Politycy niemal jednogłośnie za tworzeniem nowych parków narodowych i utrzymaniem rzek w stanie naturalnym – relacja z debaty WWF Polska w Krakowie

O rozwijaniu transportu kolejowego zamiast rzecznego, sposobach walki ze smogiem, a także sprawiedliwej transformacji energetycznej i odchodzeniu od węgla rozmawiali politycy biorący udział w debacie pt. „2050 Polska dla Pokoleń. Jaką przyszłość wybierzesz?”, która odbyła się 2 października w ramach projektu Ekopatrioci. Do dyskusji WWF Polska zaprosił przedstawicieli i przedstawicielki wszystkich opcji politycznych kandydujących z tego okręgu. Podczas debaty mieszkańcy miasta mogli zapytać polityków o plany wyborcze związane z ekologią.

Zaproszenie do dyskusji przyjęli: Daria Gosek-Popiołek startująca z listy Lewicy - KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, Piotr Kempf z listy Polskiego Stronnictwa Ludowego, Aleksander Miszalski reprezentujący Koalicję Obywatelską, Anna Paluch z Prawa i Sprawiedliwości oraz Andrzej Skupień startujący z listy Konfederacji.

Aktywny udział w spotkaniu wzięli także przedstawiciele Młodzieżowego Strajku Klimatycznego, którzy pytali kandydatów o konkretne terminy odejścia od węgla i o deklaracje dotyczące przeciwdziałania zmianom klimatu teraz, a nie w przyszłości.

Re-naturalizacja rzek czy inwestowanie w transport rzeczny?

Anna Paluch (Prawo i Sprawiedliwość): – Transport wodny jest transportem tanim, bo to woda niesie statki i inne kraje Europy Zachodniej ten transport rozwijają, więc ja nie widzę powodu, dlaczego mielibyśmy zostać w tyle. Po Renie płyną barki z węglem i jakoś nikt z tego powodu pikiet na brzegu rzeki nie urządza.

Piotr Kempf (Polskie Stronnictwo Ludowe): – Naszym skarbem są rzeki w stanie jak najbardziej naturalnym. I powinniśmy walczyć, by ten stan utrzymać.

Daria Gosek-Popiołek (Lewica – KW Sojusz Lewicy Demokratycznej): – Transport rzeczny to zdecydowanie nie jest dobre rozwiązanie, bo oznacza betonowanie i regulowanie rzek. A konsekwencją tego jest pustynnienie Polski, kurczenie się lasów. Musimy postawić na naturalne rozlewiska, naturalne rzeki i inwestować w nie, by przywrócić je pierwotnemu biegowi. (...) Jeśli jest jakaś przyszłość dla transportu w Polsce to jest to transport szynowy.

Andrzej Skupień (Konfederacja): – Chcielibyśmy zostawić rzeki same sobie i nie ingerować w ich spływy. Żegluga śródlądowa nie jest tym, za czym byśmy optowali, patrząc na zyski i straty. Są one na plus, jeśli chodzi o transport kolejowy.

Aleksander Miszalski (Koalicja Obywatelska): – Rzeki powinny pozostać w swoim naturalnym biegu, powinno się je re-naturalizować tam, gdzie zostały wybetonowane, bo sztuczna regulacja prowadzi do suszy i do powodzi.

Piotr Nieznański, ekspert WWF Polska: – Na Renie od trzech lat są ogromne problemy z utrzymaniem stałej żeglugi ze względu na pogłębiające się niżówki. Skutkiem zmian klimatycznych jest m.in. obniżenie poziomu wód, a susza glebowa i hydrologiczna wskazują, że nie jest to kierunek do rozwoju, bo po prostu nie mamy wody dla żeglugi. A wszystkie dane wskazują, że to kolej może przejąć część ładunków drogowych, a nie transport rzeczny.

Smog – problem samorządowy czy ogólnopolski?

Aleksander Miszalski (KO): – Likwidujemy paleniska na paliwa stałe, od 1 września jest w Krakowie zakaz palenia węglem. Staramy się ograniczać ruch samochodowy w centrum i budować więcej dróg rowerowych. Rozwija się też szybka kolej aglomeracyjna.

Piotr Kempf (PSL): – Walka o czyste powietrze nie może być tylko rolą samorządu, ale zadaniem ogólnokrajowym. Program wymiany pieców węglowych powinien objąć cały kraj i muszą być na to odpowiednie przepisy. W Krakowie wymienia się 5 tys. pieców rocznie.

