Siudmak. Uniwersum. Zobacz prace, które inspirowały ekranizację Diuny

25.02.2023 | Muzeum Gdańska

Nim w listopadzie na szklanym ekranie zadebiutuje druga część ekranizacji Diuny w reżyserii Denisa Villeneuve’a po raz pierwszy w Gdańsku, w Ratuszu Głównego Miasta, zostanie zaprezentowanych ponad 60 prac znanego na całym świecie artysty, Wojciecha Siudmaka. Do 11 czerwca będzie można zobaczyć rysunki, które zainspirowały kanadyjskiego reżysera podczas przygotowywania oskarowej produkcji na podstawie powieści Franka Herberta oraz wiele innych prac.

– Wydana w 1965 roku powieść „Diuna” Franka Herberta od 1965 roku odniosła olbrzymi sukces komercyjny. Sprzedano ją na całym świecie w ponad 20 milionach egzemplarzy. W 1987 roku w głosowaniu czytelników czasopisma Locus na najlepszą powieść science-fiction wszechczasów zajęła pierwsze miejsce. Powieść doczekała się licznych ekranizacji. W 1984 roku na srebrny ekran powieść przeniósł David Lynch, zaś w 2021 roku David Villeneuve. Druga z produkcji na 94. ceremonii wręczenia Oskarów otrzymała aż 10 nominacji i wygrała w sześciu kategoriach. Kanadyjski reżyser nie kryje swojej fascynacji pracami Wojciecha Siudmaka, które były dla niego inspiracją do przygotowania ekranizacji… ale również do tego by zostać reżyserem – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Wystawa prac uznanego na całym malarza i rzeźbiarza nurtu realizmu fantastycznego to pierwsza odsłona jego twórczości w Gdańsku i na pewno ciekawa propozycja dla miłośników sztuki, fantastyki i kina oraz zachęta do odwiedzenia Ratusza Głównego Miasta, w którym do 11 czerwca zagości wystawa czasowa „Siudmak. Uniwersum.”

Na wystawie można zobaczyć ponad 60 dzieł legendy polskiego malarstwa, w tym najsłynniejsze obrazy, rysunki oraz rzeźby. W marcu ogłoszone zostaną zasady ogólnopolskiego konkursu „Siudmak. Poza czasem”, adresowanego do miłośników sztuki Wojciecha Siudmaka oraz świata Diuny. Wystawie towarzyszyć będą koncerty carillonowe ze specjalnie przygotowanym repertuarem inspirowanym fantastyką i science-fiction.

Artysta spotka się z mieszkańcami Gdańska w drugiej połowie kwietnia 2023 roku. Podczas spotkań przyznane zostaną nagrody w konkursie „Siudmak. Poza czasem”. Drugie ze spotkań poświęcone zostanie pracom Wojciecha Siudmaka z cyklu „Chopin”, które powstały z inspiracji twórczością polskiego kompozytora. Spotkaniu będą towarzyszyły utwory wykonane na najstarszym gdańskim fortepianie.

Wojciech Siudmak. Legenda realizmu fantastycznego

Artysta urodził się w 1942 roku w Wieluniu. Jest absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i École de Beaux Arts w Paryżu. Od ponad 50 lat mieszka i tworzy we Francji. Jego twórczość obejmuje malarstwo, rysunek, rzeźbę i wzornictwo. Reprodukcje jego prac zdobią okładki książek klasyków literatury fantastyczno-naukowej, m.in. Franka Herberta i Philipa K. Dicka. Jako jedyny artysta na świecie trzykrotnie projektował plakat Festiwalu Filmowego w Cannes. Prace artysty znajdują się w kolekcjach prywatnych i muzealnych na całym świecie. Prezentowano je na wystawach we Francji, Włoszech, w Niemczech, Belgii, USA, Kanadzie i Polsce.

– Siudmakowi bliżej do estetyki renesansu niż awangardy lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w., chociaż to właśnie wtedy przypada początek jego działalności artystycznej. Inspiruje go Michał Anioł, Bosch, Bernini i Ingres. Konsekwentnie cyzeluje formę swoich postaci, muskulaturę, ułożenie dłoni, wystudiowane pozy. Ludzie na jego obrazach są najczęściej podobni do antycznych posągów. Kobiety olśniewają klasyczną urodą, a mężczyźni, o idealnych ciałach, przypominają mitycznych herosów. – mówi Dorota Pieńkos, kuratorka wystawy. – Ludzie ci wydają się przybyszami z odległych epok, z dalekiej przeszłości albo przyszłości. To nie przypadek. Siudmak często tworzy pod wpływem rozmyślań o zagadkach wszechświata. Fascynują go odkrycia i teorie naukowe, ale także harmonia muzyki Chopina czy Pucciniego. Oczywiście nie można zapomnieć o rysunkach, które powstały na podstawie Diuny Franka Herberta i zapewniły ostatnio międzynarodowy rozgłos.

