‘Fit for 55’ a sprawiedliwość społeczna

Szybkie objęcie sektora budynków oraz transportu systemem ETS dotknie dużą część Polaków i będzie społecznie niesprawiedliwe. Środki realizacji celów klimatycznych, proponowane w ‘Fit for 55’, muszą mieć na uwadze, że koszty transformacji energetycznej ponoszone przez obywateli nie powinny być nadmierne, oraz nie do uniesienia.

Wprowadzając poważne zmiany, dotyczące życia codziennego nie możemy zapominać o okolicznościach w jakich działamy. W Polsce co trzeci samochód ma powyżej 20 lat. Jedna trzecia naszych rodaków żyje w miejscach bez transportu publicznego. Znaczna część domów jest niewystarczająco ocieplona i ogrzewana paliwami kopalnymi. Szybkie objęcie sektora budynków oraz transportu systemem ETS może być dla części społeczeństwa nie do udźwignięcia. Obywatele nie powinni ponosić nadmiernych kosztów transformacji. 

Wykorzystajmy szansę

Nie zmienia to faktu, że Pakiet Fit for 55 jest szansą dla Polski na modernizację gospodarki, poprawę standardów energetycznych w budownictwie, a także rozwój elektromobilności. Zawiera bowiem szereg zachęt i środków wyrównujących. To między innymi Społeczny Fundusz Klimatyczny oraz Fundusz Modernizacyjny. „W tym przypadku zasada „zanieczyszczający płaci” musi być jednak stosowana ostrożnie. Istnieje bowiem ryzyko, że zbyt szybkie wprowadzenie opłat, bez odpowiednio wcześnie podjętych,  głębokich działań osłonowych spowoduje pogłębienie problemu ubóstwa energetycznego i wykluczenia transportowego. W konsekwencji może to spowodować efekt przeciwny do zamierzonego. Konieczne jest więc wstrzymanie się od wprowadzenia tak daleko idących rozwiązań w tym momencie” - mówi Marcin Kowalczyk, szef działu klimatycznego WWF Polska.

Sprawiedliwie czyli jak…?

Zamiast nakładać na gospodarstwa domowe obciążenia trudne do udźwignięcia trzeba w pierwszej kolejności dążyć do ograniczenie emisyjności w przemyśle. Konieczne jest zaprzestanie przydzielania darmowych zezwoleń na emisje oraz objęcie systemem EU ETS transportu lotniczego i morskiego. Wszystkie środki uzyskane z handlu emisjami powinny być bezwzględnie! przeznaczone na dekarbonizację. Jednocześnie należy stworzyć system zachęt i pomocy dla obywateli promujący efektywność energetyczną budynków i pojazdów. W kolejnych krokach wprowadzić częściową refundację bezemisyjnych systemów ogrzewania dla budynków energooszczędnych. Priorytetem jest zatem wycofanie paliw kopalnych i szybkie wdrożenie OZE w elektroenergetyce wykorzystując pieniądze, którymi dziś dysponujemy bez nakładania dodatkowych obciążeń dla obywateli.

Działajmy teraz, jutro będzie za późno

Faktem jest, że jeżeli nie podejmiemy zdecydowanych i zbiorowych działań dziś, to poniesiemy wielokrotnie wyższą cenę w przyszłości. Celem EU jest osiągnięcie celów klimatycznych przy minimalizacji społecznych skutków obciążania obywateli opłatami emisyjnymi. Pakiet Fit for 55 jest ambitny, ale daje też narzędzia i mechanizmy wspierające poszczególne państwa i ich obywateli.  

Do 2050 roku mamy być jako Wspólnota neutralni klimatycznie, czyli zbilansować emisje z ich pochłanianiem. Do tego są nam potrzebne fundusze, a transformacja musi być społecznie sprawiedliwa.

10 rekomendacji WWF