Energetyka obywatelska – dziś i jutro

Czym jest i jakie perspektywy rozwoju w Polsce ma energetyka obywatelska? Gdzie szukać oraz jak korzystać z obecnych i planowanych instrumentów wsparcia energetyki rozproszonej, opartej na źródłach odnawialnych, prosumentach i spółdzielniach energetycznych?  W Warszawie rozpoczyna się właśnie I Ogólnopolski Kongres Energetyki Obywatelskiej, organizowany przez ruch „WIĘCEJ NIŻ ENERGIA”.

W dniach 28 i 29 września na I Ogólnopolskim Kongresie Energetyki Obywatelskiej, w Centrum Zarządzania Innowacjami i Transferem Technologii Politechniki Warszawskiej spotkają się przedstawiciele samorządów, administracji rządowej, przedsiębiorców, think tanków, uczelni, organizacji branżowych i pozarządowych z Polski i zagranicy, by wymienić się doświadczeniami, wiedzą i propozycjami dotyczącymi rozwoju energetyki obywatelskiej w Polsce.

Pojęcie energetyki obywatelskiej jest stosunkowo młode i często interpretowane jest niejednoznacznie, gdyż zawiera w sobie kilka elementów. Dotyczy ono zarówno odchodzenia od oligopolu wielkich koncernów energetycznych i rozwoju energetyki rozproszonej, opartej w coraz większym stopniu na odnawialnych źródłach energii, jak i poprawy efektywności energetycznej w każdej skali – od gospodarstw domowych, przez wspólnoty i spółdzielnie po całe jednostki samorządowe.

Rozwój energetyki obywatelskiej to naturalna konsekwencja megatrendów w energetyce, które docierają do nas głównie z Zachodu. O tym, jak wdrażane są w polskich realiach, pierwszego dnia Kongresu, dyskutować będą analitycy, przedstawiciele rządu i samorządów, naukowcy oraz przedsiębiorcy.  Niezależnie od tego, czy patrzymy na wyczerpywanie zasobów czy konieczność ochrony klimatu widać, że to już ostatnie dekady dominacji paliw kopalnych – zauważa Marcin Popkiewicz, analityk megatrendów i prelegent pierwszej sesji Kongresu. Stworzenie stabilnego systemu energetycznego, choć opartego w większości na niestabilnych źródłach energii, jest możliwe – zapewnia.

Rosnący potencjał odnawialnych źródeł energii dostrzega coraz więcej samorządów, jak np. województwo mazowieckie, będące największym tego rodzaju partnerem Ruchu Więcej Niż Energia. Energia odnawialna jest w zasięgu każdego. Możemy być nie tylko jej konsumentami, ale też producentami. Inwestowanie w OZE jest priorytetem dla Mazowsza – podkreśla  Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego.

Rozwój energetyki prosumenckiej został utrudniony wejściem w życie w lipcu br. nowelizacji Ustawy o odnawialnych źródłach energii, z której usunięto mechanizm taryf gwarantowanych dla gospodarstw domowych, zastępując go rozwiązaniem znacznie mniej korzystnym. Pojawiły się natomiast interesujące inicjatywy dla prosumentów instytucjonalnych.

W polskim rządzie trwają obecnie intensywne prace nad ustaleniem ram działania w naszym kraju tzw. klastrów energetycznych, mających pełnić rolę „lokalnych systemów zasilania”, oraz spółdzielni energetycznych (kooperatyw) – różnej wielkości wspólnot produkujących energię zarówno na własny użytek jak również na sprzedaż. W Niemczech to właśnie energetyka obywatelska od początku była motorem zdecentralizowanej i demokratycznej rewolucji energetycznej, opartej na wykorzystywaniu źródeł odnawialnych – mówi specjalny gość Kongresu Christoph Rasch, przedstawiciel największej spółdzielni energetycznej w Niemczech, zrzeszającej obecnie ok. 125 tys. obywateli i dodaje: Obecnie ok. połowa „zielonych” mocy wytwórczych w Niemczech spoczywa w rękach obywateli. Perspektywom rozwoju energetyki obywatelskiej w Polsce poświęcona jest druga sesja Kongresu.

