Karahan Tepe w Türkiye (Turcji) zostało wybrane jednym z najważniejszych projektów odkrywczo-badawczych w 2023 roku

Karahan Tepe, jedno z najstarszych neolitycznych stanowisk na świecie, przyciąga uwagę dzięki fascynującym odkryciom archeologicznym. Prace badawcze prowadzone są tam w ramach projektu „Kamienne Wzgórza” (Taş Tepeler), a Karahan Tepe zajmuje szczególne miejsce wśród stanowisk, które znacząco przyczyniły się do lepszego zrozumienia okresu prehistorii. Dlatego też Karahan Tepe zostało uhonorowane jako jeden z dziewięciu kluczowych projektów z dziedziny „Eksploracji i Badań Terenowych” (Field Exploration and Research) w 2023 roku przez Szanghajskie Forum Archeologiczne w Chinach.

Odbywające się co dwa lata od 2013 roku Szanghajskie Forum Archeologiczne (Shanghai Archaeological Forum), które w tym roku miało swoją piątą edycję, jest istotną międzynarodową platformą akademicką wspierającą badania archeologiczne. Karahan Tepe zostało wyróżnione jako jeden z dziewięciu kluczowych projektów badawczo-odkrywczych przez to Forum, co pokazuje zaangażowanie Türkiye (Turcji) w prace wykopaliskowe oraz stanowi najlepsze potwierdzenie sukcesu prowadzonych prac archeologicznych. Te dziewięć projektów zostało wybranych na podstawie 973 ocen nadesłanych przez przedstawicieli 32 krajów.

Karahan Tepe: Najstarsze znane neolityczne stanowisko na świecie

Badania prowadzone są w Şanlıurfie – prowincji położonej na południowym-wschodzie Anatolii. Obecnie prace archeologiczne w ramach projektu „Kamienne Wzgórza” (Taş Tepeler) trwają w Sayburç, Sefer Tepe, Harbetsuvan Tepesi, Gürcü Tepe, Çakmak Tepe, Medik, Kurt Tepesi, Taşlı Tepe, Ayanlar, Yoğunburç i Yeni Mahalle, a także w Karahan Tepe i Göbekli Tepe, czyli dwóch najbardziej znanych osadach w regionie.

Göbekli Tepe i Karahan Tepe poruszyły światowe kręgi archeologiczne najnowszymi odkryciami dokonanymi w październiku. Te przełomowe znaleziska obejmowały największą znaną rzeźbę człowieka z epoki neolitu, odkopaną w Karahan Tepe. Imponujący posąg, mierzący 2,45 metra, osadzony na postumencie aspiruje do miana jednego z najwspanialszych przykładów sztuki prehistorycznej na świecie. Figura mężczyzny w pozycji siedzącej o realistycznym wyrazie twarzy, z zarysowanymi kośćmi żeber, kręgosłupa i ramion przywołuje na myśl zmarłego, ale ustawienie postaci wskazuje na żywą osobę. Na tym samym terenie archeolodzy natrafili również na rzeźbę sępa umieszczoną na przodzie postumentu oraz odsłonili kamienne płyty, co wskazuje, że konstrukcja miała specjalne przeznaczenie.

Dodatkowo, podczas wykopalisk prowadzonych przez Uniwersytet w Stambule z ramienia Ministerstwa Kultury i Turystyki Türkiye (Turcji), w strukturze D Göbekli Tepe, odkryto naturalnej wielkości, wykonany z wapienia posąg dzika, datowany na ten sam okres, co znaleziska w Karahan Tepe. Rzeźba, na powierzchni, której zachowały się ślady czerwonego, białego i czarnego barwnika stanowi pierwszy, pomalowany przykład posągu zwierzęcia tej wielkości odkryty od okresu neolitu, aż do chwili obecnej. Statua dzika z Göbekli Tepe usytuowana jest na podeście, ozdobionym płaskorzeźbami m.in. symbolem w kształcie litery H, półksiężycem, dwoma wężami i trzema ludzkimi twarzami lub maskami. Położone około 18 kilometrów od centrum miasta Şanlıurfa, stanowisko archeologiczne Göbekli Tepe stanowi jedno z najważniejszych dziedzictw ludzkości. Jako 18. obiekt wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w Türkiye (Turcji), to stanowisko archeologiczne znacząco zmieniło nasze rozumienie społeczeństw łowiecko-zbierackich z okresu neolitu.

Zrównoważone dziedzictwo kulturowe

Türkiye (Turcja), prowadząca liczne wykopaliska archeologiczne i projekty renowacyjne mające na celu ochronę własnego dziedzictwa kulturowego, stała się światowym liderem w tej dziedzinie, a liczba projektów na terenie tego kraju do końca 2023 roku osiągnęła 750. Ponadto w minionym roku liczba tureckich miejsc i obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO wzrosła do 21, po dodaniu starożytnego miasta Gordion znajdującego się w prowincji Ankara oraz drewnianych hipostylowych meczetów średniowiecznej Anatolii. Niedawno, o pięć wpisów, zwiększyła się też liczba elementów tureckiego niematerialnego dziedzictwa kulturowego, wyróżniona przez UNESCO, dzięki czemu Türkiye (Turcja) z trzydziestoma pozycjami stała się drugim państwem na świecie z największą liczbą wpisów na liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego tej prestiżowej organizacji.