Komentarz organizacji pozarządowych do Projektu założeń do Zintegrowanego Planu Zarządzania Transgranicznym Obiektem Światowego Dziedzictwa Puszcza Białowieska.

Wczoraj (10 stycznia) zakończyły się konsultacje projektu założeń do planu zarządzania Puszczą Białowieską jako obiektem światowego dziedzictwa UNESCO. Organizacje pozarządowe wskazują na szereg błędów w zaproponowanym dokumencie i sprzeciwiają się deprecjonowaniu wyjątkowej wartości przyrodniczej Puszczy.

3 stycznia Ministerstwo Środowiska przedstawiło do konsultacji Projekt założeń do Zintegrowanego Zarządzania Transgranicznym Obiektem Światowego Dziedzictwa. Niestety w przedstawionym dokumencie resort przemilcza fakt uznanych przez UNESCO uniwersalnych wartości Puszczy Białowieskiej (z ang. Outstanding Universal Values), proponując swoją własną listę, w której na pierwsze miejsce wysuwa się działalność człowieka. Deprecjonowanie wartości przyrodniczej Puszczy Białowieskiej na rzecz jej użytkowania przez ludzi jest posunięciem szkodliwym i sprzecznym z faktami naukowymi.

Projekt założeń jest niezgodny w wielu miejscach z oficjalną dokumentacją UNESCO. Nieprawdziwa jest teza, że uniwersalne wartości, dla których Puszcza Białowieska uznawana jest za Obiekt Światowego Dziedzictwa, są wynikiem działalności człowieka. W czasach nowożytnych była ona na terenie Puszczy bardzo ograniczona. Dowodzą tego liczne badania przyrodnicze i historyczne. Naturalne procesy oraz siedliska zagrożonych gatunków mogły trwać i rozwijać się na terenie Puszczy jako efekt kilku wieków ograniczeń w jej użytkowaniu – począwszy od czasów Polski królewskiej, po okres carski i lasu o specjalnym statusie. Projekt przemilcza fakt, że intensywna gospodarka leśna, zwłaszcza pozyskanie drewna i sztuczne nasadzenia, stanowią dla Puszczy Białowieskiej i wielu gatunków w niej żyjących istotne zagrożenie.

Polska nie musi nikomu udowadniać, że Puszcza Białowieska jest wyjątkowym sanktuarium naturalnych procesów, ani szukać nowych argumentów na poparcie tej tezy. Puszcza Białowieska to jedyny w Polsce obiekt przyrodniczy wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa. UNESCO doceniło uniwersalną z punktu widzenia nauki i bogactwa przyrodniczego, wartość tego naturalnego lasu. Jest to miejsce wyjątkowe ze względu na trwające w nim procesy przyrodnicze oraz siedliska rzadkich i cennych gatunków. Występuje tu m.in. najliczniejsza wolna populacja żubra europejskiego, gatunku, który symbolizuje Puszczę Białowieską.

Społeczność międzynarodowa oczekuje od nas ochrony tych wyjątkowych na skalę światową wartości Puszczy, które zostały zidentyfikowane przez naukowców i zapisane w dokumentach UNESCO. Projekt ministerstwa w obecnym kształcie niestety tego nie gwarantuje. Dlatego w uwagach przesłanych wczoraj do Ministerstwa Środowiska organizacje ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, Fundacja Dzika Polska, Greenpeace Polska, Fundacja Greenmind, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, WWF Polska wnioskują o usunięcie licznych niezgodności przygotowywanego dokumentu z dokumentami UNESCO oraz rekomendacjami misji IUCN.

Jednocześnie organizacje ponawiają apel o włączenie strony społecznej w tworzenie planu zarządzania Puszczą jako obiektem UNESCO oraz oceny wpływu zwiększenia wycinki drzew na uniwersalne wartości Obiektu Światowego Dziedzictwa Puszcza Białowieska. Wyznaczanie czterech dni roboczych na przesłanie uwag do tego dokumentu wskazują jednoznacznie, że konsultacje społeczne są iluzją.