Ogród, który może leczyć – czyli o hortiterapii dla warszawskiej młodzieży

Jeszcze w połowie poprzedniego stulecia sądzono, że depresja nie występuje wśród młodych osób, gdyż nie są one w pełni rozwinięte emocjonalnie[1]. Dziś jednak wiemy, że problemy ze zdrowiem psychicznym mogą dotyczyć każdego. Jak podają eksperci NFZ, ok. 630 tys. młodych ludzi w 2021 roku wymagało specjalistycznej opieki psychiatrycznej i psychologicznej[2]. Z tego względu tak ważne jest, aby wraz z rosnącą świadomością skali problemu rosła też liczba miejsc, w których można szukać pomocy. Do takich placówek należą miejskie poradnie specjalistyczne. W jednej z nich w ostatnim czasie odbyła się akcja wolontariatu z udziałem firmy AstraZeneca Polska, gdzie podczas kilkumiesięcznej współpracy odnowiono ogród oraz wybudowano szklarnię do hortiterapii.

Poradnia Specjalistyczna Młodzieżowy Ośrodek Profilaktyki i Psychoterapii „MOP" z siedzibą na warszawskim Mokotowie udziela nieodpłatnej pomocy psychologicznej młodzieży w wieku 15-19 lat uczęszczającej do warszawskich szkół oraz ich rodzicom, wychowawcom i nauczycielom. Ośrodek prowadzi działalność terapeutyczną, profilaktyczną i edukacyjną. W celu realizacji tych działań Poradnia MOP potrzebowała dodatkowego wsparcia.  

– Podstawowym celem działania Poradni jest niesienie pomocy psychologicznej młodzieży w okresie dorastania oraz wspieranie i inicjowanie zmian w jej środowisku społecznym. Nasza placówka posiada duży teren ogrodu, który od kilku lat, własnymi siłami, staraliśmy się przystosować do pracy profilaktyczno-terapeutycznej z młodzieżą. Ostatnie lata były szczególnie trudne dla młodzieży: pandemia, kryzys wojenny. Wprowadzone przez nas nowe formy pracy związane z przebywaniem na powietrzu, w przestrzeni zieleni i ogrodu okazały się bardzo ważne dla młodych ludzi, przynosiły im dużo wytchnienia, ułatwiały proces powrotu do równowagi psychicznej i wspomagały psychoterapię – mówi Agnieszka Justyna Zaremba, psycholog, była dyrektor Poradni Specjalistycznej MOP, inicjatorka działań hortiterapeutycznych w placówce.

Horiterapia to forma rehabilitacji, która wykorzystuje kontakt z przyrodą w celu obniżania stresu, regulacji nastroju, przywrócenia równowagi psychicznej, zniwelowania stanów depresyjnych, lękowych. Podopieczni placówki będą wykonywać w ogrodzie różnego rodzaju zajęcia, które nie tylko wpłyną na poprawę kondycji fizycznej czy rozwój umiejętności społecznych – dadzą one również młodzieży bezcenne doświadczenie poczucia sprawstwa, możliwość refleksji wokół zagadnień związanych z regeneracją, radzeniem sobie ze stresem i poszukiwaniem własnych sposobów na dbanie o dobrostan psychofizyczny.

– Dzięki wsparciu wolontariuszy z AstraZeneca, możemy rozwinąć tę przestrzeń do pracy. Mamy szansę w bardziej komfortowych warunkach realizować kolejne projekty profilaktyczno-terapeutyczne. Skorzystają na tym przede wszystkim osoby biorące udział w warsztacie hortiterapeutycznym „Zasiane-zebrane”. Zadbany ogród zachwyca również inne osoby, które do nas przychodzą. Niektórzy klienci przed sesją terapeutyczną lub po jej zakończeniu jeszcze spędzają w nim czas. W przyszłości planujemy również zorganizować warsztaty dotyczące dbania o dobrostan psychiczny skierowane do rodziców i nauczycieli – dodaje Agnieszka Justyna Zaremba.

