Politycy zgodni co do walki ze smogiem, ale podzieleni w kwestii węgla i transportu rzecznego – relacja z debaty WWF Polska w Łodzi

Refundacja wymiany pieców nawet do 100% (PSL), całkowite odejście od węgla do 2040 roku (KO), deklaracja, że zamykania kopalń nie będzie (PiS) i Zielony Pakt dla Polski (Lewica). O tym rozmawiali politycy podczas debaty pt. „2050 Polska dla Pokoleń. Jaką przyszłość wybierzesz?”, która odbyła się w Łodzi 30 września w ramach projektu Ekopatrioci. Do dyskusji WWF Polska zaprosił przedstawicieli i przedstawicielki wszystkich opcji politycznych kandydujących z tego okręgu. Podczas debaty mieszkańcy miasta mogli zapytać polityków o plany wyborcze związane z ekologią.

Zaproszenie do dyskusji przyjęli: Elżbieta Bińczycka – Przewodnicząca Unii Europejskich Demokratów startująca z listy Polskie Stronnictwo Ludowe, Hanna Gill-Piątek reprezentująca Lewicę – KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, Krzysztof Piątkowski startujący z listy Koalicji Obywatelskiej i Włodzimierz Tomaszewski reprezentujący Prawo i Sprawiedliwość. W ostatniej chwili swój udział w debacie z przyczyn osobistych odwołał Tomasz Grabarczyk z Konfederacji.

W roli eksperta wystąpił prof. Maciej Zalewski, ekohydrolog z Uniwersytetu Łódzkiego i Polskiej Akademii Nauk, który w trakcie debaty użył bardzo obrazowego porównania: – Społeczność globalna bierze udział w balu na Titanicu. Ten Titanic idzie kolizyjnym kursem na spotkanie z górą lodową, jeśli cała nasza społeczność nie weźmie tego na poważnie i nie podejmie działań. A są one bardzo proste, mamy 10 lat, żeby co najmniej o 40% zredukować ślad węglowy i można to robić na różne sposoby: ograniczyć jedzenie mięsa, przesiąść się na transport publiczny itd. I zaapelował do polityków: – „Science first” (ang. najpierw nauka) – korzystajcie państwo z tego, co robimy. 

Walka ze smogiem – wszyscy za współpracą samorządów z rządem dla dobra mieszkańców

To pierwszy temat, który poruszyli     uczestnicy debaty. Oto propozycje polityków na rozwiązanie tego problemu:

Elżbieta Bińczycka (Polskie Stronnictwo Ludowe): – W programie PSL mówi się o tym, żeby dopłacać do 75% do wymiany pieców, a dla osób mniej zamożnych nawet do 100%. (...) Poza tym chcemy inwestować w elektryczne autobusy oraz jak najwięcej tramwajów, bo rozbudowa sieci tramwajowej musi postępować. Uważamy również, że rola samorządów przy decentralizacji w ogólnym, krajowym planie dot. wdrożeń proekologicznych jest bardzo istotna.

Hanna Gill-Piątek (Lewica): – Program rządowy „Czyste powietrze” musi spełnić takie warunki, żeby był dla samorządów bardziej dostępny. (...) Temat wymiany pieców jest bardzo istotny, ale równie ważne jest wzięcie odpowiedzialności za to, co stanie się po tej wymianie, bo koszty ogrzewania mogą znacznie wzrosnąć. Dlatego jeśli z dopłatami nie ruszymy już dziś, to mieszkańcy będą blokować wymianę centralnego ogrzewania.

Włodzimierz Tomaszewski (Prawo i Sprawiedliwość): – Trzeba rozwijać i kontynuować program „Czyste powietrze”, żeby ci, którzy są najsłabiej uposażeni, otrzymywali pomoc w postaci całkowitego sfinansowania wymiany źródła ogrzewania. Trzeba ten program przyspieszyć, oczywiście we współpracy z samorządami.

