinformowała jednocześnie o: 

• możliwości wystąpienia poważnego zatrucia wody w Kanale Wawerskim toksycznymi substancjami, m. in. silnie rakotwórczym chromem,  

• bezpośrednim zagrożeniu dla zdrowia ludzi i środowiska, z uwagi na liczne prywatne ujęcia wód podpowierzchniowych w domach położonych w dzielnicy Wawer, poniżej prywatnej oczyszczalni ścieków komunalnych; 

• przekroczeniach norm wskazanych w aktualnym pozwoleniu wodnoprawnym na działanie prywatnej oczyszczalni ścieków komunalnych, wynikających z przeprowadzonych przez Strażników Rzek WWF badań; 

• symptomach podtrucia nieznanymi substancjami naszych wolontariuszy podczas poboru próbek. 

W odpowiedzi WIOŚ w Warszawie z 2 sierpnia 2024 r. (załącznik), wskazano, że Centralne Laboratorium Badawcze Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska pobrało próbki ścieków w dniach 8, 22 i 30 lipca 2024 r. z wylotu ścieków oczyszczonych lokalnej oczyszczalni ścieków oraz wód Kanału Wawerskiego.  

Ponieważ analiza całości dotychczas zgromadzonego materiału w sprawie możliwa będzie po uzyskaniu wyników badań 9 próbek pobranych 30 lipca 2024 r., informacja o sposobie rozpatrzenia interwencji zostanie przekazana w terminie do 31 sierpnia 2024 r., czyli ponad 40 dni od zgłoszenia o zanieczyszczeniu wód do WIOŚ w Warszawie. 

Na mocy art. 9 ust. 1–1c ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, Inspekcja ochrony Środowiska prowadzi kontrole planowe i pozaplanowe. Do kontroli pozaplanowych zalicza się kontrole przeprowadzane na wniosek organów administracji publicznej lub podmiotów, o ile przepisy szczególne przewidują możliwość wystąpienia z takim wnioskiem oraz kontrole interwencyjne. Przez te ostanie rozumie się kontrole przeprowadzane w związku z rozpatrywaniem skarg i interwencji dotyczących zanieczyszczenia środowiska lub podejrzenia wystąpienia takiego zanieczyszczenia, wystąpienia poważnych awarii lub w celu przeciwdziałania popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.   

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów administracyjnych, inspekcja ochrony środowiska może wszczynać kontrole interwencyjne z urzędu, w związku z dokonanym przez obywatela zgłoszeniem, złożonym wnioskiem o interwencję czy przekazaniem dokumentów (mogą one stać się przesłanką do zainicjowania postępowania kontrolnego) (zob. wyrok NSA z dnia 1 czerwca 2022 r., sygn. III OSK 5065/21). 

W wyniku wniosku Fundacji WWF oraz zgłoszeń naszych Strażników Rzek WWF, WIOŚ w Warszawie znajduje się więc w posiadaniu informacji uzasadniających przeprowadzenie kontroli interwencyjnej. 

Na podstawie art. 9 ust. 2 pkt 2 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, przy wykonywaniu kontroli przestrzegania wymagań ochrony środowiska, inspektor uprawniony jest do przeprowadzania niezbędnych pomiarów lub badań, w tym pobierania próbek lub wykonywania innych czynności kontrolnych, w celu ustalenia stanu środowiska oraz oceny tego stanu w świetle przepisów o ochronie środowiska, a także warunków wykonywania działalności wpływającej na środowisko indywidualnie określonych w decyzjach administracyjnych.  

Inspektor uprawniony jest też także do oceny sposobu eksploatacji instalacji lub urządzeń, stosowanych technologii i rozwiązań technicznych, a także sposobu wykonywania pomiarów emisji, ilości pobranej wody oraz odprowadzanych ścieków przez jednostkę prowadzącą pomiary, w tym poprawności sposobu pobierania i analizy próbek (art. 9 ust. 2 pkt 4, 5 i 9 ustawy). 

Tymczasem z odpowiedzi WIOŚ w Warszawie z 2 sierpnia 2024 r. wynika, że WIOŚ przeanalizuje wyniki badań automonitoringowych (prowadzonych przez prywatną oczyszczalnię ścieków) oraz wyniki badań pobranych przez WIOŚ próbek wody - ale badane będą wyłącznie wskaźniki wskazane w pozwoleniu wodnoprawnym prywatnej oczyszczalni ścieków. Oznacza to, że WIOŚ nie zamierza zbadać żadnych innych parametrów wody. 

W przedmiotowej sprawie natomiast konieczne jest sprawdzenie poziomów niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi i środowiska substancji, które nie są wymienione w pozwoleniu wodnoprawnym, a co do których można mieć podejrzenia ich występowania ze względu na zgłaszane przez wolontariuszy WWF przekroczenia norm i symptomy podtrucia.  

Fundacja WWF Polska wyraża nadzieję, że WIOŚ w Warszawie jednak nie ograniczy kontroli wyłącznie do zakresu pozwolenia wodnoprawnego, lecz rzetelnie i szybko zweryfikuje, czy mieszkańcy Wawra są naprawdę bezpieczni.