Poszerzenie zakresu możliwości świadczonych przez ośrodek terapii wsparła AstraZeneca - firma, która od lat wspiera działania społeczne. W trakcie wakacji, pracownicy firmy zaangażowali się w wolontariat na różne sposoby: od wykonywania typowych prac w ogrodzie, takich jak pielenie, sadzenie, podlewanie, wysiewanie, czy koszenie trawy, po renowację mebli. AstraZeneca przekazała również darowiznę na budowę szklarni, niezbędnej do prowadzenia zajęć. Efekt współpracy z Poradnią Specjalistyczną MOP został zwieńczony uroczystym piknikiem w ogrodzie placówki, 15 września br. Podczas wydarzenia nie zabrakło obecności kluczowych przedstawicieli władz miasta.

– Eksperci jasno wskazują, że problem zdrowia psychicznego dzieci i nastolatków w Polsce stale rośnie. System opieki psychologicznej młodzieży jest przeciążony, wielu nastolatków nie ma dostępu do wsparcia psychologów czy psychiatrów. Zdajemy sobie sprawę, że poprawa obecnego stanu wymaga działań systemowych. W ostatnim czasie we współpracy z przedstawicielami samorządów, ekspertami i organizacjami użytku publicznego stworzyliśmy „Mapę Psychozdrowia w Szkole” – czyli zbiór postulatów, które mają poprawić sytuację zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Jednym z głównych priorytetów miasta jest troska o kondycję psychiczną młodych warszawianek i warszawiaków. Cieszę się, że powstaje coraz więcej inicjatyw, które wspierają realizację tego celu – podkreśliła podczas wydarzenia Dorota Łoboda, przewodnicząca Komisji Edukacji Rady m.st. Warszawy.

– Jako AstraZeneca, jesteśmy wdzięczni za możliwość współpracy z Poradnią Specjalistyczną MOP w tak szczytnym celu, jakim jest dbanie o zdrowie młodych Polaków. Praca w tak przyjaznej atmosferze, jaką zaoferowali nam przedstawiciele placówki była czystą przyjemnością, a zaangażowanie, z jakim 50 wolontariuszy naszej firmy pracowało nad restauracją ogrodu, tylko motywuje nas do dalszego wspierania tego rodzaju aktywności i długofalowej współpracy. Liczymy, że ogród będzie bardziej przyjaznym miejscem terapii, odpoczynku i rozwoju dla warszawskiej młodzieży – powiedział Michał Janik, Site Executive Director w AstraZeneca.

Wolontariat w warszawskiej placówce to kolejna aktywność AstraZeneca w obszarze wspierania zdrowia psychicznego, realizowana pod parasolem globalnej inicjatywy Young Health Programme. Flagowym projektem spółki w tym obszarze w Polsce jest projekt „Krople Uważności”, stworzony we współpracy z Fundacją Szkoła z Klasą oraz Fundacją Edumind – Uważność w Edukacji. W ostatnim czasie program, w ramach którego nauczyciele i nauczycielki szkół podstawowych praktykują uważność (mindfulness), aby następnie móc przenieść tę praktykę do klasy, na pracę z uczniami i uczennicami, otrzymał patronat honorowy Konsultant Krajowej w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, a także Prezydenta m.st. Warszawy.

– Poprawa stanu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce jest ważnym wyzwaniem, które wymaga pilnej uwagi, działań i współpracy, której doskonałym przykładem jest projekt „Krople Uważności”, wspierający zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Nadrzędnym obowiązkiem nas wszystkich powinna być troska o dobrobyt emocjonalny młodzieży, bo to właśnie dzisiejszy świat kształtuje ich jutro. Zdrowie psychiczne młodego pokolenia to fundament, na którym buduje się przyszłość naszego społeczeństwa i cieszę się, że wspólnie dzisiaj dokładamy do tego cegiełkę – mówi dr n. med. Aleksandra Lewandowska, Konsultant Krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

[1] Źródło: https://niewidacpomnie.org/2023/02/20/depresja-dzieci-i-mlodziezy-statystyka-rodzaje-przyczyny-i-objawy-depresji-u-dzieci/

[2] Tamże.