Oświetlenie magazynu, a bezpieczeństwo pracy. Jakie rozwiązania będą optymalne?

System oświetlenia przestrzeni magazynowej i przemysłowej stawia przed projektantami oraz instalatorami duże wymagania zarówno w kwestii funkcjonalności, jak i energooszczędności. Odpowiednio zaprojektowane oświetlenie ma wpływ także – a może przede wszystkim – na bezpieczeństwo pracujących w nim ludzi. Jakie kroki podjąć, aby sprostać wszystkim wymaganiom?

Dane liczbowe ku przestrodze

Jak wynika z najnowszych danych opublikowanych przez GUS, w wypadkach przy pracy w 2015 r. zostały poszkodowane 87 622 osoby. Choć liczba ta nieznacznie (1,1%) zmniejszyła się w porównaniu z rokiem poprzednim, to statystyki wciąż wskazują branżę transportową i gospodarkę magazynową jako jedną z trzech, po przetwórstwie przemysłowym i budownictwie, o najwyższej wypadkowości ze skutkiem śmiertelnym (na ponad 6 260 wypadków, 49  było śmiertelnych). Przyczyną ponad połowy wszystkich zeszłorocznych nieszczęśliwych zdarzeń był czynnik ludzki, ale niewłaściwe przygotowanie (w tym m.in. oświetlenie) stanowiska pracy spowodowało blisko 4 650 wypadków. Liczby te jasno pokazują, że prawidłowa organizacja miejsc pracy podnosi komfort i bezpieczeństwo wykonywanych zadań, co bezpośrednio przekłada się na mniejszą liczbę wypadków, a w konsekwencji – na sprawniejsze i bardziej efektywne funkcjonowanie zakładu.

Dobre światło podstawą bezpieczeństwa pracy

Nie trzeba nikogo przekonywać, że światło naturalne jest najzdrowsze dla ludzkiego oka. Nie męczy wzroku, pobudza do działania i pozytywnie wpływa na koncentrację oraz samopoczucie. Nie zawsze jednak, z uwagi na konstrukcję i przeznaczenie budynków, możliwe jest zapewnienie dziennego światła na wystarczającym do pracy poziomie. Przykładem są hale magazynowe i przemysłowe - w większości przypadków pozbawione dopływu promieni słonecznych, muszą bazować wyłącznie na sztucznym oświetleniu, które nierzadko pracuje nieprzerwanie przez całą dobę. Musi więc być nie tylko wytrzymałe, ale i energooszczędne. Wytyczne w kontekście oświetlania pomieszczeń przemysłowych reguluje Polska Norma wprowadzająca Normę Europejską PN-EN 12464-1:2004. Zgodnie z dokumentem, we wszystkich przestrzeniach komunikacyjnych dopuszcza się stosowanie strumieni światła o wartości 100-150 luksów, a na płaszczyźnie roboczej, w której przebywają ludzie, zaleca się natężenie oświetlenia nie mniejsze niż 200 luksów. Warto jednak rozważyć jego zwiększenie w przypadku stanowisk, które wymagają wyjątkowej precyzji lub w szczególny sposób zagrażają zdrowiu pracownika. – Do takich należą niewątpliwie wszelkie prace na wysokości, podczas których wykorzystuje się drabiny regałowe lub pomosty jezdne. Z uwagi na ryzyko upadku wynikające z utraty równowagi lub poślizgnięcia się, czynności powinny być wykonywane ze szczególną ostrożnością i starannością – tłumaczy Marek Banach z firmy KRAUSE, specjalizującej się m.in. w produkcji drabin i pomostów wykorzystywanych w magazynach. – Pomóc w tym może odpowiednio zaprojektowane oświetlenie, które doświetli płaszczyznę roboczą oraz podniesie komfort i wydajność wykonywanych ponad podłożem zadań – dodaje ekspert KRAUSE.

