Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla seniorów w Polsce – wyniki raportu

Potrzeby seniorów, ich stan zdrowia, jakość życia oraz sytuacja społeczna i aktywność, w ostatnim czasie stały się przedmiotem licznych badań. Analizy wskazują na zjawisko wykluczenia technologicznego, osłabienia relacji międzyludzkich, pogarszanie stanu zdrowia – fizycznego, jak i psychicznego oraz obniżenie poziomu aktywności i samodzielności wśród seniorów. Co więcej, aż 40% z nich deklaruje, że we wspomnianych kwestiach nie otrzymuje żadnej pomocy. Jak zmienić ten stan i poprawić jakość życia seniorów? Diagnozuje raport SeniorApp przygotowany we współpracy z ekspertami z organizacji o działalności proseniorskiej.

Zdrowie seniorów, ich potrzeby społeczne i sytuacja materialna, relacje oraz komunikacja międzypokoleniowa na linii senior – opiekun. To tylko niektóre z zagadnień poruszanych w najnowszym raporcie „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla seniorów w Polsce” – pierwszym tego typu badaniu realizowanym wśród polskich seniorów i ich opiekunów tzn. osób, które pozostają aktywne zawodowo i pomagają potrzebującym – w swojej rodzinie, najbliższym otoczeniu – w sprawach życia codziennego, bądź chciałyby taką pomoc zaoferować.

708 respondentów pomogło zdiagnozować kluczowe kwestie dotyczące grupy społecznej, która – zarówno w Polsce, jak i na świecie – staje się coraz liczniejsza. Badanie, którego wyniki analizuje raport, podzielono na dwa obszary.

I SENIORZY

Ankietowani zostali zapytani m.in. o to, czy żyją aktywnie? Jakiej pomocy potrzebują, z jakiej korzystają? Czy proszą o wsparcie i czy mogą na nie liczyć? Określili również największe przeszkody w proszeniu o pomoc oraz wskazali, jaki wpływ na ich życie miała pandemia COVID-19.

25,3 proc. badanych seniorów deklaruje, że nie żyje aktywnie i wychodzi z domu tylko, gdy musi. 0,6 proc. w ogóle nie opuszcza swojego mieszkania. 29,3 proc. twierdzi, że ich życie jest raczej aktywne, ale wychodzą z domu jedynie w konkretnej sprawie. 44,9 proc. osób często wychodzi z domu.

– Badanie ukazuje pewną dychotomię – połowa badanych pozostaje aktywna, druga połowa wychodzi z domu jedynie, gdy spełnienie jakiejś potrzeby tego wymaga. Wyniki pokrywają się z badaniami polskich seniorów na tle osób starszych z Europy Zachodniej – mówi Dariusz Ludwiczak, Ekspert rynku pracy 50+. – Polscy seniorzy nie wychodzą z domów, nie spotykają się, rzadko uczestniczą w wydarzeniach dla nich organizowanych, chociaż statystyki zmieniają się z roku na rok, gdy do grupy “seniorów” dołączają kolejne roczniki – prowadzą wynik w kierunku zachodnim. Nie jest to jednak stuprocentowa prawda, ponieważ w Polsce jako aktywność klasyfikuje się “spacery” – podkreśla ekspert.

Pomoc, której potrzebują seniorzy – podobnie jak ta grupa społeczna – jest zróżnicowana. Wśród najczęściej wymienianych i oczekiwanych form wsparcia znajdują się: zdrowotne tj. opieka lekarska, rehabilitacyjna, pielęgnacyjna (41,8 proc. ankietowanych), finansowe (26,7 proc. badanych), życiowe – załatwianie spraw, robienie zakupów, realizacja recept (22,2 proc. wskazań) i społeczne – towarzystwo, wsparcie psychiczne i emocjonalne (5 proc. odpowiedzi).

– Mam wrażenie, że pomoc i jej postrzeganie przez osoby starsze ogranicza się do kwestii materialnych i zdrowotnych. Jeśli tylko 5 proc. osób wskazuje na towarzystwo i wsparcie psychiczne, emocjonalne to może świadczyć o tym, jak mało, jako społeczeństwo, wiemy o wpływie samotności na jakość i długość życia oraz zdrowie – mówi Igor Marczak, współtwórca SeniorApp. – Brak świadomości i edukacji w tym zakresie eliminuje te kwestie jako potrzeby i trzeba to zmienić – dodaje.

II OPIEKUNOWIE

Twórcy raportu zapytali także o opinię drugą stronę – opiekunów. Badani odpowiedzieli na szereg pytań dot. m.in. ich sytuacji materialnej, przeszkód w udzielaniu pomocy, pandemii, wsparcia, jakie oferują innym i oczekiwań, które mają wobec nich bliscy seniorzy.

41,9 proc. badanych – pytanych o to, co jest największą przeszkodą w udzielaniu pomocy rodzicom i bliskim – mówi, że nie ma na to czasu. 36,8 proc. opiekunów nie jest proszonych o pomoc, 33,4 proc. mieszka zbyt daleko od osób potrzebujących wsparcia. 23 proc. nie ma wystarczających środków finansowych, a jedynie 2 proc. nie ma żadnych przeszkód w udzielaniu pomocy. 

Jak pokazało badanie, komunikacja na linii senior – opiekun jest pełna błędnych interpretacji. Co widać m.in. wśród ankietowanych opiekunów odpowiadających na pytanie dotyczące pomocy, jakiej oczekują seniorzy. Osoby starsze informowały, że najbardziej potrzebują pomocy zdrowotnej i finansowej, podczas gdy duża grupa opiekunów (75,6 proc.) wskazała głównie na kwestie życiowe. Według nich to one sprawiają największy problem „silversom“.

– Raport dobitnie pokazuje nam, jak bardzo zaniedbaliśmy obszar komunikacji i współpracy międzypokoleniowej, sąsiedzkiej. Jednak, mimo wszystko badania nasuwają pozytywne wnioski. Widzę duży potencjał, który dotychczas nie został aktywowany i wykorzystany. Zarówno opiekunowie, jak i seniorzy w większości deklarują chęć udzielania pomocy, ale brakuje im wiedzy, gdzie szukać osób potrzebujących lub świadczących pomoc – mówi Celina Maciejewska, Rzecznik ds. Seniorów w Łodzi.

– Definiowanie potrzeb w zakresie wsparcia, barier w jego uzyskiwaniu, możliwych form opieki to bardzo ważne ogniwo kreowania polityki senioralnej – mówi Monika Burzyńska, Adiunkt w Zakładzie Epidemiologii i Biostatystyki UMed. – Starzejące się społeczeństwo to wyzwanie – głównie dla systemu opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, ale to również wyzwanie stymulujące rozwój nowych sektorów gospodarki, choćby silver economy. To również wymiana dobrych praktyk i integracja podmiotów, które mogą przyczynić się do aktywizacji i poprawy jakości życia subpopulacji seniorów – podsumowuje ekspertka.

LINK DO POBRANIA RAPORTU:

https://seniorapp.pl/wp-content/uploads/2021/12/SeniorApp_Raport_2021.pdf