Za koło polarne – arktyczna wyprawa badaczek

Na przełomie sierpnia i września, po raz kolejny odbyła się wyprawa naukowa w rejony rezerwatu przyrody na Spitsbergenie, z udziałem badaczek z Politechniki Gdańskiej. Przedmiotem prowadzonych badań jest identyfikacja składników odżywczych na terenach Arktyki oraz ich wpływ na rozwój bakteriocenozy, na przykładzie zlewni rzeki Revelvy.

Dr inż. Klaudia Kosek oraz dr inż. Małgorzata Szopińska z Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska oraz mgr inż. Joanna Potapowicz z Wydziału Chemicznego uczestniczyły w 43 Wyprawie Polarnej Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. Ekspedycja naukowa ujęta była w programie badawczym, zawartym w projekcie grantowym Preludium (nr 2017/25/N/NZ9/01506), finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki, pt. „Oznaczanie składników odżywczych, będących podstawowym czynnikiem umożliwiającym wzrost bakteriocenozy w zlewni rzeki arktycznej południowo-zachodniego Spitsbergenu", którego kierownikiem jest dr inż. Klaudia Kosek. Wyprawa miała miejsce w dniach 24.08-17.09.

Podróż do Polskiej Stacji Polarnej

Przygotowania do wyprawy trwały na długo przed wypłynięciem na Spitsbergen - największej wyspy Archipelagu Svalbard. Jednym z najistotniejszych obowiązków było uzyskanie pozwoleń od Gubernatora Archipelagu Svalbard na prowadzenie badań w rejonie rezerwatu przyrody - fiordu Hornsund. Dodatkowo należało zadbać o zachowanie najwyższego standardu prac terenowych, co było związane ze starannym doborem metodyki pobierania i konserwacji materiału badawczego i zakupem odpowiedniej jakości odczynników.

– Po dopełnieniu wszystkich obowiązków, 24 sierpnia o godzinie 16:00 wypłynęłyśmy statkiem szkoleniowo-badawczym „Horyzont II”, należącym do Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, na Spitsbergen – mówi dr inż. Klaudia Kosek.

– Po 10-dniowej podróży, przez wody pięciu mórz (Morze Bałtyckie, Norweskie, Północne, Grenlandzkie, Barentsa), 3 września dotarłyśmy do Polskiej Stacji Polarnej Hornsund im. Stanisława Siedleckiego. W tym roku wyjątkowo na stacji nie było wielu grup naukowych – dodaje dr inż. Małgorzata Szopińska. – Miało to swój odmienny, w stosunku do poprzednich wypraw, urok. Dzięki temu stworzyła się przestrzeń na budowanie nowych interdyscyplinarnych sieci naukowych.

Badania w dolinie rzeki

Obszar badań terenowych obejmował dolinę Revdalen, która jest usytuowana w regionie Ziemi Wedel-Jarlsberga, w południowej części Spitsbergenu. Ciek główny ma długość około 5,3 km i częściowo przepływa przez jezioro Revvatnet. W miejscu obecnego jeziora Revvatnet, w przeszłości zalegał awansujący lodowiec. Obecnie jezioro jest zasypywane przez osady lodowcowe w swej górnej części. Revelva uchodzi do zatoki Ariebukta, tworząc zatoczkę typu estuaryjnego. Obszar zlewni nie jest zamieszkany, jednak w przeszłości znajdował się tam domek traperski.

Przedmiotem prowadzonych badań jest identyfikacja składników odżywczych na terenach Arktyki oraz ich wpływ na rozwój bakteriocenozy, na przykładzie, zlewni rzeki Revelvy. Głównym celem naukowym projektu jest wykorzystanie wyników analiz próbek wód powierzchniowych pobranych z obszaru zlewni (jezioro, rzeka) do określenia w jaki sposób składniki odżywcze o określonych właściwościach chemicznych, wpływają na ekosystemy wybranych gatunków bakterii w środowisku arktycznym o znikomym lokalnym wpływie zanieczyszczeń. W tym celu zostaną wykonane zarówno analizy chemiczne, jak i mikrobiologiczne, które pozwolą na oznaczenie ogólnej ilości bakterii oraz ich taksonomii. Pobrane próbki poddane zostaną także analizie pod kątem obecności śladowych ilości metali ciężkich oraz wybranych trwałych zanieczyszczeń organicznych.