Anna Paluch (PiS): – „Czyste powietrze” to jest największy program, który był do tej pory realizowany – 103 mld złotych w ciągu 10 lat – to jest bezprecedensowy wysiłek finansowy państwa w historii Polski. Zostało już złożonych ponad 80 tys. wniosków, a ponad połowa została rozpatrzona. Są podpisywane umowy i jest limit 53 tys. zł na nieruchomość. I drugi program – „Mój prąd” – 5 tys. zł dostaje każdy, kto zainstaluje panele fotowoltaiczne.

Daria Gosek-Popiołek (Lewica): – Program „Czyste powietrze” działa jedynie na papierze. Jest potrzebny, ale w inny sposób niż funkcjonuje – żeby ludzie nie musieli opłacać tej inwestycji z własnej kieszeni. (...) Musimy rozwijać sieć ciepłowniczą i przyłączać jak najwięcej domów i osiedli. Aby wygrać walkę ze smogiem należy inwestować również w transport zbiorowy - bez niego nie damy sobie rady ze smogiem.

Andrzej Skupień (Konfederacja): – Transport publiczny nie oczyści nam powietrza. Należy obniżyć poziomy alarmowania do tych europejskich. Trzeba przeprowadzić gruntowną termomodernizację domów. Jesteśmy też za tym, by wspierać rozwój samochodów elektrycznych i na wodór.

Piotr Nieznański, ekspert WWF Polska: – Żeby uporać się z problemem, powinniśmy wymieniać do 400 tys. pieców rocznie, więc to tempo od momentu rozpoczęcia programu „Czyste powietrze” jest bardzo niskie. Trzeba więc doprowadzić do uproszczenia tych wniosków i szybkiego przekazywania pieniędzy.

Parki narodowe – tak, ale nie wbrew woli mieszkańców i samorządów

Anna Paluch (PiS): – Nie ma takiej możliwości, żeby wbrew opinii samorządu lokalnego narzucać im utworzenie terenu chronionego. Nikt nie ochroni przyrody wbrew społeczności lokalnej. Jeżeli będziemy krajem bogatszym, możemy starać się stworzyć instrumenty finansowe, żeby gmina, która się godzi na utworzenie parku narodowego, otrzymała stosowną rekompensatę.

Piotr Kempf (PSL): – Powinniśmy zacząć tworzyć parki narodowe, póki mamy co chronić. Jedna drobna zmiana w ustawie może odblokować utworzenie parków, które już są właściwie przygotowane, czyli: Jurajski, Turnicki, Mazurski i cała puszcza powinna być parkiem narodowym. Nie należy czekać na to, aż będziemy bogatsi, bo jeśli nie będziemy bogatsi za 10 lat, to co? To już nie będziemy nigdy nic chronić?

Aleksander Miszalski (KO): – Trzeba zmienić tę ustawę, bo weto społeczności lokalnych powoduje blokadę parków narodowych. Może iść w stronę deliberacji, konsultacji, starać się te społeczności przekonywać. 

Daria Gosek-Popiołek (Lewica): – Musimy zacząć wreszcie tworzyć nowe parki narodowe, parki krajobrazowe i zabezpieczać to, co jest cenne wokół nas.  

Andrzej Skupień (Konfederacja): – Decyzja o powstaniu parku narodowego powinna należeć wyłącznie do społeczności lokalnej.

Kiedy odejście od węgla i co zamiast węgla?

To pytanie zadali aktywiści z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego. Oto odpowiedzi polityków:

Andrzej Skupień (Konfederacja): – Konfederacja proponuje odejście od węgla i zastąpienie go atomem. Chcemy też zwiększyć odnawialne źródła energii w miksie energetycznym, ale one nie zastąpią nam węgla. To są mrzonki. Nie jesteśmy w stanie zastąpić 80% węgla nawet
w najbliższych pięciu dekadach odnawialnymi źródłami energii. Mamy tu dwie alternatywy: albo gaz albo elektrownie jądrowe.

Aleksander Miszalski (KO): – 2030 rok – odejście od węgla jeśli chodzi o paleniska indywidualne, 2035 rok – jeśli chodzi o ogrzewanie systemowe i 2040 rok – jeśli chodzi o energetykę. W perspektywie tych 20 lat jest możliwość przekwalifikowania osób (...) i zatrudnienia ich przy technologiach OZE. W ciągu najbliższych 10 lat 20% energii powinno być z OZE. I do rozważenia jest atom.

Anna Paluch (PiS): – To jest mrzonka, że w 2040 roku odejdziemy od węgla. Na pewno musimy dążyć do tego, żeby się termomodernizować, zaopatrywać w sieć odnawialnych źródeł energii (...)  i odejść w ciepłownictwie od źródeł węglowych oraz stosować w większym stopniu ciepło sieciowe.

