# 4 Recepta: zrównoważony transport

Choć dziś Światowy Dzień Ochrony Środowiska Naturalnego nasza pacjentka Ziemia czuje się przytłoczona. Światowy transport emituje ogromne ilości gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza. W UE odpowiada aż za ¼ całości emisji ⁽¹⁾. Co prawda na czas pandemii nasilenie ruchu spadło i Ziemia nabrała nieco sił, ale aby jej stan się nie pogorszył najbardziej mobilni mieszkańcy planety, ludzie, muszą przestawić się na zrównoważony transport.  

Spójrzmy na Polskę. W tym środkowo-europejskim kraju transport to głównie samochody. W transporcie osobowym to aż 80% odbywanych podróży ⁽²⁾. W wielu miejscach w kraju, z powodu braku dostępu do transportu zbiorowego, własne auto to jedyny łącznik ze światem. Polacy masowo kupują więc samochody, a średnia wieku ich pojazdów wynosi 17 lat ⁽³⁾. W efekcie transport drogowy dokłada się do przedwczesnych zgonów z powodu zanieczyszczenia powietrza (46 tysięcy rocznie!). Duży ruch samochodowy ma też wpływ na bezpieczeństwo. W 2019 r. w wypadkach samochodowych zginęło niemal 3000 osób!⁽⁴⁾. Jednocześnie nawet 14 milionów mieszkańców kraju jest wykluczonych komunikacyjnie.

Nie lepiej jest z transportem towarów. Transport drogowy odpowiada w Polsce za 73% przewozów ⁽⁵⁾. Jest też trzecim co do wielkości, po energetyce i przemyśle, źródłem gazów cieplarnianych.

Zalecenia dla mieszkańców Ziemi:

• Stworzenie sprawnych usług transportu publicznego.
• Rozbudowa sieci kolejowej zapewniającej połączenia z każdego powiatu oraz szybkie połączenia pomiędzy miastami.
• Rozwój elektromobiliności.   
• Wprowadzenie surowszych norm zanieczyszczeń emitowanych przez samochody.
• Zautomatyzowanie mobilności i systemów tak, by zamiast posiadania własnego samochodu, można go było wypożyczyć.
• Wsparcie dla rowerów, jako najlepszej formy transportu na niewielkich odległościach (5-7 km).
• Stworzenie takiego systemu podatkowego, który będzie promował ekologiczny transport. Im mniej emisji związanych z transportem tym niższe podatki ⁽⁶⁾.

Cele do osiągniecia: 

• Zmniejszenie emisji z transportu o 90% do 2050 r. zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem.
• Walka z wykluczeniem transportowym Polaków poprzez zapewnienie dostępu do taniego, ekologicznego i bezpiecznego transportu.
• Wyeliminowanie zanieczyszczeń transportowych w powietrzu.
• Wykorzystanie różnych środków transportu (transport szynowy, drogowy, lotniczy, rowerowy, pieszy).
• Lepsze zagospodarowanie przestrzeni. Stworzenie przyjaznej i bezpiecznej przestrzeni w miastach bez ruchu kołowego oraz bezpiecznych korytarzy dla zwierząt poza nimi.

Dlaczego musimy to zrobić? By bezpiecznie i zdrowo żyć na zdrowej planecie. Nowoczesne, niskoemisyjne środki transportu to także tańszy transport i uniezależnienie się od dostawców paliw kopalnych, przede wszystkim ropy naftowej. 

Jest i lekcja z pandemii: nie musimy tyle jeździć samochodem czy latać samolotem. Wystarczy mieć dobry internet, który pozwala na pracę z domu i zdalne uczestnictwo w konferencji. Konieczne jest także stworzenie sprawnej cyfrowej administracji, dzięki której i przedsiębiorcy i podatnicy niemal wszystko załatwią kliknięciem myszki.

Kolejna recepta dla zdrowej Ziemi już za tydzień...

Katarzyna Karpa-Świderek

Przypisy:

1. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/fs_19_6726

2. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Modal_split_of_inland_passenger_transport,_2016_(%25_share_in_passenger-kilometres).png

3. Raport: Polska dla Pokoleń

4. http://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,wypadki-drogowe-raporty-roczne.html

5. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Modal_split_of_inland_freight_transport,_2018_(%25_share_in_tonne-kilometres).png

6. Rekomendujemy min. zerową stawkę VAT na kolejowe usługi przewozu osób. Wprowadzenie opłaty emisyjnej na lotach krótszych niż 350 km.