Co warto wiedzieć o mleku w diecie rocznego dziecka?

Prawidłowe żywienie w pierwszych latach życia jest kluczowe dla harmonijnego  wzrostu i rozwoju, a także zdrowia dziecka – teraz i w przyszłości. Etap po 1. urodzinach jest szczególnie ważny. Dziecko potrzebuje wtedy nawet do 6 razy więcej niektórych składników odżywczych niż dorosły (w przeliczeniu na kilogram masy ciała). Drogi Rodzicu, czy wiesz, jak komponować codzienny jadłospis roczniaka, aby w pełni spełniał jego wymagania żywieniowe?

1000 pierwszych dni życia, czyli czas ciąży oraz okres wczesnego dzieciństwa, to etap, kiedy organizm człowieka jest niezwykle wrażliwy na nadmiar lub niedobór składników odżywczych. Niewłaściwy poziom składników pokarmowych dostarczanych wraz z codzienną dietą może nieść trwałe i niekorzystne skutki w zmianie metabolizmu oraz przebiegu procesów fizjologicznych. W konsekwencji może to zwiększyć u dziecka predyspozycje do różnych chorób dietozależnych w przyszłości.

Mleko mamy także dla Juniora

Zgodnie z zaleceniami ekspertów karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko[1], dlatego może stanowić element diety również po 1. urodzinach. Kontynuacja karmienia piersią w tym okresie pozwala na pokrycie u dziecka niedoborów niektórych składników, tj. kwasu foliowego czy witaminy B12[2]. Warto jednak zaznaczyć, że mleko mamy nie jest na tym etapie pokarmem, który w pełni pokryje zapotrzebowanie Juniora na energię i wszystkie składniki odżywcze. Właśnie dlatego codzienny jadłospis (począwszy od momentu rozszerzania diety, czyli ok. 6. miesiąca życia) powinien uwzględniać wysokiej jakości posiłki uzupełniające, które będą odpowiadać na rosnące potrzeby młodego organizmu.

Znaczenie produktów mlecznych w diecie Juniora

Mleko i produkty mleczne to bardzo szeroka grupa produktów spożywczych, do której zalicza się mleko krowie, modyfikowane, maślankę, jogurt, kefir, ser twarogowy czy ser żółty. Produkty te stanowią przede wszystkim dobre źródło wapnia, ale zawierają również pełnowartościowe białko i witaminy z grupy B[6]. Fermentowane produkty mleczne, takie jak jogurty czy kefiry, zawierają również korzystne dla organizmu bakterie probiotyczne[7]. Zgodnie z zaleceniami specjalistów przed ukończeniem 1. roku życia mleko krowie nie powinno być traktowane jako główny napój, a po pierwszych urodzinach jego dzienne spożycie powinno wynosić ok. 500 ml[8]. Właśnie dlatego rodzice każdego dnia powinni podawać Juniorowi ok. 2 szklanek mleka (matki, krowiego lub modyfikowanego) oraz dodatkowo 1 porcję innych produktów mlecznych[9]. Jeżeli mama karmi piersią, powinna szacować ilość swojego pokarmu podanego dziecku i uzupełniać brakującą ilość mlekiem krowim, modyfikowanym lub innymi produktami z tej grupy.

Zbilansowany jadłospis to podstawa

Aby dostrzec wszystkie potrzeby żywieniowe dziecka, trzeba przyjrzeć się jego codziennej diecie i zastanowić się, czy maluch otrzymuje produkty z zalecanych przez ekspertów grup spożywczych. Pomocnym narzędziem w komponowaniu codziennego jadłospisu malucha może okazać się modelowy talerz żywieniowy. Warto przy tym pamiętać, że zawsze w pierwszej kolejności należy dostarczać dziecku składniki odżywcze pochodzące z urozmaiconego i przemyślanego jadłospisu. W teorii zbilansowana dieta rzeczywiście dostarcza wszystkie składniki odżywcze i zapobiega niedoborom. Jak w praktyce wygląda dieta polskiego Juniora? Wyniki badań pokazują, że aż 94% dzieci po 1. roku życia otrzymuje z dietą niewystarczającą ilość witaminy D, a u 42% występują niedobory wapnia[10]. Małe dzieci mają w przeliczeniu na kilogram masy ciała nawet 6 razy większe zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze niż dorośli[11]. Zdarza się, że skomponowanie prawidłowego jadłospisu jest trudne i wymaga zarówno dużego zaangażowania rodziców, jak i chęci samego malucha. Czasem, mimo największych starań opiekunów, dziecko niechętnie spożywa przygotowane przez nich dania. W efekcie jego dieta może stać się monotonna i w związku z tym niedoborowa, a – jak sugerują wyniki badań – pewne niedobory występują u niemal każdego małego dziecka w Polsce![12] To bardzo niepokojąca sytuacja. Eksperci podkreślają, że mleko modyfikowane może być wykorzystywane jako element strategii walki z tym problemem – przez zwiększenie spożycia żelaza, witaminy D i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3[13]. Już około 400 ml (2 kubki) mleka dziennie pomaga uzupełnić zapotrzebowanie młodego organizmu na ważne składniki odżywcze[14]. Podawanie mleka modyfikowanego zamiast mleka krowiego może zatem w prosty sposób pomóc w zapewnieniu zbilansowanej diety, tak istotnej dla prawidłowego rozwoju malucha.

[1] Szajewska H., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy medyczne/Pediatria 2014, t. 11, s. 321-338.

[2] Nehring-Gugulska M., Zukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Karmienie piersią w teorii i praktyce, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017, s.86.

[3] Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, 2017. Badanie zostało zainicjowane przez Fundację NUTRICIA.

[4] Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017.

[5] Schwarzenberg i wsp., Advocacy for Improving Nutrition in the First 1000 Days To Support Childhood Development and Adult Health, 2018, Pediatrics 14, 2.

[6] Ibidem.

[7] Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017.

[8] Szajewska H., Socha P., Horvath A. i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria 2014, T. 11, 321-338

[9] Weker H., Barańska M., Strucińska M., Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, 2012.

[10] Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, 2017. Badanie zostało zainicjowane przez Fundację NUTRICIA.

[11] Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017.

[12] Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia - badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.

[13] Sarnecki J., Mieszanki modyfikowane przeznaczone dla małych dzieci – stanowisko Komitetu ds. Żywienia ESPGHANSTANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2018, T. 15, 57-59 na podstawie: Hojsak I, Bronsky J, Campoy C i wsp. ESPGHAN Committee on Nutrition. Young Child Formula: A Position Paper by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2018;66:177-185.

[14] Eussen S i wsp., Theoretical Impact of Replacing Whole Cow’s Milk by Young-Child Formula on Nutrient Intakes of UK Young Children: Results of a Simulation Study. Ann Nutr Metab 2015;67:247–256.