O kaszy słów kilka – zastosowanie, rodzaje, ciekawostki

Jeśli ktoś mówi, że nie przepada za smakiem kaszy, to znaczy, że nie trafił jeszcze na swoją ulubioną. Jest wiele różnych rodzajów kasz, a sposobów ich przyrządzania – dziesiątki. Jadali je królowie, gościły zarówno na szlacheckich stołach, jak i w wiejskich kuchniach. Kasze – zdrowe, różnorodne oraz niezwykle bogate w cenne składniki odżywcze. Najwyższa pora przyjrzeć się im nieco dokładniej i odkryć na nowo ich wyjątkowy smak, a także cały wachlarz kulinarnych zastosowań.

Kasza, jaka jest, każdy widzi?

Gdyby przypadkowej osobie zadać pytanie, czym jest kasza, to odpowiedź mogłaby sprawić trudność. Najprościej rzecz ujmując kasza to obrobione – mniej lub bardziej – ziarno zbóż (np. pszenicy lub jęczmienia) i pseudozbóż (np. gryki). Na przykład kasza gryczana powstaje poprzez oczyszczanie i poddawanie termicznemu kondycjonowaniu (prażeniu) ziarniaków gryki. Następnie ziarna sortuje się według rozmiaru, obłuskuje, po raz kolejny sortuje po obłuskiwaniu oraz oddziela od nich odpady (łuski, zarodki, plewki kwiatowe) i inne produkty uboczne.

Kasze różnią się ze względu na grubość ziarna. Mamy więc kasze:

- gruboziarniste (zwane krupami) – najmniej przetworzone, powstałe z całych ziaren (np. pęczak, kasza gryczana, jaglana),

- średnioziarniste – powstają poprzez łamanie oczyszczonego ziarna na mniejsze części (np. kasza mazurska),

- drobnoziarniste – otrzymywane poprzez rozdrobnienie kasz łamanych (np. manna, perłowa).

Ten podział ma duże znaczenie w kuchni i decyduje o tym, jaka potrawa może z danej kaszy powstać. Kasze gruboziarniste nie nadają się raczej do deserów i legumin, a kasze drobnoziarniste rzadziej podaje się z mięsami. Co można ugotować na obiad z krupami, sprawdzicie, przygotowując wyśmienite zapiekanki z kaszą gryczaną i dynią.

Zapiekanki z kaszą gryczaną i dynią

Czas przygotowania: 30 minut

Ilość osób: 6

Składniki:

• 1 cebula
• 200 g szynki parmeńskiej w plastrach
• 100 g wędzonych suszonych śliwek
• 100 g grillowanej papryki
• 1 opakowanie Zapiekanki po włosku Knorr
• 1 jajko
• 2 łyżki mąki pszennej
• 150 ml śmietany 18%
• 100 g jarmużu
• 200 g dyni np. Hokkaido
• 10 g orzechów ziemnych niesolonych
• 100 g sera gruyer
• 3 łyżki olej roślinnego np. rzepakowego

Sposób przygotowania:

1. Pokrój w kosteczkę cebulę, umyj liście jarmużu i odetnij je od zgrubiałych łodyg, śliwki przetnij na pół, paprykę oraz dynię pokrój w kostkę o grubości około 1 cm. Ser zetrzyj, a orzechy upraż na suchej patelni.
2. Zeszklij cebulę na gorącym oleju i dodaj do niej opakowanie Zapiekanki po włosku Knorr. Wszystko zalej 250 ml wody i gotuj pod przykryciem przez 15 minut, do momentu, aż kasza będzie miękka.
3. Następnie do całości dodaj jarmuż, paprykę, dynię, śliwki, orzechy, mąkę, śmietanę i jajko i dokładnie wymieszaj ze sobą składniki.
4. Plastry szynki rozłóż do małych porcelanownych naczyń, od spodu wyłożonych pergaminem. Następnie rozdziel do naczyń odpowiednie porcje farszu do zapiekanki.
5. Zapiekanki posyp po wierzchu serem i wstaw do piekarnika rozgrzanego do 190 stopni na około 10 minut. 

Pszenica, gryka, jęczmień – od zboża do kaszy

Kasze dzielą się także ze względu na zboże, z którego się wywodzą. Od tego zależą ich właściwości, zawartość poszczególnych składników odżywczych oraz, oczywiście, smak.

Kasza gryczana – powstaje z bezglutenowej gryki, która nie jest zbożem, ale jest podobnie traktowana. Ta kasza jest popularna zwłaszcza w wersji palonej, o intensywnym smaku i zapachu. Niepalona smakuje nieco łagodniej, a kaszka krakowska (niepalona, bardzo drobno łamana) jest na tyle delikatna, że nadaje się do deserów. Bezcenna dla zdrowia – zawiera dużo białka, wapnia, żelaza, potasu, magnezu i fosforu.

Kasza jęczmienna powstaje z jęczmienia, jak sama nazwa wskazuje. W Polsce to jej produkuje się najwięcej i to w kilku odmianach (pęczak, perłowa, łamana). Jest źródłem niacyny, a także ma dużo błonnika.

Gruboziarnisty pęczak przez wiele lat był w niełasce, traktowany jako kasza gorsza, mniej smaczna. Teraz wraca i do tego w wielkim stylu – zastępuje z powodzeniem ryż w risottach (tworząc kaszotta) oraz świetnie sprawdza się w sałatkach.