Artysta lubuje się w onirycznych pejzażach, jakby żywcem wyjętych z jakiejś fantastycznej dystopii, gdzie bezludne ruiny lub elementy krajobrazu płynnie przechodzą w antropomorficzne formy, ni to boskie, ni ludzkie.

Twórczość w czterech odsłonach

Siudmak od ponad 40 lat wierny jest swojemu stylowi. Jego prace można rozpoznać natychmiast dzięki niesłychanej dbałości o technikę, wizjonerskie kompozycje i wieloznaczne, niedopowiedziane tematy. Twórczość artysty jest zaprezentowana na czterech salach wystawowych w ramach cyklów „Styl”, „Świat Diuny”, „Dialogi z literaturą” oraz „Poza czasem”.

Do grona wielbicieli artysty można zaliczyć wspaniałych twórców kina m.in. Federico Felliniego, George'a Lucasa, Jean-Jacques Annauda i Denisa Villeneuve'a oraz wielu innych artystów i intelektualistów. Reżyser „Gwiezdnych Wojen”, zaznajomiony z dziełami polskiego artysty, powiedział:

„Jego niezwykła sztuka rysunku oraz wyczucie światła i cienia nadają jego wizjom wielką głębię i rozszerzają bogaty wachlarz kolorów i materii. W jego dziełach jest spokojna siła i nieskończona przestrzeń do poznawania i wyobrażania.”

Dzieła Siudmaka były wielokrotnie wykorzystywane jako plakaty muzyczne, teatralne i filmowe. Stały się symbolami Festiwalu Filmowego w Montrealu, Paryżu i Cannes. Dla tego ostatniego jako jedyny artysta w historii aż trzykrotnie zaprojektował plakat wiodący.

Pamiętasz czasy dyskietek? Diuna była też jedną z kultowych gier wideo

Wydana w 1965 roku powieści Diuna Franka Herberta zostało sprzedanych około 20 milionów jej egzemplarzy. Pisarz kontynuował kosmiczną sagę rody Atrydów, Harkonnenów i cesarskiego rodu Corino o władzę na pustynną planetą Arrakis, zwaną również Diuna, której cennym zasobem była przyprawa umożliwiająca podróże międzygwiezdne. Powieść, która była alegorią współczesnego zimnowojennego świata pełnego odniesień do historii ludzkości z odniesieniami do czasów starożytnego Rzymu, świata i kultury arabskiej. Wyraźne są też wątki mesjanistyczne i ekologiczne. Poza adaptacjami kinowymi Diunę wykorzystano w grach komputerowych.

– Wystawa „Siudmak. Uniwersum” jest też propozycją spędzenia czasu wolnego dla pokolenia lat 80. XX wieku pamiętającego czasy dyskietek o pojemności nieco ponad megabajta. W latach 90. XX wieku popularne były punkty, w których można było kupić nagrane na dyskietki gry komputerowe. Do kultowych pozycji należy zaliczyć pierwsze dwie odsłony Diuny, które łączyły w sobie wątki RPG i strategii. To również dzięki nim sięgano do literatury, a potem do prac Wojciecha Siudmaka, które zdobiły okładki i strony powieści Herberta – mówi Aleksandra Markowska, prezes Gdańskiego Klubu Fantastyki. – W ten sposób wielu czytelników odkrywało świat powieści widziany oczyma Wojciecha Siudmaka. Nieco inny od tego, który można było zobaczyć w grach komputerowych, bardziej fantastyczny, futurystyczny, obcy, a jednak intrygujący i inspirujący do tworzenia własnych przemyśleń i obrazów. W środowiskach miłośników fantastyki prace artysty są dziełami kultowymi. Przez ponad trzy miesiące będzie można je zobaczyć na własne oczy w Gdańsku.

Wystawa będzie otwarta dla publiczności od środy do niedzieli w terminie 26 lutego-11 czerwca 2023 roku. Godziny otwarcia Ratusza Głównego Miasta i ceny biletów podawane są na stronie internetowej Muzeum Gdańska. Prace artysty będzie można zobaczyć 13 maja br., podczas Nocy Muzeów. W długi weekend majowy, od 29 kwietnia do 7 maja, Muzeum będzie czynne od 10.00 do 18.00. Wydłużone godziny otwarcia będą obowiązywać również w ostatnim tygodniu trwania wystawy, tj. od 2 czerwca 2023 roku.

„Siudmak. Uniwersum” – wystawa czasowa w Muzeum Gdańska

Kiedy: 26 lutego – 11 czerwca 2023
Dostępność: od środy do niedzieli
Gdzie: Ratusz Głównego Miasta - Muzeum Gdańska, ul. Długa 46/47
Godziny otwarcia i ceny biletów: www.muzeumgdansk.pl
Wydarzenia towarzyszące: program konkursu, koncertów carillonowych oraz spotkań z Wojciechem Siudmakiem zostanie podany w I połowie marca przez: