Wypalenie zawodowe nie stanowi podstawy do L4 – w jaki sposób pracodawcy powinni zadbać o zdrowie pracowników?

Mimo szeregu informacji wskazujących na możliwość przyznania zwolnienia lekarskiego i zasiłku chorobowego z powodu wypalenia zawodowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować taką decyzję lekarza. Uznanie wypalenia zawodowego za chorobę wymaga zmiany prawa, a to z kolei czasu, który pracodawcy powinni wykorzystać na zarządzanie zdrowiem pracowników, a w efekcie minimalizację ryzyka absencji osób zatrudnionych.

Wypalenie zawodowe jako stan mogący powodować konieczność interwencji ze strony służby zdrowia, zostało umieszczone w jedenastej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych sporządzanej przez Światową Organizację Zdrowia (ICD-11). Aktualnie w Polsce obowiązuje wersja dziesiąta – ICD-10, a uznanie wypalenia zawodowego za chorobę wymagałoby rozpoczęcia prac legislacyjnych w tym zakresie.

Jednak pracownicy już od kilku lat wskazują na potrzebę wspierania ich zdrowia i kondycji psychicznej przez firmy, w których są zatrudnieni. Podczas badania przeprowadzonego przez Zespół Krajowego Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy już w 2018 r. na 1000 pracownikach średnich i dużych firm w Polsce, blisko połowa z nich stwierdziła, że w przypadku zmiany pracy będzie poszukiwać takiej firmy, która zadba o ich zdrowie znacznie lepiej, niż wymagają tego przepisy BHP. Co więcej, 20 proc. zadeklarowało, że odejdzie z pracy, jeżeli pracodawca nie będzie w stanie lepiej zadbać o ich zdrowie. Natomiast ponad 40 proc. pracowników przyznało, że będzie się bardziej angażować w pracę, jeżeli firma będzie lepiej dbała o ich zdrowie.

Widać więc bardzo wyraźnie, że wdrażanie programów prozdrowotnych oraz zapewnianie komfortowych warunków pracy znacząco wpływa na dobre samopoczucie pracowników, co z kolei może zaowocować spadkiem liczby zwolnień lekarskich i ograniczeniem nieobecności i niezdolności do pracy. Będzie to również dobrym źródłem motywacyjnym, podniesie poziom zaangażowania pracowników a także polepszy relacje wśród pracowników, co bezpośrednio przełoży się na poprawę wydajności całego zespołu.

Co więc dokładnie można zrobić, by zadbać o zdrowie pracowników?

Niektóre kwestie związane ze zdrowiem pracowników są umieszczone w Kodeksie Pracy, w którym czytamy, że każdy pracownik musi mieć ważne badania profilaktyczne. Nie będzie więc zaskoczeniem, że wśród najpopularniejszych benefitów oferowanych przez firmy są dodatkowe pakiety opieki medycznej, gdzie pracodawca współfinansuje usługi medyczne. Dzięki temu pracownicy mogą lepiej zadbać o swoje zdrowie, poprzez łatwiejszy dostęp do specjalistów i tym samym skrócić czas leczenia.

Pracodawcy powinni również skoncentrować się na wspieraniu aktywności fizycznej, która pozytywnie wpływa na pracę mózgu, wspomaga proces uczenia się i kreatywność. Najkorzystniejszym benefitem z punktu widzenia pracownika będzie tutaj karnet sportowy, gdzie pracownik może samodzielnie wybrać czas, miejsce i rodzaj aktywności. Można również organizować wyjścia integracyjne w takie miejsca, gdzie można poćwiczyć, poruszać się, czy po prostu być aktywnym.

Nie można też zapominać o promowaniu zdrowego odżywiania. Według badań Światowej Organizacji Zdrowia właściwe odżywianie może zwiększyć wydajność pracowników nawet o 20 proc. Pracodawca może tutaj zadbać o to, by pracownicy dostarczali sobie witamin, na przykład poprzez wręczenie pracownikom bonów na zdrowe posiłki, zapewnianie codziennie lub kilka razy w tygodniu dostaw świeżych owoców lub udostępnianie firmowego baru, serwującego zdrowe dania.

Niezbędnym elementem wsparcia pracowników jest również dbanie o ich zdrowie psychiczne, ponieważ jednym z głównych czynników powodujących pogorszenie stanu zdrowia jest stres. Aby móc zapobiegać stresowi zawodowemu niezbędne jest rozpoznanie przyczyn i stałe monitorowanie sytuacji w firmie. Pracodawca możne np. skierować pracowników na specjalne szkolenia radzenia sobie ze stresem lub zapewnić profesjonalną pomoc psychologa. Można też samemu próbować rozwiązać ewentualne konflikty i stale wspierać pracowników.

Aby zadbać o podstawowy komfort pracowników, warto zapewniać im również wszelkie potrzebne do pracy narzędzia oraz wygodne, dopasowane do potrzeb miejsce pracy. Jeżeli stanowisko jest nieergonomiczne np. jest zbyt ciasne, ciemne, jest na nim za gorąco, za zimno, za wilgotno, czy występują na nim przeciągi, tym pracuje się gorzej, a to zwiększa stres. Dlatego też warto zapewnić pracownikom dobre warunki pracy, które również mogą wpłynąć na jego zdrowie i samopoczucie. Troska o zdrowie w miejscu pracy powinna koncentrować się na poprawie jakości środowiska, w którym pracownicy przebywają. Jest to bardzo ważne ponieważ to w nim spędzamy 30-40 proc. swojego dnia. Warto więc upewnić się, że robimy wszystko, by praca odbywała się w warunkach, które są przyjazne zdrowiu.

Musimy przy tym pamiętać, że w największym stopniu to każdy sam odpowiada za swoje zdrowie. Ważne więc jest aby zapewnić pracownikom dostęp do fachowej wiedzy poprzez udostępnianie materiałów graficznych, udostępnianie wspomnianych już benefitów sportowych czy organizując szkolenia i konferencje poświęcone tej tematyce. Być może w ten sposób uda się przekonać pracowników do wprowadzenia korzystnych zmian dla swojego zdrowia. Zarządzanie zdrowiem w miejscu pracy to więc nie tylko stosowanie się do zasad BHP czy zapewnienie ochrony przed zagrożeniami. ale cała polityka zarządzania przedsiębiorstwem i personelem.

Joanna Misiun, Ekspert ds. BHP

W&W Consulting