Daria Gosek-Popiołek (Lewica): – Planujemy do roku 2035 większość energii uzyskiwać z odnawialnych źródeł. Trzeba też bardzo mocno rozwijać energetykę obywatelską. (...) Potrzebujemy nowego zielonego przemysłu. Szacujemy, że przy OZE stworzymy ok. 200 tys. miejsc pracy, a w sektorze termomodernizacji – nawet 100 tys.  

Piotr Kempf (PSL): – W 2030 roku chcemy mieć 50% energii z OZE. A do 2040 roku – 20% z energii wiatrowej, którą możemy umieścić na morzu. To są realne rozwiązania, które można wprowadzić w krótkim czasie.

Podczas debaty pytania zadawali także jej uczestnicy oraz internauci. Oto zagadnienia, które najbardziej ich interesowały:

• Czy politycy dostrzegają problem wymierania ryb w rzekach i co zamierzają z tym zrobić? – rozbudowa monitoringu czystości wód (A. Paluch, PiS), budowa nowych oczyszczalni (A. Miszalski, KO) i większe kontrole nad nimi oraz zarybianie, jak też wzmożone kontrole i większe kary finansowe dla zakładów, które zanieczyszczają rzeki (A. Skupień, Konfederacja); stawianie na re-naturalizację rzek (D. Gosek-Popiołek, Lewica);
• Dlaczego wydano pozwolenie na budowę nowego pasa startowego na lotnisku
  w Balicach? – decyzja odn. tej inwestycji zapadła w Warszawie, właścicielem lotniska są Polskie Porty Lotnicze, poza tym rośnie popyt na przeloty (A. Miszalski); inwestycja nie może być realizowana kosztem komfortu życia mieszkańców ( Gosek-Popiołek);
• Jaki politycy mają pomysł na monitorowanie dużych emitentów zanieczyszczeń? (podano przykład firmy ArcelorMittal) – inspekcja ochrony środowiska powinna być informowana na bieżąco i szybciej reagować (P. Kempf, PSL); potrzebna reforma WiOŚu
  i poprawa efektywności jego funkcjonowania (A. Miszalski); trzeba wzmocnić przepisy i podnieć kary ( Gosek-Popiołek);
• Czy ochrona różnorodności biologicznej jest dla polityków ważna i jakie mają pomysły, żeby cenne przyrodniczo tereny w Krakowie nie były zabudowywane? – nadanie struktury prawnej decyzjom, które tereny mogą być zabudowywane, a które nie (A. Skupień); zaostrzenie przepisów planowania przestrzennego, a jeśli chodzi o bioróżnorodność to tak, ale nie wbrew woli mieszkańców i samorządów (A. Paluch); powinnyśmy chronić cenne tereny i dążyć do ich wykupu ( Gosek-Popiołek); trzeba chronić różnorodność i wprowadzić zakaz stosowania określonych pestycydów (P. Kempf); zalesianie miast, tworzenie miejscowych parków i użytków ekologicznych (A. Miszalski);
• Na ile procentowo ważny jest dla polityków klimat, a na ile wygoda życia? (aby zatrzymać zmiany klimatyczne, musimy radykalnie zmienić swój styl życia) – pytanie nie ma sensu, nie można tego określić procentowo (A. Paluch); walka ze zmianami klimatu jest najważniejsza – na 99% ( Gosek-Popiołek); 70%:30% na rzecz klimatu (P. Kempf); 70-80% za klimatem (A. Miszalski); klimat i bezpieczeństwo energetyczne są jednym z trzech priorytetów A. Skupienia.

Jak pokazuje sondaż dla „Rzeczpospolitej”[1] ochrona klimatu jest dla Polaków drugą najważniejszą sprawą (64 proc.), zaraz po służbie zdrowia. Nasze bezpieczeństwo i warunki życia na terenie Polski stały się dla polityków pilnymi kwestiami w trakcie ogłaszania programów wyborczych przed październikowymi wyborami do parlamentu. Mieszkańcy, którzy przybyli na debatę lub śledzili jej przebieg w mediach społecznościowych (profil „Ekopatrioci” na FB), mogli usłyszeć poglądy polityków na kwestie środowiskowe, by w zbliżających się wyborach świadomie oddać swój głos.

Więcej informacji na ekopatrioci.pl

Facebook: https://www.facebook.com/Ekopatrioci/

Transmisje „na żywo” ze wszystkich debat można oglądać na fanpage’u Ekopatriotów. https://www.facebook.com/events/

Patronem medialnym dwunastu otwartych debat Fundacji WWF Polska pt. "2050 Polska dla Pokoleń. Jaką przyszłość wybierzesz?" jest portal Onet.pl.

[1] Źródło: Publikacja w serwisie internetowym Rzeczpospolitej https://www.rp.pl/Wybory-parlamentarne-2019/308189967-Sondaz-Jakie-tematy-interesuja-Polakow-przed-wyborami.html