Kaszę perłową najczęściej spotykamy w krupniku, ale podaje się ją również jako dodatek do mięs i sosów. Choć szefowie kuchni coraz śmielej wracają do słodkich deserów z tej kaszy.

Kasza jaglana to inaczej łuskane ziano prosa. Kasza, która wraca z zapomnienia. I są ku temu powody. Pod względem wartości odżywczych jest tak samo wartościowa, jak kasza gryczana. Zawiera mało skrobi, dużo białka i witamin z grupy B, a także żelazo i miedź. Jest lekkostrawna i uniwersalna. Sama z siebie ma smak bardzo łagodny, dlatego można ją stosować w daniach słodkich i w wytrawnych.

Kasza manna powstaje z pszenicy, jest bardzo drobniutka. Ma mało błonnika i witamin, nie jest też szczególnie bogata w minerały. Ale za to ma sporo jodu oraz jest lekkostrawna. Zupy, kleiki, słodkie desery – dla każdego znajdzie się jakieś jej zastosowanie.

Kaszka kukurydziana wytwarzana z ziaren kukurydzy. W kuchni polskiej stosunkowo nowa i stosowana nad wyraz ostrożnie, a jednak warta uwagi, ze względu na witaminę E i dużo „dobrego tłuszczu”. Ma małą wartość odżywczą, bo białko w niej nie zawiera tryptofanu, ale za to rzadziej wywołuje alergie. 

Warto skosztować wszystkich rodzajów kasz. Dziś szczególnie zachęcamy wypróbować przepis na pikantne kotlety z kaszy bulgur.

Pikantne kotlety z kaszy bulgur

Czas przygotowania: 25 minut

Ilość osób: 4

Składniki:

•  1 mała cebula
• 120 g kiełbasy chorizo
• ¼ papryczki chili
• 1 mała czerwona papryka
• 1 opakowanie Kotletów z kaszy bulgur Knorr
• 3 listki kolendry
• 1 szczypta soli
• 1 szczypta Pieprzu czarnego z Wietnamu mielonego Knorr
• 1 jajko
• 50 g mąki pszennej
• 5 łyżek oleju

Sposób przygotowania:

1. Zawartość opakowania Kotlety z kaszy bulgur Knorr wsyp do garnka, zalej 300 ml wody i gotuj przez około 15 minut do momentu, aż kasza będzie miękka.
2. Przesmaż chorizo pokrojone w kostkę oraz cebulę i paprykę.
3. Do całości dodaj resztę składników: mąkę, jajko i przyprawy.
4. Z przygotowanej masy zrób kotlety podobnej wielkości i usmaż je na oleju. 

Sroczka kaszkę warzyła

Do XIX wieku kasze, obok potraw mącznych, były podstawą kuchni polskiej. Dopiero ziemniaki zmieniły układ sił na naszych stołach. Wiek XXI przywraca honorowe miejsce kasz na talerzach. Kasze są zdrowe, mają świetny wpływ na układ pokarmowy, a do tego można je przyrządzać na wiele sposobów. Kasze gruboziarniste znamy jako dodatek do mięs np. zrazy i kasza gryczana to dobrze znany każdemu duet. Ale wystarczy je zamieszać z warzywami i zyskają inny, lżejszy charakter.

Dlaczego warto sięgać po kaszę? Odpowiedź jest prosta. To bogactwo witamin z grupy B, kwasu foliowego, witaminy E i całkiem dużo składników mineralnych (przede wszystkim potasu, żelaza i magnezu), które pełnią wiele znaczących funkcji w organizmie. Foliany pomagają w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, a witamina E ochrania komórki przed stresem oksydacyjnym. Z kolei magnez troszczy się o mięśnie i zdrowie kości. Za to żelazo wspomaga właściwą produkcję czerwonych krwinek i hemoglobiny, jak również utrzymuje metabolizm energetyczny na odpowiednim poziomie. Kasze zawierają ponadto dużo skrobi, która rozkłada się na cukier prosty – glukozę – i stanowi paliwo dla wszystkich komórek. A co poleca szef kuchni Knorr? Sprawdź przepis na wege buritto z kaszotto po meksykańsku. Życzymy smacznego!

Wege buritto z kaszotto po meksykańsku

Czas przygotowania: 25 minut

Ilość osób: 4

Składniki:

• 3 łyżki oliwy
• pół cebuli
• 70 g fasoli czerwonej z puszki
• 1 puszka kukurydzy
• 100 g pomidorów z puszki
• 1 czerwona papryka
• 1 opakowanie Kaszotto meksykańskiego Knorr
• 6 placków tortilli
• ¼ awokado
• 1 pęczek świeżej kolendry

Sposób przygotowania:

1. Cebulę przesmaż w garnku na oliwie. Następnie dodaj do niej opakowanie Kaszotto meksykańskiego Knorr, kukurydzę, fasolę, pomidory i paprykę. Wszystko zalej około 250 ml wody i gotuj przez 15 minut.
2. Gotowe kaszotto rozdziel na placki tortilli. Dodaj pokrojone w kostkę awokado i kolendrę. Całość zwiń.
3. Na koniec zgrilluj buritto na patelni. Danie podawaj z pomidorową salsą, limonką i kwaśną śmietaną.