Jak dobrze pomagać

Jak właściwie pomagać dzieciom, które mają za sobą traumatyczne przeżycia? Jakiego wsparcia należy udzielać osobom pracującym z tymi maluchami? To kluczowe pytania, na które starano się odpowiedzieć podczas konferencji „Stawić czoło traumie – wsparcie dziecka w pieczy zastępczej” w Lublinie.

Wtorkowa konferencja została zorganizowania przez Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce. Zaproszono na nią Rodziców Zastępczych, Rodziców SOS  oraz osoby, które codziennie wspierają opiekunów zastępczych w wypełnianiu tej trudnej roli, jaką jest wychowywanie dzieci z traumatycznymi doświadczeniami: pedagogów, psychologów, pracowników socjalnych, asystentów rodzin, nauczycieli oraz osoby, które angażują się w organizowowanie pomocy zastępczej w powiatach i miastach.

Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce od ponad 30 lat opiekuje się dziećmi opuszczonymi, osieroconym i zagrożonym utratą rodzicielskiej opieki. Pomaga maluchom, które mają ze sobą bagaż trudnych wspomnień, odzyskać zaufanie do dorosłych i być beztroskim dzieckiem.  Podczas konferencji przyszedł czas, by podzielić się zdobytą przez lata doświadczeń wiedzą.

Uczestnicy konferencji poznali definicję traumy oraz jakie może ona mieć dla dziecka konsekwencje w przyszłości.

Samo oddzielenie od rodziców to traumatyczne przeżycie. Traumatyczny jest konflikt lojalności wobec opiekunów zastępczych i biologicznych rodziców, którzy nadal funkcjonują w życiu dziecka. Traumatyzujące są także wydarzenia związane z przemocą fizyczną, seksualną, zepchnięte przez dzieci do najdalszych zakątków pamięci. Może je uwolnić niewinna czytanka w szkole, spotkanie kogoś podobnego do sprawcy czy choćby widok za oknem.

„Mówiąc o traumie zawsze przytaczam słowa jednej z mam SOS, Jadzi, o tym, że dzieci są jak piękne naczynia, jak dzbany, przez życie, los, poprzednich opiekunów potłuczone, a my w naszej organizacji powoli i z miłością je sklejamy. Po dzisiejszej konferencji do tej metafory warto dodać, że nigdy nie wiadomo, która  z tych rys kiedyś się otworzy. Traumę uwalniają rożne, nawet wydawałoby się mało znaczące rzeczy i opiekunowie zastępczy muszą mieć tego świadomość. Spotkaliśmy się po to, by ich na to przygotować, nauczyć jak reagować, by nie dokładać cierpień dzieciom, które doznały już wielu krzywd”– mówi Barbara Rajkowska, dyrektor Krajowa Stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce w Polsce.

Uczestnicy konferencji mogli dowiedzieć się od specjalistów, terapeutów, a także innych, doświadczonych rodziców zastępczych, jak stworzyć dzieciom po traumie „leczące domy”, rodziny, w których dziecko jest akceptowane bezwarunkowo, a rodzice bez względu na wszystko towarzyszą mu,  wspierają i wierzą w nie. Dowiedzieli się także, jakie wydarzenia mogą wyzwolić pamięć emocjonalną i ujawnić  traumę oraz jakie może mieć ona skutki dla funkcjonowania dziecka i jego zdrowia psychicznego w przyszłości.

Partnerem Konferencji był Uniwersytet Mari Curie Skłodowskiej w Lublinie, a  pracownicy naukowych uczelni podzielili się z uczestnikami zdobytą przez siebie wiedzą, by pomóc opiekunom zastępczym jeszcze lepiej wykonywać ich pracę.  

Patronat nad Konferencją objęła Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej,  Elżbieta Rafalska, a także Rzecznik Praw Dziecka, Marek Michalak.

Konferencja jest częścią projektu Exchange of Nordic, Baltic and Russian Experience in the Provision of Quality Care for Traumatized Children in Alternative Care, którego liderem jest Polskie Stowarzyszenia, a partnerami siostrzane oranizacji z Litwy, Łotwy, Norwegii I Rosji.

Dzisiaj pracownicy SOS: Rodzice SOS, pedagodzy i psycholodzy w ramach wspólnego warsztatu opracują przewodnik dla rodziców zastępczych na temat traumy.