Energetyka  obywatelska, oprócz solidnych regulacji prawnych i dostępu do wiedzy, wymaga też szerokiej dostępności dobrze przygotowanych instrumentów finansowego wspierania przedsięwzięć z nią związanych. Dyskutować na ten temat będą m.in. przedstawiciele Ministerstwa Energii i funduszy ochrony środowiska. Do tej pory inwestycje w OZE dotyczyły głównie źródeł wielkoskalowych, o dużej mocy. Obecnie wchodzimy w etap tworzenia sprzyjających warunków do rozwoju energetyki odnawialnej, która będzie w stanie w stabilny i bezpieczny sposób zapewnić dostawy energii w wymiarze lokalnym – m.in. poprzez rozwój klastrów energii wskazuje Marcin Janiak z Departamentu Funduszy Europejskich Ministerstwa Energii.

Profesor Tadeusz Skoczkowski, Kierownik Zakładu Racjonalnego Użytkowania Energii na Politechnice Warszawskiej zauważa: Rosnący udział energetyki rozproszonej opartej na odnawialnych źródłach energii  oraz  jednoczesny rozwój  sieci inteligentnych pozwolą  na  pełne  wykorzystanie  lokalnych  zasobów,  jednakże wymagają nowego podejścia do zarządzania siecią oraz całkowicie nowego otoczenia regulacyjnego energetyki.

Ruch „Więcej Niż Energia” to szeroka, różnorodna koalicja zrzeszająca obecnie 144 podmioty – samorządy (m.in. Warszawa, Lublin, Rzeszów, Olsztyn), uczelnie, organizacje pozarządowe, branżowe oraz osoby prywatne – działająca na rzecz rozwoju energetyki obywatelskiej. Działania Ruchu koordynują cztery organizacje pozarządowe: Greenpeace Polska, WWF Polska, ClientEarth Prawnicy Dla Ziemi oraz Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć.

Stoimy u progu transformacji energetycznej. Energetyka obywatelska nie tylko może, ale powinna stać się motorem zmiany w kierunku nowoczesnej, innowacyjnej gospodarki niskoemisyjnej, opartej na społecznościach lokalnych i obywatelach. Ruch Więcej niż Energia, jako oddolna, szeroka koalicja będzie aktywnie działał na rzecz tej zmiany – zapewnia Joanna Furmaga, prezes Związku Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć, organizator Kongresu. Dziś z wielką satysfakcją możemy ogłosić, ze mamy nowego strategicznego partnera. Do ruchu Więcej niż Energia przystąpiło właśnie Województwo Małopolskie, kolejny po Mazowszu region stawiający na energetykę obywatelską – dodaje Furmaga.

Organizatorami wydarzenia są ruch „Więcej Niż Energia”, Samorząd Województwa Mazowieckiego, Centrum Zarządzania Innowacjami i Transferem Technologii Politechniki Warszawskiej (CZIiTT) oraz ośrodek Polskiej Akademii Nauk - Konwersja Energii i Źródła Odnawialne (KEZO).

Na Kongresie po raz pierwszy zaprezentowana zostanie krótka (2:00) animacja wyjaśniająca w przystępny sposób, czym jest energetyka obywatelska. Film można:

• obejrzeć pod adresem: com/184413379
• pobrać pod adresem: do/energetykaobywatelska

Ruch Więcej Niż Energia wyraża zgodę na publikację filmu na stronach internetowych i w mediach społecznościowych.

Szczegółowe informacje na temat wydarzenia, w szczególności program oraz lista prelegentów i panelistów, znajdują się na stronie internetowej Kongresu: wiecejnizenergia.pl/kongres

Zdjęcia z Kongresu Energetyki Obywatelskiej oraz zapis audio wybranych wypowiedzi prelegentów i panelistów, dostępne będą na życzenie, od 29 września.