Strefa między regałami

Regały to nieodłączny element każdej przestrzeni magazynowej – odpowiednio zaprojektowane i użytkowane pozwalają zachować porządek niezliczonej ilości przechowywanych komponentów lub łatwo i szybko odnaleźć określony przedmiot. Aby poszukiwania te były w pełni efektywne, należy zadbać o profesjonalne wyposażenie magazynu w urządzenia do pracy na wysokości oraz oświetlenie, które sprzyjać będzie odczytywaniu napisów na opakowaniach czy tablicach informacyjnych. – Do oświetlenia stref między regałami polecamy systemy liniowe o szerokim kącie świecenia, które zapewnią jednolity i równomierny rozkład iluminacji. Sprawdzą się tu oprawy LED Lumia, w dwóch wersjach do wyboru: 36W - długości 125 cm lub 45W - długości 155 cm – mówi Mateusz Strzałkowski, ekspert firmy GTV, specjalizującej się w branży oświetlenia inwestycyjnego i konsumenckiego. Magazyny wysokiego składowania, jak sama nazwa wskazuje, wymagają odpowiednich urządzeń do pracy na wysokości. W zależności i rozmieszczenia regałów oraz ich wysokości, możemy wybierać między pomostami jezdnymi lub drabinami regałowymi. – Decydując się na wyposażenie magazynu w drabiny i pomosty powinniśmy jasno określić zakres, częstotliwość oraz wysokość prowadzonych nad poziomem podłoża prac. Do wyboru mamy pomosty jezdne z jedno- lub dwustronnym wejściem oraz profesjonalne drabiny regałowe. Te pierwsze, z uwagi na dużą, komfortową platformę roboczą, mogą tworzyć samodzielne stanowiska pracy, gwarantujące osiągnięcie wysokości od ok. 2,7 m do 3,9 m. Drugie zaś sprawdzą się idealnie w ciasnych, wysokich pomieszczeniach - w bezpieczny i szybki sposób powalą użytkownikowi osiągnąć wymagany poziom, a możliwość zawieszenia drabiny w pozycji postojowej nie tylko zaoszczędzi miejsce podczas przechowywania, ale sprawi, że urządzenie będzie zawsze pod ręką – uzupełnia ekspert KRAUSE.

Na szlaku komunikacyjnym

Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w logistyce wewnętrznej są wózki widłowe, będące częstą przyczyną wypadków w strefie magazynowej. Jak przygotować przestrzeń, by zminimalizować ryzyko wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń? Drogi i przejścia w strefach magazynowych powinny być dopasowane do liczby użytkowników pieszych, jak i rodzaju pojazdów transportu wewnętrznego oraz natężania ruchu, jaki generują. Nawierzchnia powinna być twarda, równa, pozbawiona progów i stopni, a jej nośność dostosowana do obciążenia, jakim będzie poddawana. Czytelne oznakowanie poziome z pewnością pomoże w wydzieleniu poszczególnych stref, choć niekiedy, by zapobiec niespodziewanemu wtargnięciu pieszych wprost pod nadjeżdżający pojazd, konieczny okazuje się montaż barierek ochronnych. Bezpieczeństwo pracowników magazynu zwiększy także dobrze zaprojektowane oświetlenie. - Nie chodzi jednak wyłącznie o natężenie światła, ale również jego rozkład, olśnienie, migotanie czy zdolność oddawania barw (Ra).Wszystkie te czynniki mogą mieć wpływ na prawidłowe, niczym niezakłócone i nieograniczone pole widzenia, jakie muszą mieć operatorzy wózków widłowych – tłumaczy ekspert firmy GTV. – Do oświetlenia ciągów komunikacyjnych w magazynach i przestrzeniach przemysłowych rekomendujemy hermetyczne oprawy LED oraz źródła światła LED, z oferty firmy GTV może to być oprawa HAGEN oraz szklane świetlówki z diodami LED T8. Ten energooszczędny zestaw zapewni wysoki stopień ochrony przed wnikaniem pyłu, ciał stałych i wody IP 65, odpowiednie natężenie światła, szeroki kąt świecenia oraz wskaźnik oddawania barw na poziomie wyższym niż 80 Ra, dzięki czemu otaczające przedmioty prezentują się w swojej naturalnej kolorystyce, bez zniekształceń. Zagwarantuje także niski pobór mocy i czas pracy na poziomie 40 000 godzin – dodaje ekspert firmy.

Podczas projektowania oświetlenia w hali magazynowej warto także zainwestować w automatyczne systemy sterowania oświetleniem uwzględniające czujniki obecności oraz ruchu, które zoptymalizują zużycie energii, zachowując komfort pracy na niezmienionym poziomie.