Mokradła chronią nas, chrońmy więc mokradła!

Jak co roku, w rocznicę podpisania Konwencji Ramsarskiej (Międzynarodowa Konwencja o obszarach wodno-błotnych) 2 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Mokradeł, obszarów, które pełnią niezwykłą rolę ochronną dla wielu ekosystemów, a także chronią ludzi. Są one również naturalnym narzędziem w walce ze zmianą klimatu!

Mokradała to ogromne otwarte obszary torfowisk, czasem małe śródleśne bagna, ale też wąskie siedliska wzdłuż naturalnych rzek. Wszystkie te obszary w wyniku przekształceń środowiska i ingerencji człowieka, stają się coraz bardziej zagrożone.

W Polsce w stanie zbliżonym do naturalnego pozostało już tylko ok. 16 % torfowisk, reszta została osuszona do celów rolniczych, lub „przy okazji” innych działań. Chociaż najbardziej znanymi w Polsce „mokradłami” są bagna biebrzańskie, to najbardziej spektakularna walkę środowisko obrońców przyrody łączących naukowców, wolontariuszy, artystów i wiele innych grup miłośników przyrody stoczyło o Dolinę Rospudy. Jeden z ostatnich w tej części Europy obszar, gdzie torfowisko pozostało w stanie nienaruszonym od tysięcy lat (pomimo prowadzonych tam ekstensywnych prac, np. koszeniu).

Mokradła są niezwykle istotne dla całej przyrody i ludzi. Pochłaniają dwutlenek węgla, ograniczają skalę powodzi, łagodzą skutki suszy i wezbrania sztormowe, a także chronią wybrzeża przed zalaniem. Lasy namorzynowe i przybrzeżne bagna na Pacyfiku są rekordzistami, pochłaniając od 6 do 8 ton CO2 ekwiwalentnego na hektar, co stanowi 2-4 razy więcej niż może pochłonąć dojrzały las tropikalny. Osuszone torfowiska, mimo, że zajmują jedynie 0,5% powierzchni lądów, odpowiadają za emisję  5% globalnej emisji antropogenicznej z energetyki, transportu i przemysłu.

Mokradła działają również jak „pułapki" na substancje biogenne. Żyjące w nich rośliny i mikroorganizmy zatrzymują związki azotu i fosforu, w ten sposób oczyszczając wodę, przyczyniając się do ograniczenia eutrofizacji, a w konsekwencji zakwitów glonów i sinic, które stanowią potencjalnie zagrożenie dla zdrowia ludzi.

W odpowiednich okolicznościach wykorzystanie naturalnych lub nawet budowa sztucznych mokradeł umożliwia: poprawę jakości wody, zmniejszenie fali powodziowej przez regulację odpływu, zabezpieczenie wody do wykorzystania w gospodarstwie w okresach suszy oraz poprawę różnorodności biologicznej i estetyki krajobrazu. Mokradła odgrywają również istotną rolę w regulacji klimatu ze względu na ich udział w cyklach obiegu wody i dwutlenku węgla.

Według najnowszych danych, 60% rzek, strumieni, jezior i terenów podmokłych w Europie nie jest zdrowych. Ramowa Dyrektywa Wodna, czyli prawo wodne UE, dotychczas chroniące nasze źródła wody, jest obecnie zagrożone, ponieważ rządy państw członkowskich UE, które nie wywiązały się ze swoich zobowiązań, chcą jego osłabienia.

Dlatego ważna jest teraz mobilizacja społeczeństwa Europy i zabranie głosu w sprawie ochrony wód w Europie i nie osłabiania Ramowej Dyrektywy Wodnej. Udział w konsultacjach publicznych można wziąć na stronie: wwf.pl/protectwater, gdzie można podpisać się pod postulatami na rzecz ochrony wód i mokradeł w Europie.