Krzysztof Piątkowski (Koalicja Obywatelska): – Musimy wyeliminować ogrzewanie energią z węgla definitywnie i raz na zawsze. A w zamian za to wspierać takie programy jak termomodernizacja, żeby uczynić ogrzewanie tańszym oraz jak najwięcej budynków przyłączyć do centralnego ogrzewania. Dla Łodzi jest to ogromne wyzwanie, a sukces będzie wtedy, kiedy samorząd i rząd będą ze sobą współpracować.

Rozwój kolei czy transport rzeczny?    

Włodzimierz Tomaszewski (PiS): – Nie uważam, żeby była konkurencja między transportem rzecznym, śródlądowym a koleją. Jedno i drugie powinno być wykorzystywane. I na rzecz transportu kolejowego bardzo dużo się robi. (...)  Jeśli chodzi o transport rzeczny, to    Polacy jeździli do Niderlandów w XVII wieku, żeby poznać system transportu rzecznego i byli nim zafascynowani. Myślę, że nie możemy potępiać wykorzystania tego rodzaju transportu, bo to są pewne tradycje. Natomiast trzeba to robić mądrze.

Krzysztof Piątkowski (KO): – Nie mogę się pogodzić z tym, że obecny rząd zamierza wydać miliardy na przekopanie wszystkich rzek. Ta perspektywa jest przerażająca. (...) Powinniśmy wyłącznie rozwijać kolej i oprócz tego ograniczać transport kołowy – „tiry na tory” to jest naprawdę bardzo dobre rozwiązanie. Będę też namawiał samorząd, żeby rozwijać szlaki kolejowe i połączenia kolejowe, bo to jest dla nas ważne i warto na to przeznaczać środki.

Elżbieta Bińczycka (PSL): – Jestem absolutnie przeciw inwestowaniu w transport rzeczny. Od tego świat odchodzi. (...) Natomiast zwłaszcza w sercu Polski powinny być zrównoważone połączenia komunikacyjne, które pozwolą przemieszczać się w różne strony kraju i transport kolejowy to jest zdecydowanie to, za czym bym się opowiadała. (...)

Hanna Gill-Piątek (Lewica): – Postulat „tiry na tory” jest już od jakiegoś czasu podnoszony i nie rozumiem, dlaczego to się jeszcze nie stało. To jest tańsze, lepsze rozwiązanie. (...) Jeśli nie osiągniemy nasycenia tymi drobnymi połączeniami kolejowymi, które umożliwią dojazd z każdego miasta powiatowego do stolicy województwa w mniej niż 60 minut, to zawsze mieszkańcy małych miast będą nam zastawiać miasto samochodami, dojeżdżając do Łodzi do pracy. A mogliby przejechać tramwajem albo korzystając z połączeń kolejowych. (...) A rzekom trzeba dać spokój i skończyć z tym chorym pomysłem, i to zrobi Lewica. Podpisaliśmy „Zielony Pakt dla Polski” i tam to wszystko jest.

Odejście od węgla, ale co potem? Nadal mało konkretnych rozwiązań

Hanna Gill-Piątek (Lewica): – W „Zielonym pakcie dla Polski” jest wycofanie się z energetyki węglowej. Jesteśmy bardzo silnie ukierunkowani na energię odnawialną i potrafimy to robić. To jest nasza przyszłość i to też nas uniezależnia od zewnętrznych dostaw węgla czy gazu. Jednocześnie musimy się tu liczyć z kosztami społecznymi i je amortyzować. Nie możemy powiedzieć górnikom, że zamykamy kopalnie i zabieramy im miejsca pracy. Musimy dać im coś w zamian, czyli rozwijać sektor energetyki odnawialnej w sposób planowy i przemyślany, żeby dawał o wiele więcej miejsc pracy i korzyści.  

Elżbieta Bińczycka (PSL): – Nasze zobowiązanie to do 2030 r. ograniczyć do 50% energetykę opartą na węglu i oprzeć się na OZE oraz na źródłach prosumenckich. (...) Ważne są też biopaliwa, szczególnie dla rolników, żeby były ekologiczne i dawały ogrzewanie i energię. 

