Komisja Europejska wprowadza zakaz połowów wschodniego stada bałtyckiego dorsza

Komisja Europejska wprowadza zakaz połowów wschodniego stada bałtyckiego dorsza – to krok w dobrym kierunku, ale czy wystarczający?

23 lipca Komisja Europejska ustanowiła środki nadzwyczajne w celu zmniejszenia poważnego zagrożenia dla stada dorsza atlantyckiego ze wschodniej części Morza Bałtyckiego. Ukierunkowane połowy dorsza w południowej^[1] części Bałtyku zostały zakazane do końca grudnia 2019 roku.

Wschodnie stado bałtyckiego dorsza znajduje się w krytycznym stanie, co potwierdza najnowsze doradztwo naukowe Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES), wskazujące że połowy ryb z tego stada powinny w 2020 roku wynosić zero ton^[2]. Organizacje pozarządowe, w tym WWF Polska, apelowały zarówno do Komisji Europejskiej, jak i państw członkowskich, o zamknięcie połowów dorsza ze wschodniego bałtyckiego stada już w kwietniu bieżącego roku, tuż po publikacji kluczowego, obszernego raportu ICES^[3], który jako pierwszy wskazywał na krytyczną sytuację (Apel organizacji pozarządowych).

Rozporządzenie wykonawcze Komisji ustanawiające zakaz połowów dorsza ze wschodniego bałtyckiego stada^[4] jest możliwe dzięki przepisom Wspólnej Polityki Rybołówstwa, która pozwala na wprowadzenie takich środków nadzwyczajnych „w przypadku należycie uzasadnionej szczególnie pilnej potrzeby dotyczącej poważnego zagrożenia dla ochrony żywych zasobów morza”^[5].

„Wprowadzenie przez Komisję Europejską zakazu ukierunkowanych połowów na wschodnim stadzie bałtyckiego dorsza jest krokiem niezbędnym, jednakże niedoskonałym. Zakaz połowów najprawdopodobniej przyczyniłby się bardziej do odbudowy stada, gdyby został wprowadzony wcześniej i gdyby objął cały okres tarła dorsza w Bałtyku, tj. od maja do sierpnia. Już 5 kwietnia opublikowany został obszerny raport Międzynarodowej Rady Badań Morza na temat stad dorsza atlantyckiego w Morzu Bałtyckim, który jednoznacznie wskazywał jak krytyczna jest sytuacja wschodniego stada. Zarówno dowody naukowe jak i przepisy Wspólnej Polityki Rybołówstwa pozwalały Komisji Europejskiej na podjęcie działań znacznie wcześniej” – tłumaczy Justyna Zajchowska, Specjalistka ds. ochrony ekosystemów morskich w WWF Polska.

Od zakazu połowu dorsza ze wschodniego bałtyckiego stada wprowadzono szereg odstępstw, w tym dla jednostek połowowych poniżej 12 metrów poławiających w wodach przybrzeżnych, na zachód od wyspy Bornholm. Ponadto połowy nieukierunkowane na dorsza, generujące jednak przypadkowy połów tych ryb (tzw. przyłów) nadal będą mogły mieć miejsce.

„Najważniejsze jest aby instytucje unijne miały na względzie kwestię zapewnienia odpowiedniej ochrony dla wrażliwego wschodniego stada dorsza w Morzu Bałtyckim – w perspektywie długoterminowej. Już w październiku 2019 roku odbędą się obrady Rady Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, podczas których zapadną decyzje dotyczące wysokości limitów połowowych dla bałtyckich stad ryb na rok 2020. Rekomendacja Międzynarodowej Rady Badań Morza, jeżeli chodzi o limit połowowy dla wschodniego stada bałtyckiego dorsza na rok 2020, jest jednoznaczna – to zero ton. Jednoznaczne są również wymogi Wspólnej Polityki Rybołówstwa, której celem jest zakończenie nadmiernych połowów najpóźniej do 2020 roku. Mamy nadzieję że te dwa mocne argumenty zostaną uznane zarówno przez Komisję Europejską, która jest odpowiedzialna za pierwsze propozycje limitów połowowych, jak i ministrów ds. rybołówstwa ze wszystkich państw członkowskich regionu Morza Bałtyckiego, którzy podejmują w tej kwestii ostateczne decyzje” – kontynuuje Justyna Zajchowska.

[1] Zakaz połowów dorsza ze wschodniego bałtyckiego stada wprowadzony przez Komisję Europejską dotyczy podobszarów ICES: 24, 25, 26, czyli tych podobszarów, gdzie występuje największa część tego stada.

[2] http://ices.dk/sites/pub/Publication%20Reports/Advice/2019/2019/cod.27.24-32.pdf oraz http://ices.dk/sites/pub/Publication%20Reports/Advice/2019/Special_Requests/eu.2019.11.pdf

[3] ICES 2019, Report from Benchmark Workshop on Baltic Cod Stocks (WKBALTCOD2) p.77. http://www.ices.dk/sites/pub/Publication%20Reports/Expert%20Group%20Report/acom/2019/WKBALTCOD2/WKBALTCOD2%202019.pdf 

[4] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019R1248&from=DE

[5] ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY (UE) NR 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia Rady (WE) nr 1954/2003 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylające rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 i (WE) nr 639/2004 oraz decyzję Rady 2004/585/WE. Artykuł 12.