Komentarz WWF Polska do raportu NIKu ws. katastrofy odrzańskiej

14.11.2023 | WWF Polska

Dziś (14.11.23 r.) Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła raport, w którym badano „Działania podmiotów publicznych w związku z kryzysem ekologicznym na rzece Odrze”. Kontrola wykazała, że „działania podmiotów publicznych w związku z kryzysem ekologicznym na Odrze były nieprawidłowe i nieskuteczne. NIK oceniła negatywnie aktywność organów odpowiedzialnych za gospodarowanie wodami, za zarządzanie kryzysowe i bezpieczeństwa obywateli”.

Organy publiczne nie były przygotowane do przeciwdziałania zagrożeniom spowodowanym zanieczyszczeniem rzek, co wynikało:

- z dotychczasowych zaniechań i błędów w realizacji obowiązków

- z niedostatków rozwiązań prawnych

Marian Banaś, prezes NIK-u, stwierdził: Nasza kontrola wykazała, że Państwo Polskie niestety nie było przygotowane i nie zareagowało właściwie na wielowymiarowe zagrożenie wynikające na masowe śnięcie ryb o nieznanej pierwotnie przyczynie. Sytuacja z lata 2022 r. stanowi jednak tylko wierzchołek góry lodowej i przejaw zaskakujących błędów w obszarze gospodarowania wodami.

Prezes NIK-u dodał, że katastrofa odrzańska pokazała, „że drastycznie naruszona została równowaga ekosystemu, a jej przywrócenie wymagać będzie czasu i środków”, które dziś są trudne do oszacowania. Wyginęło 80% organizmów, które odpowiadają za samooczyszczanie rzeki, przez co Odra straciła w praktyce taką funkcję. Ucierpiała także gospodarka, w tym branża turystyczna.

Dodatkowo przez lata pozwalano na zrzucanie do Odry ścieków i zanieczyszczeń przekraczających dopuszczalny, ustalony pozwoleniami poziom zasolenia. Woda nie była na bieżąco badana i monitorowana.

Wybrane zdjęcie (2)

Komentarz WWF

Ubiegłoroczna katastrofa odrzańska odsłoniła i wypunktowała wiele braków w systemie zarządzania zasobami wodnymi. W pierwszej fazie katastrofy, kiedy należało podjąć szybkie, zdecydowane i skoordynowane działania w celu jak najszybszego rozpoznania jej przyczyn i ograniczenia dalszych skutków, administracja pozostawała bierna, a działania w terenie prowadzili głównie społecznicy.

Przez pierwsze tygodnie mieliśmy okazję obserwować olbrzymi chaos, nikt też oficjalnie nie poinformował nadodrzańskich społeczności o możliwym zagrożeniu ze strony rzeki. Taki stan rzeczy wynikał m.in. z rozmycia kompetencji pomiędzy instytucjami zajmującymi się tematyką wodną lub zarządzaniem kryzysowym: Wodami Polskimi, Wojewódzkimi Inspektoratami Ochrony Środowiska, Regionalnymi Dyrekcjami Ochrony Środowiska i pozostałą administracją rządową różnego szczebla. Widać, że zabrakło spójnego i przejrzystego planu zarządzania kryzysowego opracowanego na takie właśnie zdarzenia. Po katastrofie natomiast okazało się, że żadna z instytucji nie czuje się odpowiedzialna za to, co się wydarzyło na Odrze – wskazuje Dorota Serwecińska, Specjalistka ds. Ochrony Ekosystemów Rzecznych WWF Polska.

Jak zapobiegać tego typu błędom w przyszłości?

Wymaga to wdrożenia wielu zmian prawnych i systemowych, ale przede wszystkim zmiany podejścia do samej rzeki, a ten proces należy zacząć od przekazania zarządzania wodami w ręce Ministra Klimatu i Środowiska i rezygnacji ze szkodliwej specustawy odrzańskiej.

Przypominamy nasze postulaty zawarte w Manifeście ws. Odry: www.manifest.wwf.pl

Pełny raport NIK-u: https://www.nik.gov.pl/plik/id,28435,vp,31265.pdf

źródło: NIK

kontakt dla mediów

Specjalistka ds. Ochrony Ekosystemów Rzecznych, WWF Polska

Dorota Serwecińska

dserwecinska@wwf.pl

specjalistka ds. komunikacji, WWF Polska

Ewa Paluszkiewicz

epaluszkiewicz@wwf.pl

tel: 691 101 696

WWF Polska

WWF jest niezależną organizacją ochrony środowiska wspieraną przez ponad 35 milionów ludzi, której globalna sieć jest aktywna w niemal 100 krajach. Naszą misją jest powstrzymanie degradacji środowiska naturalnego naszej planety i kształtowanie przyszłości, w której ludzie będą żyli w harmonii z przyrodą poprzez ochronę światowej różnorodności biologicznej, zrównoważone wykorzystanie zasobów odnawialnych oraz ograniczenie zanieczyszczenia i marnotrawstwa. Na stronie media.wwf.pl znajdziesz najnowsze informacje i materiały dla mediów.