Krzysztof Piątkowski (KO): – Na pewno trzeba się z węglem definitywnie rozstać. (...) I trzeba już, jak najszybciej przygotować program osłonowy dla osób, które być może za chwilę stracą pracę. (...) Koalicja podaje rok 2040, kiedy ten węgiel ma zniknąć. I to jest wystarczająco dużo czasu, żeby zainwestować i promować alternatywę dla węgla: wodór, biogaz, fotowoltaikę.

Włodzimierz Tomaszewski (PiS): – Mam odwagę powiedzieć, że zamknięcia kopalń nie będzie. Natomiast technologia przetwarzania węgla będzie doskonalona tak, żeby była jak najmniej szkodliwa dla środowiska. (...) Jednocześnie nieunikniony jest rozwój alternatywnych źródeł energii i trzeba je rozbudowywać, dlatego teraz mówi się o fotowoltaice. Wszystkie te elementy, które pozwalają na to, żeby przyjaźnie wykorzystywać energię w sposób naturalny, będą realizowane.

Podczas debaty pytania zadawali także jej uczestnicy oraz internauci. Oto zagadnienia, które najbardziej ich interesowały:

• Jak ograniczyć liczbę pojazdów spalinowych w mieście? – potrzebny jest rozwinięty transport publiczny – punktualny i dobrej jakości, trzeba też inwestować w nowe, przyjazne środowisku pojazdy (H. Gill-Piątek i K. Piątkowski); powinny być dobrze usytuowane parkingi typu Park&Ride i idealnie, gdyby dalej można się było poruszać bezpłatną komunikacją miejską (E. Bińczycka); ważna jest też edukacja na ten temat, budowanie proekologicznych postaw, jak korzystanie z transportu publicznego oraz rozwiązania systemowe, które ograniczałyby lub wręcz eliminowały pojazdy, które najbardziej zanieczyszczają powietrze (K. Piątkowski);
• Czym politycy przyjechali na debatę? – samochodem – K. Piątkowski i W. Tomaszewski; transportem publicznym i pieszo – H. Gill-Piątek; koleją (z Warszawy) – E. Bińczycka
• Jak politycy mogą pomóc rozwiązać problem z wysypiskiem śmieci w Zgierzu, co z wodą pitną i z ulatniającymi się gazami? – do pytania odniósł się W. Tomaszewski (PiS) – rozwiązanie problemu jest w rękach administracji lokalnej, bo ona powinna znać szczegóły tego zdarzenia i podjąć działania naprawcze;
• Jakie inwestycje, połączenia kolejowe chcieliby uruchomić politycy, jeśli zostaną wybrani w wyborach? – połączenia Łódź-Kutno i Łódź-Bełchatów, i projekt tunelu pod Łodzią (H. Gill); kolej aglomeracyjna i rozwijanie kolei regionalnych, bez wyróżniania jakiegokolwiek miasta (W. Piątkowski).

Jak pokazuje sondaż dla „Rzeczpospolitej”^[1] ochrona klimatu jest dla Polaków drugą najważniejszą sprawą (64 proc.), zaraz po służbie zdrowia. Nasze bezpieczeństwo i warunki życia na terenie Polski stały się dla polityków pilnymi kwestiami w trakcie ogłaszania programów wyborczych przed październikowymi wyborami do parlamentu. Mieszkańcy, którzy przybyli na debatę lub śledzili jej przebieg w mediach społecznościowych (profil „Ekopatrioci” na FB), mogli usłyszeć poglądy polityków na kwestie środowiskowe, by w zbliżających się wyborach świadomie oddać swój głos.

Więcej informacji na ekopatrioci.pl

Facebook: https://www.facebook.com/Ekopatrioci/

Transmisje „na żywo” ze wszystkich debat można oglądać na fanpage’u Ekopatriotów. https://www.facebook.com/events/

Patronem medialnym dwunastu otwartych debat Fundacji WWF Polska pt. "2050 Polska dla Pokoleń. Jaką przyszłość wybierzesz?" jest portal Onet.pl.

^[1] Źródło: Publikacja w serwisie internetowym Rzeczpospolitej https://www.rp.pl/Wybory-parlamentarne-2019/308189967-Sondaz-Jakie-tematy-interesuja-Polakow-przed-wyborami.html