10 morskich życzeń WWF

Gdy zbliżają się święta, piszemy listy do Świętego Mikołaja z nadzieją, że znajdziemy wymarzone prezenty pod choinką. My, WWF Baltic Ecoregion Programme (Program na rzecz Ochrony Ekoregionu Morza Bałtyckiego) i Coalition Clean Baltic (Koalicja Czystego Bałtyku) mamy szczególne marzenie w tym roku: Bałtycki Plan Działań Komisji Helsińskiej  (BSAP), który skupi się na praktykach znacząco poprawiających stan naszego morza. Przedstawiamy 10 działań, które ministrowie środowiska muszą wdrożyć, aby zapewnić, że Bałtyk otrzyma plan naprawczy, na jaki zasługuje. 

Stan naszych oceanów i mórz jest niepokojący. Możemy i musimy odwrócić trend utraty różnorodności biologicznej. Teraz bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy wdrożenia Bałtyckiego Planu Działania przez wszystkie kraje regionu Morza Bałtyckiego, aby zakończyć ciągłą utratę gatunków i ich siedlisk. My, organizacje pozarządowe, wysyłamy tę listę życzeń do wszystkich krajów bałtyckich, aby skłonić je do objęcia przywództwa i uczynienia zaktualizowanego Bałtyckiego Planu Działań ambitnym i zorientowanym na działanie.

Oto 10 działań, które wszyscy ministrowie środowiska powinni wdrożyć aby zapewnić, że Bałtyk otrzyma plan jakiego potrzebuje.

1. Jako podstawową zasadę dla całego planu i wszystkich działań przyjąć ekosystemowe podejście do zarządzania gospodarką morską, co pozwoli zapewnić zarządzanie regionem jako całością, a nie jako osobnymi obszarami.
2. Wszystkie rekomendacje powinny stać się obowiązkowymi praktykami.
3. Konieczne jest uwzględnienie działań mających na celu przeciwdziałanie zmianie ocieplenia klimatu o 1,5 °C, spowodowanego wpływem człowieka.
4. Konieczne jest uwzględnienie wiedzy oraz danych naukowych na temat potencjalnego ryzyka i wpływu związanego z inwestycjami morskimi, jak również przyjęcie wskaźników monitorujących sektor gospodarki morskiej.  
5. Należy zastosować najlepsze praktyki redukujące oraz łagodzące wpływ ciągłego hałasu podwodnego w całym obszarze Morza Bałtyckiego.
6. Trzeba skończyć z ochroną tylko na papierze! Zapewnić skuteczną ochronę Morskich Obszarów Chronionych, dzięki kompleksowym planom zarządzania, które uwzględniają wszystkie środowiskowe czynniki stresogenne, wpływające na różnorodność biologiczną w tych obszarach. 
7. Należy zapewnić, by plan brał pod uwagę interakcję między gatunkami oraz zależności w łańcuchu pokarmowym, aby odbudować stada ryb do stabilnych rozmiarów populacji i zdrowej struktury wiekowej.
8. Konieczna jest promocja radykalnego ograniczenia spływu substancji biogennych do wód, w tym promocja lepszego zarządzania zrównoważonym nawożeniem, jako praktyka obowiązkowa dla wszystkich gospodarstw. 
9. We wszystkich krajach regionu Morza Bałtyckiego, powinien zostać wprowadzony obowiązek zbiórki odpadów i filtrowania pozostałości farmaceutycznych. Należy również rozszerzyć odpowiedzialność producenta, a także zwiększyć świadomość społeczną w aptekach stacjonarnych i internetowych oraz w placówkach opieki zdrowotnej.
10. Należy zagwarantować, że we wszystkich portach znajdą się odpowiednie urządzenia do odbioru ścieków i innych zanieczyszczeń wytwarzanych na i przez statki.
    
    

Jak dotąd nie osiągnięto żadnego z czterech celów, które zostały ustanowione w 2007 r. w Bałtyckim Planie Działań [1]. Naszym zdaniem potrzebna jest rewolucyjna zmiana BSAP, aby osiągnąć którykolwiek z wcześniej ustalonych celów, nie mówiąc już o dodatkowych, które zostaną włączone podczas procesu aktualizacji [2]. Zaktualizowany Bałtycki Plan Działań musi być czymś więcej niż tylko planem teoretycznym – wymaga konkretnych działań, które przyniosą wymierne rezultaty.

Rządy krajowe i ministrowie zaangażowani w proces aktualizacji BSAP są odpowiedzialni za zapewnienie, że Plan Działań skutecznie przyniesie korzyści zarówno ludziom, jak i przyrodzie. 

[1] HELCOM State of the Baltic Sea Report – Raport HELCOM o stanie Morza Bałtyckiego pokazuje, że pomimo kilku obiecujących trendów w ciągu ostatnich 12 lat, cele obecnego BSAP nie zostały osiągnięte, a kraje przekroczyły ostateczny termin, określony w Dyrektywie Ramowej w sprawie Strategii Morskiej, na podjęcie niezbędnych działań na rzecz osiągnięcia lub utrzymania dobrego stanu ekologicznego środowiska morskiego najpóźniej do 2020 roku.

[2] Proces aktualizacji – zaktualizowany plan jest obecnie opracowywany i negocjowany przez dziesięciu członków HELCOM - dziewięć krajów Morza Bałtyckiego i Unię Europejską - i ma zostać przyjęty na spotkaniu ministerialnym w 2021 r. Jego przedmiotem będą te same obszary, co w obecnym planie z pewnymi dostosowaniami, w celu uwzględnienia dodatkowych obciążeń wynikających z działalności człowieka, w tym zmiany klimatu, eutrofizacji, niebezpiecznych substancji i odpadów, działań na morzu i osiągnięcia zdrowego i odpornego ekosystemu. Obejmie także nowe problemy, którymi należy się zająć na skalę regionalną, takie jak odpady morskie, podwodny hałas i zaburzenia dna morskiego.

CCB - Coalition Clean Baltic (Koalicja Czystego Bałtyku) jest politycznie niezależnym stowarzyszeniem non-profit, które zrzesza 22 organizacje członkowskie i 2 obserwatorów, z ponad 850 000 członkami we wszystkich krajach wokół Morza Bałtyckiego. Głównym celem CCB jest promowanie ochrony i poprawy środowiska Morza Bałtyckiego i jego zasobów naturalnych. Więcej informacji na www.ccb.se.

WWF Baltic Ecoregion Programme – Program WWF na rzecz Ochrony Ekoregionu Morza Bałtyckiego, jest ambitną i wpływową siłą działającą na rzecz zachowania i przywrócenia dobrej kondycji Morza Bałtyckiego. Do programu przynależą biura WWF i organizacje pozarządowe z każdego z dziewięciu krajów, leżących w zlewisku Morza Bałtyckiego. Reprezentując największą sieć członkowską w regionie, WWF BEP współpracuje z partnerami z sektora publicznego i prywatnego w celu zapewnienia zdrowego i produktywnego Morza Bałtyckiego. Więcej informacji na: panda.org/baltic