Czy kryzys klimatyczny zagraża polskiemu rolnictwu?

Osiągnięcie neutralności klimatycznej rolnictwa przed 2050 rokiem oraz ochrona i wzmacnianie ekologicznej trwałości ekosystemów muszą stać się głównymi priorytetami krajowego Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej. 55 organizacji pozarządowych wzywa do przyjęcia Paktu społecznego dla polskiego rolnictwa oraz przygotowania Planu Strategicznego WPR odpowiadającego na współczesne wyzwania, w tym na skutki pogłębiającego się kryzysu klimatycznego.

Koalicja Klimatyczna, Koalicja Żywa Ziemia, Koalicja Ratujmy Rzeki oraz Koalicja Rolnictwo dla Przyrody oraz sygnatariusze wspólnego Stanowiska ostrzegają, że im dłużej rolnictwo będzie negatywnie wpływać na stan środowiska i klimat, tym szybciej będzie się kurczył potencjał ekonomiczny tego sektora.

„Nasza przyszłość i przyszłość naszych dzieci zależy od trwającego obecnie projektowania krajowego Planu Strategicznego WPR. Nie możemy pozwolić, by została podporządkowana krótkotrwałym interesom ekonomicznym, kosztem bezpieczeństwa żywnościowego, zdrowia publicznego i jakości życia. To ostatni moment, by rozpocząć głęboką transformację polskiego rolnictwa zapewniającą trwałe funkcjonowanie rodzinnych gospodarstw rolnych, gwarantujących zachowanie żywotności obszarów wiejskich w Polsce. Nie da się tego osiągnąć bez troski o żyzną glebę, czyste powietrze i ochronę zasobów wodnych.” - apeluje Justyna Zwolińska, koordynatorka ds. rzecznictwa Koalicji Żywa Ziemia.

Zgodnie z reformą Wspólnej Polityki Rolnej wszystkie państwa UE muszą opracować krajowe plany strategiczne dla WPR. W ocenie organizacji pozarządowych priorytetami polskiego Planu Strategicznego musi być ochrona i wzmacnianie ekologicznej trwałości ekosystemów oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej rolnictwa przed 2050 rokiem.

„Na sektorze rolnym spoczywa główna odpowiedzialność za stan naszych wód. Dwa największe zagrożenia to rozwój intensywnych form produkcji rolnej oraz sięganie przez rolników po wody podziemne bez żadnej kontroli. Najważniejszym zadaniem powinna być troska o glebę, tak by mogła retencjonować wodę na potrzeby rolnictwa. Ogromnym zagrożeniem są także wszelkie inwestycje ingerujące w naturalny stan rzek i jezior, niszczenie torfowisk. Bez wody nie ma rolnictwa” - ostrzega Artur Furdyna z Towarzystwa Przyjaciół Rzek Iny i Gowienicy (TPRIiG) i Koalicji Ratujmy Rzeki (KRR).

Plan Strategiczny dla WPR powinien być zgodny z kierunkiem reformy Wspólnej Polityki Rolnej wyznaczonej przez Europejski Zielony Ład, zwłaszcza Strategię od „Pola do stołu” oraz Strategię na rzecz różnorodności biologicznej. Rezultat tej reformy zależy od stopnia jej realizacji przez poszczególne państwa członkowskie.

„Obecnie proponowany kształt Planu Strategicznego w niedostatecznym stopniu uwzględnia priorytety Strategii na rzecz różnorodności biologicznej, takie jak wzbogacenie krajobrazu rolnego o elementy charakteryzujące się bogatą różnorodnością biologiczną czy powstrzymanie i odwrócenie procesu spadku liczebności ptaków krajobrazu rolnego” - zaznacza Olga Poleszczuk-Tusińska, Specjalistka ds. Ochrony Przyrody na terenach Rolnych w WWF Polska, Koalicja Rolnictwo dla Przyrody.

Proces transformacji polskiego rolnictwa dotyczy nas wszystkich. Musi być wyrazem oczekiwań i woli całego społeczeństwa. W związku z tym sygnatariusze Stanowiska proponują, by prace nad krajowym Planem Strategicznym stały się początkiem dyskusji nad przyjęciem Paktu społecznego dla polskiego rolnictwa.

„Powstrzymanie spowodowanej działalnością człowieka zmiany klimatu jest najważniejszym wyzwaniem, przed którym obecnie stoimy. Musi w tym uczestniczyć także rolnictwo. Aby to było możliwe, niezbędna jest współpraca pomiędzy różnymi grupami interesariuszami. Na podejmowanie niezbędnych działań muszą zdecydować się rolnicy, a na ich finansowanie ze środków publicznych wyrazić muszą zgodę nie tylko politycy, ale także konsumenci. Dlatego tak bardzo potrzebujemy dziś Paktu społecznego dla rolnictwa” - podkreśla prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej.

Przyjęcie i wdrażanie Paktu społecznego dla polskiego rolnictwa pomoże wzmocnić suwerenność żywnościową Polski dzięki trosce o ekologiczną trwałość produkcji i agendę transformacji w kierunku gospodarki zeroemisyjnej. Organizacje podpisane pod Stanowiskiem deklarują gotowość współpracy na rzecz utworzenia Paktu społecznego dla polskiego rolnictwa.