Jak kompleksowo zadbać o ranę? Bardzo ważne jest odpowiednie żywienie.

Prawidłowe gojenie ran może być szczególnie utrudnione latem – wpływają na to wysokie temperatury, które zwiększają potliwość i wilgotność skóry, co nie sprzyja regeneracji tkanek. Efektem może być powstanie trudno gojących ran, czyli takich, których stan – pomimo odpowiedniego z nimi postępowania – nie ulega przez dłuższy czas poprawie. O ranę należy zadbać kompleksowo, od zewnątrz, ale także poprzez dostarczenie organizmowi potrzebnych składników odżywczych, wspomagających regenerację tkanek.

Okres letni stanowi wyzwanie dla pacjentów zmagających się z ranami, a szczególnie z trudno gojącymi ranami oraz dla ich opiekunów. Wysoka temperatura powietrza bardzo często może doprowadzać do rozwoju w ranie zakażenia. – Patogeny chorobotwórcze chętniej namnażają się w ciepłym i wilgotnym środowisku, co dotyczy np. osób, u których mogą powstawać odleżyny. Dlatego o tej porze roku należy zwracać szczególną uwagę na cechy świadczące o rozwoju w ranie infekcji, czyli m.in. ilość wysięku (zbierania się płynu surowiczego bądź ropnego), jego zapach, kolor, konsystencję, a także zaczerwienienie skóry wokół rany, miejscowo podwyższoną temperaturę i inne dolegliwości zgłaszane przez chorego - mówi dr n. o zdr. Paulina Mościcka, pielęgniarka z Poradni Leczenia Ran w Bydgoszczy. Jak dodaje ekspertka, zdarza się, że wysoka temperatura powietrza nasila produkcję wysięku, dlatego  tym bardziej należy zadbać o odpowiednio częste zmienianie specjalistycznych opatrunków, aby nie dopuścić do nadkażenia rany. Sytuacja ta wymaga skonsultowania wymienionych objawów ze specjalistą.

Czym są trudno gojące rany?

Szacuje się, że problem trudno gojących  ran dotyka ok. 20 mln ludzi na świecie. Wśród nich wyróżniamy odleżyny, owrzodzenia goleni (żylne, tętnicze, bądź mieszane), a także owrzodzenia w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej, będące powikłaniem cukrzycy. Ich proces gojenia trwa zazwyczaj powyżej 8 tygodni. Rana przewlekła wymaga odpowiedniego postępowania, a niestety w tej kwestii zdarza się pacjentom popełniać błędy.

- W okresie letnim, chorzy z owrzodzeniem żylnym, dla których podstawowym postępowaniem z raną jest stosowanie bandaży kompresyjnych, często zaprzestają stosowania ucisku, „wystawiają kończyny” na słońce i przez to znacznie pogarszają stan rany. Warto też pamiętać, że rany, w tym szczególnie rany przewlekłej, wbrew panującym przekonaniom, nie należy wietrzyć, moczyć, lub - co wciąż zdarza się zwłaszcza seniorom - przykładać liści kapusty czy innych roślin. Niestety, efekty tych zaniedbań mogą być odczuwalne przez kolejne tygodnie, a nawet miesiące - dodaje dr n. o zdr. Paulina Mościcka,

Istotne jest, aby osoby z trudno gojącymi ranami pozostawały pod opieką specjalistów w zakresie leczenia ran (m.in. lekarzy i pielęgniarek zajmujących się tym problemem) i unikały działań na własną rękę, co może jedynie pogorszyć stan rany. W całym procesie ważne są też regularne zmiany ułożenia pacjenta, a także odpowiednia pielęgnacja - oczyszczanie rany oraz właściwie dostosowane do niej preparaty i opatrunki. Aby dodatkowo wspomóc gojenie rany i poprawić tym samym stan zdrowia i samopoczucie pacjenta, należy też zadbać o jego prawidłową dietę.

Gojenie ran - długi i złożony proces, który wymaga odpowiedniego żywienia

Niedożywienie i niedobory składników odżywczych stanowią jeden z podstawowych czynników wpływających negatywnie na proces gojenia. Powstaje tu pewnego rodzaju błędne koło: niedożywienie sprzyja powstawaniu przewlekłych ran, a ich obecność pogłębia niedożywienie. Organizm, który zmaga się ze stanem zapalnym, spowodowanym obecnością rany, potrzebuje właściwej diety dostarczającej odpowiednią ilość specyficznych składników odżywczych niezbędnych w procesie gojenia ran. U pacjentów z trudno gojącymi ranami znacznie zwiększa się zapotrzebowanie na energię – potrzebują oni nawet o 50% więcej kalorii niż zdrowe osoby. Podobnie jest z białkiem - kluczowym składnikiem, pełniącym rolę budulcową i odpowiadającym za regenerację uszkodzonych tkanek. Pacjenci w okresie gojenia powinni otrzymywać w posiłkach jego zwiększoną ilość, nawet ponad dwa razy więcej niż osoby zdrowe.

Dr n. o zdr. Paulina Mościcka: - Zauważa się pewną zależność pomiędzy stanem odżywienia pacjenta a przebiegiem procesu gojenia rany. Intensyfikacja jakichkolwiek procesów, zwłaszcza tworzenia się nowych komórek, wiąże się ze zwiększonym zużyciem energii i wymaga odpowiedniej ilości białka. Skutkiem tego może być spowolnienie gojenia rany.  Kluczowymi składnikami odżywczymi, biorącymi udział w gojeniu ran są również arginina, cynk oraz antyoksydanty.

Często zdarza się, że chory nie ma apetytu, odmawia jedzenia, w związku z czym pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na energię czy białko jest niemożliwe w ramach tradycyjnej diety. W takim przypadku, lekarz może zalecić wysokobiałkowe, wysokoenergetyczne doustne preparaty odżywcze, zawierające argininę, cynk i antyoksydanty, takie jak Nutridrink Skin Repair (dawniej dostępny  pod nazwą Cubitan), który stanowi uzupełnienie codziennej diety, którego skład został specjalnie opracowany, aby wspomagać proces gojenia ran takich jak np. odleżyny.

Nutridrink Skin Repair - odżywia, dzięki czemu wspomaga gojenie ran*

Nutridrink Skin Repair, dostępny wcześniej pod nazwą Cubitan, to doustny preparat odżywczy, który:

• ma specjalnie opracowany skład, aby wspomagać proces gojenia ran, takich jak np. odleżyny;
• dostarcza dużą ilość białka i energii;
• zawiera argininę, cynk i antyoksydanty;
• posiada płynną formę ułatwiającą spożycie osobom chorym;
• ma niski indeks glikemiczny.
• jest dostępny w trzech smakach: truskawkowym, waniliowym i czekoladowym.

Zalecane stosowanie to 1-3 butelki dziennie przez minimum 21 dni, o ile lekarz lub dietetyk nie zaleci inaczej. Gdy lekarz zaleci stosowanie Nutridrink Skin Repair, preparat dostępny jest w aptekach i na stronie www.posilkiwchorobie.pl.

*Nutridrink Skin Repair to żywność specjalnego przeznaczenia medycznego, do postępowania dietetycznego w przypadku odleżyn i innych trudno gojących ran. Stosować pod nadzorem lekarza.

Opracowano na podstawie:
• Jan Fibak: Chirurgia. Warszawa: PZWL, 2010.
• PACIFIC, P. A. N. Prevention and Treatment of Pressure Ulcers: Quick Reference Guide. National Pressure Ulcer Advisory Panel, 2019
• Sobotka L. Podstawy żywienia klinicznego. PZWL 2013